Кожны месяц жыхары шматкватэрных дамоў атрымліваюць рахункі за камунальныя паслугі. Многія аплачваюць свой рахунак не ўчытваючыся, іншыя ўважліва вывучаюць, каб зразумець, з якіх лічбаў складваецца сума «да аплаты», і супаставіць з тым, што рэальна робяць камунальнікі ў іх доме і двары. Але як быць, калі камунальныя службы, на вашу думку, не выконваюць сваіх абавязкаў? Першае, што прыходзіць на розум, — скардзіцца: пісаць у Міністэрства ЖКГ.
Колькі зваротаў прыходзіць у Міністэрства ЖКГ штогод, на што скардзяцца нашы суграмадзяне, з якога рэгіёна Беларусі паступае больш за ўсё скаргаў і ці ўсе лісты і званкі не застаюцца без адказу, пра гэта мы спыталі ў начальніка аддзела па рабоце са зваротамі грамадзян Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь Генадзя Аксціловіча.
Пра што варта (не варта) пісаць
У год у Мінжылкамгас паступае каля 3,5 тыс. зваротаў, расказаў спецыяліст. Пытанні разнапланавыя і датычацца ўсіх аспектаў дзейнасці ЖКГ: паляпшэння жыллёвых умоў, выдзялення арэнднага сацыяльнага жылля і, зразумела, абслугоўвання жыллёвага фонду і аказання жыллёва-камунальных паслуг — вылучыць адну пераважную тэматыку немагчыма.
— У тым, што грамадзяне так актыўна пішуць у Мінжылкамгас, няма нічога дзіўнага, паколькі наша сфера адказнасці — гэта, па сутнасці, камфортныя ўмовы пражывання і жыццядзейнасці чалавека, — адзначае суразмоўнік. — Бо раніца ў кожнага чалавека пачынаецца не з кубачка кавы (як паказваюць у рэкламе), а з наведвання санвузла, з адкручвання крана з гарачай вадой, з таго, добра (ці дрэнна) працуе сістэма ацяплення. І ўсё гэта — праца камунальнікаў. Таму тыя пытанні, якія паступаюць да нас штодня, як правіла, патрабуюць неадкладных рашэнняў і знаходзяцца ў кампетэнцыі мясцовых органаў, гэта значыць, павінна вырашацца на месцах. І яны вырашаюцца. Таму пазіцыя: чым вышэй звярнуцца, тым хутчэй вырашыцца пытанне, не зусім правільная. У кожнага дзяржаўнага органа ёсць свая кампетэнцыя, і калі мясцовыя органы ўлады абавязаныя арганізаваць, дапусцім, прыборку снегу на тэрыторыі раёна, то і зварот у першую чаргу неабходна адрасаваць туды. А што датычыцца зваротаў, якія ідуць ужо ў рамках абскарджвання якіх-небудзь рашэнняў на месцах, такія звароты разглядаюцца на ўзроўні міністэрства. І калі выяўляюцца факты неналежнага разгляду скаргаў людзей выканкамам або прадпрыемствам ЖКГ, прымаюцца меры.
Тэматыка залежыць ад сезона
Паводле слоў спецыяліста, тэмы зваротаў у Мінжылкамгас залежаць ад сезона. Таксама тэматыка «прывязаная» да змяненняў у жыллёвым заканадаўстве і ў парадку аказання жыллёва-камунальных паслуг.
— Дзесьці людзі не змаглі разабрацца, як дзейнічае той ці іншы нарматыўны дакумент, і, адпаведна, нам паступаюць звароты з просьбай растлумачыць, як дзейнічаць у той ці іншай сітуацыі, — кажа спецыяліст. — А што датычыцца сезоннасці, тут тэматыка зваротаў залежыць як ад надвор'я, так і ад пары года.
У пераходны асенне-зімовы перыяд пераважаюць пытанні па тэрмінах уключэння ацяплення і неналежнай тэмпературы ў жылых памяшканнях, расказаў суразмоўца. У вяснова-летні перыяд таксама шмат пытанняў па ацяпленні, але ўжо «ў адваротны бок»: «Горача, калі адключыце батарэі?» Узімку найбольш частыя пытанні датычацца прыборкі снегу. З пачатку вясны пачынаюцца звароты па капрамонце жыллёвага фонду. Таксама шмат пытанняў «камунальнікам» падкідвае падрыхтоўка да наступнага ацяпляльнага сезона, а дакладней, адключэнне гарачай вады.
