Прэзідэнт пабываў у пацярпелым ад аварыі на ЧАЭС Чачэрску і паабяцаў працягваць дзяржаўную падтрымку чарнобыльскіх раёнаў.
Рэгіёны Беларусі, які былі забруджаны пасля выбуху на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі, Аляксандр Лукашэнка наведвае штогод у дзень аварыі 26 красавіка. Гэтым разам свой візіт ён адклаў на некалькі дзён з-за ўмоў надвор’я, бо планаваў не толькі сустрэцца з жыхарамі, але і на ўласныя вочы ўбачыць, як вяртаецца да жыцця сельская гаспадарка раёна. Для камандзіроўкі Прэзідэнт абраў невялікі горад Чачэрск, што за гадзіну язды на поўнач ад Гомеля. Тут ён наведаў кукурузнае поле і малочна-таварную ферму ААТ «Отар», бальніцу, сустрэўся з мясцовымі жыхарамі. Чаму Прэзідэнт адмовіўся называць іх чарнобыльцамі і як мясцовым жыхарам удалося «надаваць па мардасах Чарнобылю» у рэпартажы з Чачэрска карэспандэнта «Звязды».
Першае пытанне Прэзідэнта па прыбыцці на поле адрасавана аграрыям: што з пасяўной? Трымаў справаздачу міністр сельскай гаспадаркі Ігар Брыло. Яравая сяўба па краіне выканана на 40 працэнтаў, раннія яравыя пасеяны на 88 працэнтаў. Чатыры вобласці скончылі сяўбу, сярод адстаючых Віцебшчына і Магілёўшчына. Уся краіна перайшла да сяўбы кукурузы. Яе за 17-22 дні плануецца высеяць поўнасцю. Прэзідэнт папрасіў паспяшацца і паспець да 20 мая.
Праблемы ёсць з грэчкай — недахоп насення ў Віцебскай і Магілёўскай абласцях. Яго плануюць закупіць у Расіі, сваіх запасаў для пасеву не хапае. «Нам трэба глядзець тут таксама на імпартазамяшчэнне. Спрабаваць насенне ствараць самім», — заўважыў Прэзідэнт.
Палівам аграрыі забяспечаны. З-за лішку яго ў Расіі, яно будзе даступны і для беларускіх вытворцаў.
Наступнае пытанне — рамонт энерганасычаных трактароў. Па словах міністра, тэхнічная забяспечанасць па розных рэгіёнах ад 93-97 працэнтаў. Але разам з усімі недахопамі, ён сцвярджаў: краіна гатова ў аптымальныя тэрміны правесці ўсю пасяўную кампанію. «Мы зараз глядзім трактары, якія ішлі па старым лізінгу. Думаю, з усім шлейфам незапатрабаванай тэхнікі трэба развітвацца і актуалізаваць працу на той тэхніцы, якую можна падрамантаваць», — сказаў Ігар Брыло. У краіне ўжо створаны 65 цэнтраў па рамонце сельгастэхнікі. Іх Прэзідэнт даручыў захаваць назаўжды як добрую практыку і падтрымку сялянам.
Запытаў Прэзідэнт, як справы ў Віцебскай вобласці: «Яны варушыцца пачынаюць там? Разумеюць, што гэты год вырашальны для іх?»
Асобнае даручэнне Прэзідэнта Віцебскай, Гомельскай і Магілёўскай абласцям — забяспечыць кармамі жывёлу. «Кармы і яшчэ раз кармы. Вяртаемся да практыкі, калі ўводзілі намеснікаў дырэктараў па кормавытворчасці. Праблема была і нікуды не знікла. Трэба кіраўнікам займацца кармамі», — заўважыў Прэзідэнт.
Ігар Брыло далажыў і пра экспарт харчавання. Па выніках трох месяцаў, прадалі на 1,8 мільярда, што ўжо рост больш чым на 20 працэнтаў. Дадалі ў продажы мяса (на 8,9 тысяч тон) і малочных прадуктаў (на 30 тысяч тон). Ды і цэны на сусветным рынку падраслі.
