Жыхар вёскі Касцюкоўка Гомельскага раёна Уладзімір Данчанка два разы ў сваім жыцці трапіў пад смяротны агонь: першы — калі служыў у Афганістане ў складзе абмежаванага кантынгенту савецкіх войскаў, другі — падчас работы ў 30-кіламетровай зоне Чарнобыльскай АЭС.
У Дэмакратычную Рэспубліку Афганістан Уладзімір Данчанка адправіўся добраахвотнікам. Малады маёр і не думаў, што яго тут чакае: цяжкае раненне, якое ледзь не каштавала жыцця, і... каханне.
Некалькі гадоў таму Уладзімір Данчанка прыняў удзел у праекце Гомельскага раённага гісторыка-краязнаўчага музея «Час выбраў нас». Дырэктар установы культуры Кацярына Варабей прапанавала воінам-інтэрнацыяналістам прынесці фатаграфіі (падчас службы ў арміі і цяперашнія), падзяліцца ўспамінамі, а таксама пакінуць свой подпіс на падрабязнай карце Афганістана — распісацца насупраць назвы горада ці мясцовасці, дзе ім прыйшлося служыць. Гвардыі падпалкоўнік Савецкай Арміі ў адстаўцы Уладзімір Данчанка распісаўся насупраць слова Кабул.
Нішто з таго, што прыйшлося перажыць, з памяці не згладзілася, але шмат аб чым нельга казаць нават праз гады. Адно афіцэр Уладзімір Данчанка ведае: нашы вайскоўцы праявілі высокі ўзровень ваеннай падрыхтоўкі, згуртаванасць і гераізм.
— Гэтая вайна ў гарачых пясках Афганістана зрывала і выносіла ўсё наноснае і агаляла сапраўдную сутнасць чалавека, — дзеліцца Уладзімір Данчанка. — Тут кожны разумеў, што без падтрымкі таварышаў можа не выжыць, таму словы «воінскае братэрства» прымалі сапраўднае значэнне. І пасля вяртання на Радзіму многія не страцілі сувязь з аднапалчанамі, засталіся сябрамі і пабрацімамі на ўсё жыццё.
Воіны-афганцы неахвотна расказваюць пра баявыя дзеянні, у якіх бралі ўдзел, — настолькі цяжкія гэта для іх успаміны. Куды больш ахвотна яны гавораць аб тым, што набывала тут вялікую каштоўнасць, — сяброўства і каханне.
— Пасля цяжкага ранення і аперацыі ў шпіталі ў Кабуле, калі лекары выратавалі мне жыццё, я трапіў на рэабілітацыю. Тут і сустрэў будучую жонку Таццяну, — кажа Уладзімір Данчанка. — Толькі дзякуючы ёй я падняўся на ног.
У шпіталі Уладзіміру Данчанку ўручылі грамату, падпісаную легендарным камандзірам 108 мотастралковай Невельскай двойчы Чырванасцяжнай дывізіі генерал-маёрам Віктарам Барынькіным. Гэтую ўзнагароду, якую ён атрымаў у жніўні 1987-га, воін-інтэрнацыяналіст беражліва захоўвае і ганарыцца тым, што быў прызнаны адным з найлепшых афіцэраў дывізіі.
— Наш камдыў заўсёды прад'яўляў высокія патрабаванні да асабовага складу, строга сачыў за дысцыплінай і баявой падрыхтоўкай, — успамінае Уладзімір Данчанка. — Можа, таму страты ў нашай 108-й мотастралковай дывізіі былі меншыя, чым у іншых.
У Савецкі Саюз афіцэр Данчанка вярнуўся не адзін — яго суправаджала старшы сяржант медыцынскай службы Таццяна, якая стала сапраўдным анёлам-ахоўнікам. Дарэчы, яны былі не адзіныя, хто сустрэў другую палавінку ў Афганістане. Сёлета ў пары Данчанкі два юбілеі: восенню споўніцца 35 гадоў, як Уладзімір і Таццяна пазнаёміліся ў Кабуле, а 23 лютага дзесяцігоддзе адзначыць іх унучка Даша. «Двое дзяцей падарылі нам пакуль трох унукаў, але мы з Таццянай Іванаўнай спадзяёмся на большае», — усміхаецца Уладзімір Віктаравіч. Дарэчы, сяржант медыцынскай службы на радзіме працягнула стаяць на варце здароўя землякоў — працоўны стаж Таццяны Данчанкі ў сферы аховы здароўя налічвае амаль чатыры дзесяцігоддзі.
Калі адбылася кастрофа на ЧАЭС, Уладзімір Данчанка служыў у Афганістане. Пасля вяртання ў 1988 годзе ён быў назначаны намеснікам камандзіра акруговага батальёна дэгазацыі і дэзактывацыі ў ваенным гарадку Аколіца. Літаральна праз месяц ён адправіўся ў раён зоны адчужэння. Служыць у небяспечнай чарнобыльскай зоне таксама падахвоціўся сам.
— Месца на мяжы Хойніцкага і Брагінскага раёнаў, дзе павінна была базіравацца опергрупа, знаходзілася ўсяго за чатыры кіламетры ад маёй роднай вёскі Дуброўнае, — тлумачыць адну з прычын свайго рашэння Уладзімір Данчанка. — Штодня мы выязджалі ў 30-кіламетровую зону і праводзілі дэзактывацыю аб'ектаў, кантралявалі цэласнасць агароджы і выконвалі іншыя дзеянні.
Калі пры чарговым замеры атрыманай дозы радыяцыі высветлілася, што ўзровень персанальнага радыяцыйнага апрамянення дасягнуў гранічна дапушчальнай дозы, афіцэр Уладзімір Данчанка пакінуў небяспечную тэрыторыю. Але месяц працы ў непасрэднай блізкасці ад рэактара не прайшоў бясследна: яшчэ зусім маладому чалавеку ўстанавілі артыкул 18 ліквідатара ЧАЭС і групу інваліднасці, звязаную з Чарнобылем...
Уладзіміру Данчанку прыйшлося кінуць выклік лёсу трэці раз: вакол кіпела мірнае жыццё, і ён проста не меў права застацца на абочыне. Малады чалавек паступіў на юрыдычны факультэт Гомельскага дзяржуніверсітэта імя Францыска Скарыны.
— Я быў самым старэйшым па ўзросце студэнтам дзённага аддзялення ва ўніверсітэце, — з усмешкай успамінае той жыццёвы перыяд Уладзімір Данчанка. — Мяне падганяла адна думка: я сямейны чалавек і павінен забяспечыць сваёй каханай годнае жыццё. Акрамя таго, юрыспрудэнцыя аказалася вельмі цікавай і займальнай навукай: прымушае шмат думаць, аналізаваць і пастаянна развівацца.
Пасля заканчэння ВНУ воін-інтэрнацыяналіст і ліквідатар наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС больш за 20 гадоў працаваў па набытай прафесіі ў розных дзяржструктурах. Падпалкоўнік у адстаўцы ўзначальваў Гомельскую гарадскую арганізацыю Беларускага саюза афіцэраў, быў старшынёй рэвізійнай камісіі абласной арганізацыі саюза. Таму да яго да гэтага часу па параду і юрыдычную дапамогу звяртаюцца ветэраны вайны ў Афганістане і члены іх сем'яў. І ўсім Уладзімір Данчанка дапамагае знайсці выйсце з цяжкай жыццёвай сітуацыі.
Ірына ГРАМЫКА
Фота Андрэя ФЕАКЦІСТАВА
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
