Старажытны аксэсуар зноў у модзе?

І гэта сапраўдныя творы мастацтва. Развіваецца гэта рамяство на базе Смаргонскага дома рамёстваў, а канкрэтна — у яго філіяле ў Залессі. Аграгарадок знакаміты сваім палацава-паркавым ансамблем, дзе жыў у ХІХ стагоддзі вядомы палітычнаы дзеяч і кампазітар Міхал Клеафас Агінскі. Зараз у сядзібе створаны музей і шмат цікавых лакацый. Напрыклад, у летні сезон па дарожках парка шпацыруюць кабеты ў старадаўніх уборах і з летнімі парасонамі. Вось гэтыя самыя парасоны і пляце супрацоўніца Залескага дома рамёстваў Ніна Кенько.

І нагода расказаць аб цудоўных вырабах ёсць. Бо 10 лютага адзначаецца Міжнародны дзень парасона.

Трэба сказаць, што гэта вельмі рэдкі кірунак творчасці. На Гродзеншчыне, напрыклад, такіх майстроў больш няма. Мабыць, з-за незвычайнай спецыфікі гэтай справы, да таго ж і попыт на іх яшчэ не вельмі шырокі. І ўсё ж да падобных аксэсуараў паступова з’яўляецца інтарэс.

Як расказала сама майстар, галоўным штуршком да гэтай справы паслужыла суседства з вядомай сядзібай Агінскага. Пасля маштабнага рамонту, які працягваўся некалькі гадоў, сядзібны комплекс поўнасцю аднавіўся. Тут сталі праходзіць балі, фестывалі, імпрэзы, якія адпавядалі мінулай эпосе. У Доме рамёстваў прапанавалі дапоўніць старадаўнія касцюмы прагожымі парасонамі, якія таксама сугучныя тым часам і таму ладу жыцця. Такім чынам спецыяльна для музея было выраблена восем рознакаляровых аксэсуараў — у тон шляхецкаму адзенню.

Яшчэ каля дзесятка парасонаў раз’ехаліся па свеце. Адзін набыў сталічны фотасалон, два прыдбалі сёстры з Ізраіля, якія гасцявалі ў Залессі, яшчэ адзін стаў падарункам ад бабулі на вяселле ўнучцы, што жыве ў ЗША, яшчэ адзін парасон паехаў у далёкі расійскі Хабараўск. Маюць такі парасон і беларускія модніцы. Дарэчы, і самі работнікі дома рамёстваў бяруць іх падчас летніх паездак на фестывалі і кірмашы. Прыгожы парасон абавязкова прыцягвае ўвагу да павільёна, у якім яшчэ могуць прапанаваць і іншыя вырабы залесскіх майстроў: саломку, вышыўку, кераміку, вязаныя цацкі. Па словах Ніны, яна такіх парасонаў яшчэ ніколі на кірмашах не бачыла.

— Як вы заўважылі, амаль кожны парасон мае свой адметны ўзор. Мне, напрыклад, вельмі падабаецца ўзор з кветкай у цэнтры, пялёсткі якой вязаныя ажрнай клеткай. Такіх парасонаў у маёй калекцыі некалькі. Калі вызначаць самы папулярны колер, то большасць аддаюць перавагу беламу, я яго таксама люблю, белы парасон стварае асаблівую лёгкасць, пяшчоту, — заўважае субяседніца.

У справе «хэнд мэйд» ці папросту ручнога майстэрства, складана абысці бокам пытанне: як жа пачалося захапленне ніткамі? Аказалася – з дзяцінства. Як некаторыя творчыя асобы спяваюць ці малююць, колькі сябе памятаюць, так і Ніна пачала рукадзельнічаць з пачатковай школы. Спярша маці навучыла вязать на спіцах, потым сястра прызвычаіла да кручка. Аказалася, не дарма. Навыкі сталі не толькі хобі, але і прафесійнай справай. Дарэчы, у самім Доме рамёстваў толькі яна адна валодае такім сваеасблівым відам творчасці.

Першы парасон добра памятае, бо ён быў зроблены на старой аснове і хутка зламаўся. З тае пары ў ход ідуць толькі новыя канструкцыі. Купляецца парасон, здымаецца тканіна, а замест яе прыкладаецца ажурны купал. Зразумела, што такія парасоны не аўтаматы і існуюць, што называецца, " у поўны рост«. Але для іх выбіраюцца меншыя канструкцыі.

— Выраб аднаго парасона займае больш за тыдзень, калі толькі гэтым займацца. Затым трэба аздобіць край карункамі, якіх патрабуецца да пяці метраў. У самой аснове пераважна карыстаюся акрылавымі ніткамі слонімскай фабрыкі. Гэты матэырял эластычны, мяккі, ён лягчэй мыецца. Таксама вязала і з хлопкавых нітак, а нядаўна паспрабавала лён. Такі парасон выглядае прыгожа, але невядома, наколькі ён практычны, бо нітка цяжэйшая і можа з цягам часу зламаць металічную канструкцыю. Тым не менш, такія парасоны ў трэндзе, — расказвае Ніна.

Яна лічыць, што распрацаваная лінія апрабавана і мае падмурак для далейшага развіцця. Зараз Дом рамёстваў рыхтуецца да ўдзелу ў чарговым Рэспубліканскім фестывалі нацыянальных культур, які адбудзецца ў чэрвені. Мяркуецца, што разам з іншымі творамі дэкаратыўнага-прыкладнога мастацтва, у экспазіцыі будуць прысутнічаць і прыгожыя парасоны ад Ніны Кенько. Майстар збіраецца пачаць работу над імі ў сакавіку.

Даведка: 10 лютага адзначаецца Міжнародны дзень парасона. Сапраўды, гэты аксэсуар варты таго, каб яго ўслаўлялі. У непагадзь кожны чалавек у першую чаргу паклапоціцца аб тым, каб узяць з сабой на вуліцу парасон.

Гісторыя сведчыць, што ў Кітаі гэты аксэсуар сталі выкарыстоўваць ў ХІ стагоддзі. Парасоны рабілі з паперы, якая была прасякнута воскам. А вось палатняныя парасоны першымі з’явіліся ў Францыі ў ХVII стагоддзі, яны абаранялі ад сонца і атрымалі адпаведную назву — «парасоль», што азначае «супраць сонца». Канструкцыя рабілася з кітавага вуса, аснову складалі шоўк, аксаміт, тафта і карункі, упрыгожвалі іх паўлінавыя пер’і, каштоўныя камяні. Гэта былі прадметы раскошы. А вось наш сённяшні парасон , які выратуе ад дажджу, прапанаваў англічанін Джон Хенвей у 1772 годзе. У якасці пакрыцця ён ужыў шчыльную тканіну і хадзіў з ім па Лондане пад дажджом. Напачатку ХІХ стагоддзя такі парасон таксама атрымаў шырокае распаўсюджванне ў Еўропе. На працягу ХХ стагоддзя канструкцыя яго пастаянна ўдасканальвалася, ён станавіўся больш лёгкім і кампактным, з аўтаматычным механізмам.