— Хоць не сказаў бы, што пытанняў па адключэнні вады мінулым летам было шмат. Магчыма, дае вынік тая інфармацыйная работа, якую мы праводзім. Людзі пачынаюць разумець, што сезоннае адключэнне вады неабходна, хоць і дастаўляе нязручнасці. Без гэтага, улічваючы магчымасці цеплатрас і тэхналагічную аснашчанасць эксплуатуючых арганізацый, не абысціся. Тым больш мы скарацілі, наколькі гэта магчыма, тэрміны летняга адключэння гарачай вады.
Цяпер, у міжсезонне, вылучыць нейкае адзінае пытанне, з якім звяртаюцца найчасцей, немагчыма. Ёсць пытанні ацяплення, добраўпарадкавання тэрыторый (снежная зіма нагадвае пра сябе: у прыватнасці, пашкоджаны дарожнае палатно, пакрыццё ў дварах).
— Шмат званкоў на адну тэму паступае, толькі калі адбываецца нейкая аварыйная сітуацыя. Тады людзі спрабуюць звяртацца ва ўсе інстанцыі, уключаючы міністэрства. Але апошнім часам такіх сітуацый не было.
Вясна пакуль у нас толькі ў календары, а не за акном, але ўжо пачынаюць паступаць звароты з нагоды капрамонту дамоў, адзначае спецыяліст.
— Галіна ставіць перад сабой сур'ёзныя задачы, — кажа Генадзь Аксціловіч. — За сезон павінен быць выкананы капрамонт не менш чым 3 % усяго жыллёвага фонду па краіне. Каб здолець гэта зрабіць, неабходна прыступаць да яго, як толькі пачынаюць дазваляць умовы надвор'я.
Часцей за ўсё скардзяцца мінчане
Можна вылучыць рэгіён, адкуль паступае больш за ўсё скаргаў? Адназначна, гэта Мінск, кажа суразмоўнік. Але справа не ў «сварлівасці» і распешчанасці сталічных жыхароў, а ў шчыльнасці насельніцтва.
— У сталіцы найбольшая колькасць спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг у параўнанні з абласнымі цэнтрамі, і, зразумела, у разы больш, чым у сельскай мясцовасці. Тут запатрабаваны ўвесь комплекс паслуг, якія аказвае жыллёва-камунальная гаспадарка: і вада, і цяпло, і электрагазазабеспячэнне, і капрамонт. У сельскіх населеных пунктах дамы звычайна ў прыватнай уласнасці, а значыць, жыллёва-камунальнае абслугоўванне ажыццяўляецца толькі часткова — як правіла, гэта вываз бытавых адходаў, у частцы населеных пунктаў яшчэ і цэнтральнае водазабеспячэнне. А значыць, і менш пытанняў. Акрамя таго, у сельскай мясцовасці пытанні ЖКГ (з улікам аб'ёмаў) у большай ступені вырашаюцца на месцах.
Неадэкватныя звароты — не па адрасе або з падачы «прафесійных скаржнікаў» — супрацоўнікі аддзела зваротаў грамадзян у памяці не трымаюць.
— Бываюць слёзныя просьбы аб дапамозе, якія прымушаюць прымаць дадатковыя меры па-за межамі кампетэнцыі МЖКГ: звязвацца з адпаведнымі арганізацыямі, якія могуць вырашыць пытанне, адсочваць сітуацыю са зваротам, — кажа спецыяліст. — Бываюць іранічныя звароты, дзе няма канкрэтнага пытання: іх пішуць з мэтай «павыхоўваць» камунальнікаў. Часам зварот змяшчае прапановы па ўдасканаленні сістэмы жыллёва-камунальнай гаспадаркі. Іх мы стараемся ўлічваць, право-дзячы карэкціроўку нарматыўна-прававых актаў.
Суразмоўнік расказаў, што адказ пры звароце ў Мінжылкамгас атрымлівае кожны. Тэрміны, у якія іх даюць, прадугледжаны законам і складаюць ад 15 да 30 дзён. У выпадку калі пытанне не ў кампетэнцыі, яго пераадрасуюць адпаведнаму ведамству на працягу пяці рабочых дзён. У гэты ж тэрмін чалавек атрымлівае паведамленне, што зварот не падлягае разгляду або з заяўнікам спыняецца перапіска.
Зваротаў стала менш
Каранавірус унёс карэктывы і ў жыллёва-камунальную сферу. Напрыклад, калі ў ранейшыя гады людзі звярталіся з патрабаваннем правесці капрамонт іх дома, настойвалі на паўторным абследаванні будынка: маўляў, не ўбачылі, не дагледзелі, то ў 2020-м у Міністэрства ЖКГ сталі актыўна паступаць просьбы адмяніць капрамонт.