Адно з самых важных пытанняў — меліярацыя, вызваленне ад драўніна-хмызняковай расліннасці земляў. Тут даручэннеад кіраўніка краіны віцэ-прэм’еру Леаніду Зайцу: «Разбярыся, гэта дзяржаўнае пытанне. Мы тут продажы, харчаванне, трактары абмяркоўваем. Гэта не наша справа. Наша справа дзяржаўная: дарогі, меліярацыя, урадлівасць земляў. Гэта нашае пытанне. Мы на гэта павінны грошы накіроўваць перш за ўсё».
Прэзідэнт акцэнтаваў, што гэтыя землі неабходна выратаваць зараз — кожны год па 200 тысяч гектараў меліяраваць, адшукваючы на гэта сродкі з розных крыніц. «Гэта для мяне найважнейшае пытанне. Трэба прывесці ўжо краіну ў нармальны выгляд, каб поле было полем. За каналамі не глядзелі, меліярацыйныя сістэмы, дамбы, трубы, нават не абкошвалі каналы», — пералічыў праблемы Аляксандр Лукашэнка.
Малочна-таварная ферма «Отар», якую наведаў пасля поля Прэзідэнт, вырабляе малако гатунку «Экстра». Летась нарыхтавалі яго ў 8,5 тысячы тон, а ўдой на адну карову склаў 7745 кілаграм. Зараз на фермы трымаюць больш за 4400 кароў. Прэзідэнт цікавіўся забеспячэннем іх кармамі, рацыёнам жывёл і назваў такія комплексы аптымальным варыянтам будаўніцтва фермаў.
«Калі ў цябе такі парадак кожны дзень — гэта добра», — сказаў кіраўнік краіны Таццяне Струк, дырэктару ААТ «Отар». Ён пацікавіўся заробкамі ў гаспадарцы. Як расказала дырэктар, сярэдні складае 1737 рублёў.
Наступны пункт маршруту Прэзідэнта — Чачэрская цэнтральная раённая бальніца. Укамплектаванасць медыцынскімі кадрамі там амаль 100%, ды і забеспячэнне сучасным абсталяваннем не падвяло. У студзені адкрыты кабінет камп’ютарнай тамаграфіі, працуе кабінет гемадыялізу. З красавіка запускаецца пілотны праект па скрынінгу раку лёгкіх з камп’ютарнай тамаграфіяй органаў грудной клеткі. Пра сітуацыю з аховай здароўя ў рэгіёнах, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС, расказаў профільны міністр Дзмітрый Піневіч. Па яго словах, стан здароўя насельніцтва чарнобыльскіх рэгіёнаў і ўвогуле Гомельскай вобласці не адрозніваецца ад агульнарэспубліканскіх паказчыкаў.
«Які вывад робім? Праграмы вырашаюць праблемы. Мы забяспечылі ахову насельніцтва ўсімі магчымымі сродкамі. Другі момант — медыцына ў пацярпелых рэгіёнах — гэта кадры, аснашчэнне, тэхналогіі, мабільная медыцына», — падкрэсліў міністр.
Прэзідэнт дадаў: «Зразумела, больш увагі надавалі. Прыярытэт. Тэхніка, ды і кадры. Зразумела, калі ўвагі больш — адпаведны стан здароўя людзей».
Пасля дакладу Аляксандр Лукашэнка наведаў кабінет правядзення рэнгендаследаванняў, міжраённы кабінет КТ, міжраённае аддзяленне гемадыялізу, аперацыйную малаінвазіўнай хірургіі, педыятрычнае аддзяленне.
Традыцыйна паездкі Прэзідэнта ў пацярпелыя рэгіёны не абыходзяцца без сустрэчы з мясцовымі жыхарамі. Так было і гэтым разам. Але спачатку Аляксандр Лукашэнка ўсклаў кветкі да помніка адселеным вёскам, усталяванага пры выездзе з горада.
Кіраўнік краіны заўважыў, што пасля 36 гадоў з моманту трагедыі можна ўжо параўноўваць, чаго дасягнулі за гэты перыяд Чарнобыльскія рэгіёны. Асабліва парадаваўся, падзяліўся ён, пазітыўнай ацэнцы здароўя мясцовых жыхароў ад профільнага міністра.
