У Чавускім раёне ёсць знакамітыя Байкаўскія крыніцы, на якія ў праваслаўную Троіцу збіраецца шмат людзей. Так павялося спрадвеку, лічылася, што ў сёмушны час крынічная вада набывае асаблівую гаючую моц, таму людзі і спяшаліся сюды. Мясцовыя жыхары цанілі, аберагалі і благаслаўлялі гэты сакральны куточак некранутай прыроды. Крынічны комплекс уяўляе сабою каскад вытокаў, якія зліваюцца ў адну ручаіну. Вада ніколі не перасыхае і поіць звілістую раку Проню. Перад крыніцамі на зялёнай палянцы ў траецкі дзень праводзіліся кірмашы, на дрэвах і крыжах павязвалі абракальныя ручнікі, хусткі і стужкі, святары асвячалі ваду і прамаўлялі малітвы. Дзяўчаты кумаваліся і кідалі вянкі ў рачную плынь, гадалі на шчасце. У наш час традыцыя ажыла, і ў «Зялёныя святкі» тут праводзіцца абласны міжрэгіянальны фестываль народнай самадзейнасці і рамёстваў. Як і Блакітная крыніца ў суседнім Слаўгарадскім раёне, комплекс «Байкаўскія крыніцы» з'яўляецца не толькі прыроднай, але і культурна-гістарычнай каштоўнасцю. Тут здзяйсняюцца рэлігійныя паломніцтвы, праводзяцца богаслужэнні, вернікі прыносяць абразы і размяшчаюць іх над вытокамі. Алеся Далецкая — майстрыха па вышыўцы і адна з арганізатараў фестывалю — ганарыцца, што Байкаўскія крыніцы для яе і землякоў знакавае месца, без якога нельга ўявіць малую радзіму.
А яшчэ адным — духоўным — вытокам Алеся лічыць народны жаночы строй Падняпроўскага этнарэгіёна, які сваёй адметнасцю і прыгажосцю здзіўляе і чаруе. Чаруе строгай арнаментаванай вышыўкай, ткацтвам, гармоніяй спалучэння ўсіх кампанентаў адзежы — сарочкі, андарака, фартуха, пояса з кутасамі, галаўнога ўбора (хусткі і наміткі) і абутку, жаночых упрыгажэнняў. Алеся Далецкая першая ў сваім раёне ўзялася за адраджэнне мясцовага строю і, у адпаведнасці з народнымі традыцыямі і павер'ямі, стварыла аналаг аўтэнтычнага касцюма ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя. Для яе гэта было не так лёгка: спачатку даследавала малавядомыя друкаваныя крыніцы, вывучала музейныя фонды, вучылася працаваць з іголкай і ніткамі, бо раней ёй — кіраўніку мастацкай самадзейнасці і выканаўцу народных і эстрадных песень — не даводзілася мець справу з мастацкай вышыўкай. З цягам часу засвоіла асаблівасці і нават нюансы мясцовага пакрою і аздаблення, а крыніцай яе натхнення стала сямейная рэліквія — прабабулін ручнік, які перадаваўся з пакалення ў пакаленне. На старым ручніку былі вышыты салярныя знакі — сімвалы роду і плоднасці ў выглядзе сонца і засеянага поля. Па ўзоры прабабулі Алеся ўпрыгожыла арнаментаванай сімволікай рэканструяваны строй, у якім яна цяпер красуецца на народных святах і фестывалях, гістарычных рэканструкцыях і, вядома, на Троіцу каля Байкаўскіх крыніц. На гэтым здымку Алеся Далецкая таксама ў сваім «творы» з вышытым ручніком, каля славутай крыніцы.
Анатоль КЛЯШЧУК
Фота аўтара
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
