Люстэрка развіцця гістарычнай навукі і адукацыі

У Нацыянальным інстытуце адукацыі адбыўся круглы стол «Беларускі гістарычны часопіс: 30 гадоў у айчыннай навуцы і сістэме адукацыі». У ім узялі ўдзел навукоўцы, метадысты, настаўнікі, якія прыехалі з розных рэгіёнаў краіны. Падчас сустрэчы яны абмеркавалі кірункі развіцця гістарычнай адукацыі і яе адлюстраванне на старонках навукова-метадычных выданняў па гісторыі.

— «Беларускі гістарычны часопіс» быў і застаецца для спецыялістаў-гісторыкаў прэстыжнай пляцоўкай для апублікавання як навуковых даследаванняў, так і метадычных распрацовак, адзначыла дырэктар Нацыянальнага інстытута адукацыі Валянціна Гінчук.

Яна заўважыла, што часопіс можна назваць люстэркам беларускай гістарычнай навукі, бо тут друкуецца інфармацыя пра найважнейшыя адкрыцці і дасягненні беларускіх гісторыкаў, паведамляецца аб знаходках археолагаў, на яго старонках сярод першых была надрукаваная канцэпцыя гістарычнай адукацыі.

Падчас сустрэчы ўдзельнікі абмяркоўвалі змены, якія адбываюцца ў сістэме гістарычнай адукацыі, а таксама пытанні, што датычацца методыкі выкладання прадметаў «Гісторыя Беларусі» і «Сусветная гісторыя».

Галоўны рэдактар «Беларускага гістарычнага часопіса» Аляксандр Корзюк расказаў пра ролю навукова-метадычных выданняў у павышэнні прафесійнай кампетэнцыі настаўніка. Часопіс уваходзіць у Пералік навуковых выданняў Вышэйшай атэстацыйнай камісіі Рэспублікі Беларусь, дзе могуць друкавацца дысертацыйныя даследаванні па гістарычных, юрыдычных навуках, мастацтвазнаўству і культуралогіі. «Такі высокі статус накладае на нас дастаткова высокія абавязкі па адборы кантэнту і па рабоце з аўтарамі, — заўважыў Аляксандр Корзюк. — На старонках часопіса адлюстроўваюцца апошнія дасягненні айчыннай гістарычнай навукі. Дзякуючы традыцыйным і новым рубрыкам мы можам ахапіць цэлы спектр гістарычных, эканамічных, гісторыка-культурных, прававых аспектаў дзейнасці і жыцця беларускай дзяржавы, беларускага грамадства. Часопіс адлюстроўвае беларускі погляд на сусветную гісторыю».

Па даручэнні Міністэрства адукацыі выданне забяспечвае навукова-метадычнае суправаджэнне выкладання ва ўстановах вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі новага прадмета «Гісторыя беларускай дзяржаўнасці». Стратэгічныя задачы, якія ставяцца перад сучаснымі педагогамі, асвятляюцца ў рубрыцы «Адукацыйныя тэхналогіі ХХІ стагоддзя». З улікам попыту чытачоў часопіс распачаў дзве серыі — «Гісторыя і гісторыкі Беларусі» і «Музеі Беларусі». Вокладка выдання робіцца такім чынам, каб педагогі маглі яе выкарыстаць падчас заняткаў. Напрыклад, калі ў часопісе пададзена фота гістарычнага аб'екта, у ім можна знайсці пра яго інфармацыю.

Выданне актыўна супрацоўнічае з настаўнікамі школ і выкладчыкамі ўстаноў вышэйшай адукацыі. Гэта своеасаблівы штаб па арганізацыі мерапрыемстваў для студэнцкай і вучнёўскай моладзі. На яго старонках настаўнікі могуць дзяліцца з калегамі сваімі метадычнымі напрацоўкамі. Выданне карыснае як для маладых педагогаў, так і для тых, хто ўжо шмат гадоў выкладае гісторыю. Тут можна знайсці распрацоўкі ўрокаў па сусветнай гісторыі і гісторыі Беларусі, алімпіядныя заданні, інфармацыю, якая спатрэбіцца для правядзення інтэлектуальных мерапрыемстваў, даследчай дзейнасці, тэксты па краязнаўстве, музейнай педагогіцы.

Праблему пераводу навуковых ведаў у адукацыйныя падчас круглага стала ўзняў вядучы навуковы супрацоўнік лабараторыі пачатковай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі Сяргей Паноў. Ён адзначыў, што сёння неабходна знайсці адказы на вельмі складаныя і сур'ёзныя пытанні: як падаць школьнікам канцэпты, якіх раней не было, распавесці пра беларускую дзяржаўнасць, сфарміраваць каштоўнасныя арыенціры, вызначыць пантэон нацыянальных герояў? Сам час падкідвае новыя выклікі. Так, сучаснае пакаленне ўспрымае інфармацыю па-іншаму — яму неабходна падаваць «малюнкі». Але якой павінна быць візуалізацыя ў гістарычнай навуцы? Хто ведае, як выглядалі Рагнеда, Рагвалод, Ізяслаў, Уладзімір? Ці можна выкарыстоўваць на ўроках і ў падручніках, напрыклад, выявы гэтых і іншых дзеячаў, створаныя мастакамі?..

«Гісторыя — цікавы, унікальны прадмет, калі вывучаецца тое, што немагчыма назіраць. Паміж падзеяй і яе даследчыкамі, у ролі якіх выступаюць вучні, — вялікая адлегласць», — заўважыла старшы навуковы супрацоўнік лабараторыі гісторыка-грамадазнаўчай і сацыякультурнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі Галіна Давідоўская, якая разгледзела такі трэнд сучаснай школьнай адукацыі, як фарміраванне ў вучняў вобразаў гістарычнага мінулага.

Ужо каля сямі гадоў старшы выкладчык кафедры педагогікі і прадметных методык Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі Аксана Колтан вывучае нацыянальную ідэнтычнасць як найважнейшы складнік школьнай гістарычнай адукацыі. Сёння мала распавядаць пра гістарычныя падзеі, не абысціся без іх інтэрпрэтацыі з улікам сучасных поглядаў, каб тым самым актыўна фарміраваць у вучняў нацыянальную ідэнтычнасць.

Алена ДЗЯДЗЮЛЯ