«Мы ж пастаянна абследуем людзей больш у Чачэрску, Ветцы, Брагіне, Хойніках і Нароўлі, чым у іншых раёнах. Больш сочым у Гомельскай, Магілёўскіх абласцях за людзьмі. Праз шмат гадоў пачынаем паказчыкі параўноўваць: што было і што ёсць. У нас вельмі добрая дынаміка па змяншэнні захваральнасці людзей», — дадаў кіраўнік краіны.
Ён падзякаваў жыхарам забруджаных рэгіёнаў, што шмат гадоў таму яны не пакінулі гэтыя землі і рабілі усё, каб забяспечыць добрае жыццё.
«Мы стараліся пры нашай беднасці грашовай не забываць пра Чарнобыльскія раёны. Гасподзь дапамог і падарыў нам гэта шчасце, што людзі тут больш здаровыя, чым у іншых раёнах Беларусі. Будзем цяпер на вас раўняцца. Таму самы галоўны вывад: ніколі, нідзе не трэба здавацца. Неабходна змагацца да апошняга, і тады прыйдзе перамога. Гэта галоўны вывад які я раблю з вопыту, які атрымаў тут», — акцэнтаваў Прэзідэнт.
Ён падзяліўся, што калі пытаюцца аб найбольш значных дасягненнях яго і беларускага народа, адзначае будаўніцтва незалежнай дзяржавы і перамогу над Чарнобылем.
«Яе (незалежнасць — «Зв.») неабходна цаніць, берагчы. Чаго б ні каштавала, нельга ўляпацца ў нейкі бруд, нельга дапусціць вайны. Вы ж бачыце, як зусім побач бяда ў нашых расіян і ўкраінцаў. Другая рэч, якую я заўсёды падкрэсліваю: калі мы нават і не перамаглі Чарнобыль, дык па мардасах яму надавалі моцна»,— канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.
Паводле слоў кіраўніка краіны, людзі ў нас жывуць па-рознаму, але калі ўмеюць і жадаюць працаваць — добра.
«Я прыехаў з малочна-таварнага комплексу. Там я запытаў, які заробак у даяркі? Гэта адна з найлепшых гаспадарак у вас тут, і сярэдні па гаспадарцы заробак пад 1800 рублёў. 1700 рублёў зарабляюць даяркі. Значыць — можна зарабляць. І ў гэтым плане мы будзем Гомельшчыну падтрымліваць. Мы вам накіравалі сюды крайні прэзідэнцкі рэзерв — былога міністра сельскай гаспадаркі губернатарам»,— падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка і жартам папрасіў мясцовых не крыўдзіць Івана Крупко, бо тады яму самому прыйдзецца ехаць губернатарам на Гомельшчыну.
Кіраўнік краіны падзякаваў жыхарам Чачэрска за тое, што ў цяжкія часы яны засталіся на гэтай зямлі і рабілі шмат для аднаўлення рэгіёна.
«Я ўпэўнены, што амаль усе вы разумееце, што мы тады паступілі правільна. Каму вы былі патрэбны дзесьці там, нават у Беларусі?! Я сустракаўся з перасяленцамі, яны ўвесь час прасілі: «Вярніце назад». Многіх з іх, верагодна, ужо няма, бо ім тады было па 70-80 гадоў. Гэта была катастрофа з перасяленнем. Тады я ўпэўніўся, што мы тут павінны ствараць нармальныя ўмовы. Мы іх патроху стварылі. Магчыма, самі не шыкоўна пажылі, але дзецям будзе нармальнае жыццё»,— дадаў Аляксандр Лукашэнка.
Ён падкрэсліў, што зараз у пацярпелых рэгіёнах можна жыць і працаваць. «У вас можна жыць і працаваць. Мы будзем рабіць усё, каб вам у гэтым дапамагчы»,— заявіў ён.