— Пры капітальным рамонце дома работы праводзяцца як у месцах агульнага карыстання, так і непасрэдна ў жылых памяшканнях. Жыхары баяцца, што будаўнікі могуць «прынесці» ім вірус, — растлумачыў суразмоўнік.
А ў цэлым у перыяд, калі многія знаходзіліся дома на самаізаляцыі, зваротаў да камунальнікаў больш не стала. Наадварот:
— Апошнім часам колькасць зваротаў знізілася амаль на 10 %, як у міністэрства, так і ў сістэме ЖКГ у цэлым.
Але камунальнікі звязваюць гэты факт не з пандэміяй, а з работай дыспетчарскай службы 115. Адзіны кантакт-цэнтр ЖКГ з'явіўся ў Мінску ў 2015 годзе, а ў 2019-м служба 115 была ўкаранёная па ўсёй краіне.
— Мы паступова ўдасканальваем яе работу, — расказвае суразмоўнік. — Хочам дамагчыся таго, каб любая заяўка вырашалася хутка і без якіх-небудзь нязручнасцяў для спажыўца. На сённяшні дзень ёсць пытанні: дзе-нідзе на месцах камунальныя службы не дапрацоўваюць, забываюць, ігнаруюць, ставяцца фармальна: напрыклад, разглядаюць заяўку без выезду на месца.
Фармат работы службы 115 не дазваляе камунальнікам абмежавацца адпіскай, расказалі ў міністэрстве. Зручнасць такой сістэмы ў тым, што любы званок, які паступае на гэты нумар, можна ўбачыць на любым узроўні — як на ўзроўні Міністэрства ЖКГ, так і на ўзроўні выканкама, прааналізаваць рашэнне праблемы заяўніка.
— Раней прадпрыемства, якое аказвае жыллёва-камунальныя паслугі (напрыклад, аказвае паслугі водазабеспячэння) таксама прымала заяўкі і ліквідавала непаладкі. Натуральна, у інтарэсах прадпрыемства было як мага больш гэтых прэтэнзій адправіць у доўгую скрыню, «забыцца», падысці да пытання фармальна. Сёння мы выбудавалі механізм, калі прадпрыемства, якое аказвае ЖКГ-паслугі, не звязана з прыёмам прэтэнзій. Вы падаяце прэтэнзію ў незалежную службу, якой без розніцы, чым вы незадаволеныя, па якім пытанні скардзіцеся і колькі разоў вы тэлефануеце. Яны проста фіксуюць ваш зварот і накіроўваюць выканаўцу, а таксама кантралююць выкананне заявак.
Мабільная праграма «115»
Генадзь Аксціловіч адзначае, што ў год толькі па Мінску ў службу 115 паступае каля мільёна заявак.
— Таму мы ўводзім розныя фарматы зваротнай сувязі са спажыўцом жыллёва-камунальных паслуг, — расказвае ён. — Напрыклад, нядаўна з'явіўся фармат зваротнай сувязі, калі пасля завяршэння рамонтных работ спажыўцу даецца магчымасць пакінуць свой водгук.
Заяўніку ператэлефаноўвае аператар або робат і ўдакладняе, наколькі якасна выкананы работы (і ці выкананы наогул).
— Не магу сказаць, што водгукаў людзі пакідаюць шмат, але працэнтаў 30 тых, хто тэлефануе на 115, згаджаюцца адказаць на пытанні аб ліквідацыі праблемы, з якой яны звярнуліся.
Партал 115.бел таксама атрымаў распаўсюджванне. Тут ёсць магчымасць зазняць праблему ў вашым населеным пункце або няспраўнасць у вашым доме для камунальнікаў, якія будуць вырашаць пытанне. Спецыяліст кажа, што гэта зручны фармат работы для абодвух бакоў. Яшчэ адно ноу-хау ЖКГ — мабільная праграма «115». Дастаткова проста спампаваць яе і прывязаць свой акаўнт да тых адрасоў, дзе вы жывяце (адрасоў можа быць да шасці). Цяпер вы будзеце атрымліваць апавяшчэнні — напрыклад, аб планавым або пазапланавым адключэнні вады, пра тое, што ў вашым доме на працягу гадзіны-дзвюх не будзе электрычнасці і г .д. А таксама можаце падаць заяўку і ў анлайн-рэжыме адсочваць яе лёс.
— Мабільная праграма існуе ўжо каля года, мы яе яшчэ дапрацоўваем, так што карыстальнікаў пакуль не так шмат. Але, думаю, з кожным годам іх колькасць будзе расці, — упэўнены суразмоўнік.
Дзіяна РОНІНА
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
Што за таемнымі дзвярыма?
