Работу экскаватараў рабатызуюць з дапамогай нейрасетак
Ва Уральскім горным дзяржаўным універсітэце спецыялісты стварылі праграмныя модулі, якія могуць аб’яднаць некалькі нейронавых сетак для аўтаматызацыі работы кар’ерных экскаватараў. Таксама спецыялісты прапанавалі набор абсталявання для гэтых мэт.
Распрацоўка навукоўцаў дапаможа вызначаць становішча каўша і выбудоўваць найбольш эфектыўную траекторыю яго руху. Гэта дазволіць павялічыць прадукцыйнасць і энергаэфектыўнасць землярыйнай тэхнікі.
«Алгарытм уяўляе сабой ансамбль нейронавых сетак. Адна адказвае за механізмы стэрэагляду і ацэнку адлегласці да аб’ектаў. Іншая — за каардынаты і электрычныя параметры галоўных прывадаў. Трэцяя вызначае бягучую аперацыю (чарпанне, перанос гружанага або парожняга каўша, разгрузка). Далей штучны інтэлект фарміруе аптымальную кропку разгрузкі і траекторыю руху да яе», — распавяла кіраўнік праекта, старшы выкладчык кафедры інфарматыкі Уральскага горнага дзяржаўнага ўніверсітэта Яўгенія Волкава.
Укараненне распрацоўкі ў практыку вызваліць чалавека-аператара ад цяжкай і руціннай работы і дасць магчымасць зрабіць новы крок у напрамку рабатызацыі здабычы карысных выкапняў і пабудове бязлюдных горных прадпрыемстваў, лічаць прафесійныя ўдзельнікі галіны. Вынаходства запатэнтавана і гатова да запуску ў вытворчасць.
На яго арбіце выявілі невядомыя спадарожнікі
Паводле апошніх афіцыйных звестак, цяпер у Сатурна больш за ўсё спадарожнікаў у Сонечнай сістэме — астраномы выявілі ў яго 62 новыя. Пра гэта паведамляе Scіence Alert. Сатурн афіцыйна прызнаны планетай з самай вялікай колькасцю спадарожнікаў — сёння іх налічваецца 145. На другім месцы з 92 спадарожнікамі знаходзіцца Юпітэр.
Як паведамляецца, даволі складана знайсці маленькія месяцы, якія круцяцца вакол Юпітэра і Сатурна. Гэтыя дзве планеты з’яўляюцца самымі вялікімі ў Сонечнай сістэме, і яны вельмі яркія ў небе. Гэта азначае, што значна засланяюць усё вакол сябе, што робіць выяўленне маленькіх цьмяных аб’ектаў асабліва складаным.
Цікава, што крытэрыі для вызначэння месяца ці натуральнага спадарожніка даволі шырокія. Няма патрабаванняў да формы, масы, дыяметра або складу; разгляданы аб’ект проста павінен мець стабільную арбіту вакол іншага, буйнейшага цела, якое не з’яўляецца зоркай. Такім чынам, у планет, карлікавых планет і нават астэроідаў могуць быць свае спадарожнікі.
Але недастаткова проста заўважыць аб’ект побач з планетай і заявіць, што вы знайшлі новы месяц. Аб’ект неабходна адсочваць — у ідэале па некалькіх арбітах — каб можна было прааналізаваць яго шлях і вызначыць, ці стабільны ён.
Усе нядаўна адкрытыя спадарожнікі належаць да трох груп спадарожнікаў Сатурна, якія класіфікуюцца як «няправільныя». Яны круцяцца вакол планеты па вялікіх эліптычных арбітах пад нахільным вуглом па стаўленні да «звычайных» месяцаў Сатурна.
Зямля імкліва губляе вадаёмы з прэснай вадой
Навукоўцы заявілі, што за апошнія 30 гадоў больш за палову найбуйнейшых азёр і вадасховішчаў на планеце страцілі сотні кубічных кіламетраў вады. Азёры губляюць ваду нават у вільготных рэгіёнах планеты. Як піша Lіve Scіence, зараз амаль 87 працэнтаў усёй прэснай вады на Зямлі ўтрымліваецца менавіта ў азёрах і вадасховішчах. Сітуацыя пагаршаецца з-за змянення клімату і павелічэння спажывання чалавекам.
Паводле даследавання, 53 працэнты найбуйнейшых азёр і вадасховішчаў на Зямлі ў наш час утрымліваюць значна менш воды, чым 30 гадоў назад. Яны страцілі больш за 600 кубічных кіламетраў вады, што ў 17 разоў больш, чым захоўваецца ў найбуйнейшым вадасховішчы ЗША — Мід у Невадзе. У цяперашні час толькі 25 працэнтаў вадаёмаў маюць больш вады, чым 30 гадоў таму, у той час як прыкладна 25 працэнтаў насельніцтва Зямлі жыве побач з высмаглымі азёрамі.