Прэзідэнт падзяліўся з прысутнымі некаторымі аспектамі цяперашняй эканамічнай сітуацыі ў краіне з нагоды чутак ад магчымай адмене чарнобыльскіх ільгот. Санкцыі ён чарговы раз назваў магчымасцямі для беларускіх вытворцаў — айчынная прадукцыя будзе больш запатрабавана на рынках Расіі і Кітая.
«Палова Гомельскай вобласці— лясы. Дзесьці паўднёвей Украіны лес ёсць? Няма. А мэбля неабходна ўсім, дамы будаваць неабходна ўсім. Так давайце навучымся прадаваць наша багацце і больш перапрацоўваць, — мяркуе кіраўнік краіны. — Мы, магчыма, не паспяваем перапрацоўваць лес. Ён не павінен перастойваць. Яго неабходна перапрацаваць і пажадана ў мэблю. І мы зоймем сваіх людзей, яны будуць атрымліваць годныя заробкі».
Па словах Аляксандр Лукашэнкі, стаяць у чарзе за айчыннай сельскагаспадарчай тэхнікай расіяне. За яе гатовы атрымліваць плату ў рублях, але тады і расійскі газ, нафту будзем купляць за рублі, расказаў пра дамоўленасці Прэзідэнт.
«Не трэба плакацца: санкцыі! Так, санкцыі — неабходна дзесьці варушыцца. Дык нас 30 гадоў імі бамбяць. Нам што лягчэй было калісьці? Але мы знаходзілі шляхі. Нам закрывалі адну дарогу, мы ішлі па другой. Не будзе санкцый — будзе канкурэнцыя», — заявіў кіраўнік краіны.
Ён адзначыў, што паставіць на калені Беларусь і Расію не атрымаецца з-за ўзроўню інтэлекту, адукацыі, тэхналогій і вялікіх рэсурсаў. Прэзідэнт расказаў, што знайшлі ў санкцыйны час новыя шляхі і айчынныя калійныя ўгнаенні, і прадукты харчавання, і сельскагаспадарчая тэхніка, і нафтапрадукты.
«Мы аптымізуемся, глядзім, каб грошы трацілі, куды неабходна. Мы сёння з губернатарам гаварылі не аб скарачэнні фінансавання. Наадварот, пра дапамогу Гомельскай вобласці, каб тут развівалася вытворчасць»,— сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Ён прапанаваў не «размазваць» чарнобыльскія грошы па 10 рублёў у год кожнаму жыхару, а сабраць іх, напрыклад, для будаўніцтва станцыі абезжалезвання пітной вады.
«Ніякіх ільгот мы скарачаць не збіраемся. Хаця я праціўнік усякіх ільгот і называння вас чарнобыльцамі. Пакуль я Прэзідэнт, памятаю, з якога бруду мы тут выкарабкаліся. Гэта не таму, што я такі герой гэта рабіў, а вы. Вы паслухаліся мяне»,— канстатаваў Прэзідэнт.
Ён расказаў, што адна з яго мар, каб чарнобыльцы жылі даўжэй, чым у сярэднім людзі па краіне. Гэта будзе пацвярджэннем, што беларусы перамаглі Чарнобыль.
«Справа не ў ільготах, а ў тым, каб вам было дзе працаваць і нармальна зарабляць. Ды і пенсіянераў неабходна падтрымаць, як бы цяжка не было», — заявіў Аляксандр Лукашэнка.
Жыхары Чачэрскага раёна запрасілі Прэзідэнта на адкрыццё гэтым летам мемарыяльнага комплексу «Партызанская крынічка» пад Гомелем. У часы вайны там быў створаны партызанскі атрад «Бальшавік», які змагаўся з нямецка-фашысцкімі захопнікамі.
Кіраўнік краіны паабяцаў пастарацца наведаць мерапрыемства. «Назавіце канкрэтную дату, толькі загадзя, каб я мог спланаваць. Я пастараюся. Гамяльчане для мяне асаблівыя людзі. Ніхто так не падтрымліваў мяне за ўсе гады прэзідэнцтва, як Гамяльчане. Я гэта помню і цаню», — акцэнтаваў Аляксандр Лукашэнка.
Марыя ДАДАЛКА
Фота: БелТА
г.Чачэрск
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