Змяншэнне колькасці прэснай вады азначае, што людзі могуць выкарыстоўваць гэты рэсурс у меншых колькасцях як для піцця, так і для сельскай гаспадаркі і прамысловасці. Акрамя таго, гэта негатыўна ўплывае на папуляцыі рыб і птушак, падвяргаючы іх рызыцы знікнення. На думку навукоўцаў, глабальнае пацяпленне толькі пагоршыць засуху, бо людзі будуць браць усё больш воды для задавальнення сваіх запатрабаванняў. У новым даследаванні зазначаецца, што ўрады краін свету павінны прыняць тэрміновыя меры па выратаванні вялікіх азёр і вадасховішчаў ад высыхання, інакш нас чакае катастрофа з пітной вадой.
Навукоўцы знайшлі гіганцкія... падземныя горы
Вучоныя ўпэўнены, што ў нетрах планеты схаваны вяршыні, якія ў 4,5 раза вышэйшыя за Эверэст. Цяпер гэтая гара, вышынёй 8,8 кіламетра, лічыцца самай высокай на Зямлі. Як піша Futurіsm, таямнічыя гіганцкія горныя хрыбты называюцца зонамі звышнізкіх хуткасцяў. Па словах даследчыкаў, яны схаваны на мяжы ядра і мантыі Зямлі на глыбіні каля 3000 кіламетраў.
Геолаг з Алабамскага ўніверсітэта Саманта Хансен распавяла аб сваім даследаванні з калегамі. Яны выявілі, што гэтыя схаваныя пад зямлёй хрыбты размешчаны літаральна паўсюль, аднак іх паходжанне пакуль не зразумелае. Па адной з тэорый, гэта рэшткі старажытных акіянічных «скарынак», якія былі ўціснутыя глыбока ў нетры планеты. Іншая тэорыя сцвярджае, што гэта перагрэтыя ядром часткі мантыі.
Навукоўцы выявілі схаваныя горныя хрыбты з дапамогай сейсмалагічных станцый у Антарктыдзе. Самыя высокія з іх часам дасягаюць шакіруючых 38 кіламетраў. Яны цалкам недаступныя для вачэй людзей. Па словах Хансена, гэтыя гіганцкія містычныя ўнутраныя пікі, верагодна, існуюць па ўсёй планеце, што супярэчыць ідэі, што яны былі дном старажытнага акіяна. Новае даследаванне даказвае, што гэтыя загадкавыя структуры нашмат складанейшыя, чым лічылася раней.
Арангутаны больш кемлівыя за сямігадовых дзяцей
Заолагі з Лейпцыгскага заапарка ў Германіі прыйшлі да высновы, што арангутаны могуць лепш вырашаць задачы з прымяненнем прылад, чым дзеці. Міжнародная група біёлагаў і псіхолагаў выявіла, што гэтыя прыматы хутчэй знаходзяць рашэнні складаных задач, чым нават сямігадовыя дзеці. Больш за тое, яны не патрабуюць падказкі, як часта здараецца з апошнімі, перадае Бі-бі-сі.
«Мы давалі арангутанам вертыкальную трубу, у якой змяшчаўся кошык з узнагародай, які мае ручку, а таксама прамы кавалак дроту. Другая задача была падобнай — прыматам давалася гарызантальна размешчаная труба і дрот, выгнуты пад вуглом 90 градусаў», — расказала кагнітыўны біёлаг Ізабэль Лаўмер, якая ўзначальвала групу даследчыкаў.
У першым выпадку ад прыматаў патрабавалася сагнуць з дроту кручок, каб дастаць прынаду з вертыкальнай трубы. У другім тыпе задач, наадварот, ад іх патрабавалася разагнуць дрот, каб выштурхнуць прынаду з трубы.
Некалькі арангутанаў вырашылі абедзве гэтыя задачы, а дзве малпы справіліся з імі за лічаныя хвіліны. Аднак дзеці аказаліся не такімі спрытнымі. Трох—пяцігадовыя дзеці рэдка спраўляліся з падобнымі задачамі, і менш за палову сямігадовых дзяцей змаглі знайсці рашэнні. І толькі васьмігадовыя дзеці ўпэўнена згіналі і разгіналі дрот.
Аднак не варта адчайвацца, кажуць навукоўцы. Дзеці ва ўсіх узроставых групах знаходзілі рашэнні пасля таго, як ім паказвалі, як вырабляць і прымяняць неабходную зброю. Гэта паказвае на тое, што тут справа не ў развіцці інтэлекту, а ў сацыяльна-кагнітыўных паводзінах.
«Рашэнне складаных задач звязана з актыўнасцю пэўных участкаў прэфрантальных аддзелаў кары галаўнога мозгу, якія ў дзяцей фарміруюцца ў больш познім узросце, — кажа Лаўмер. — Гэты фактар, а таксама моцная залежнасць дзяцей ад сацыяльных навыкаў, могуць растлумачыць атрыманыя намі вынікі».
Сяргей СТАРЫНАЎ
Фота з адкрытых крыніц
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
