ХТО КАГО: МАТРОШКА ЦІ САЛОМКА З ВЫШЫВАНКАЙ?

Нядаўна на адным сайце з'явілася апытанне: што ўваходзіць у пяцёрку найбольш папулярных беларускіх сувеніраў? Апытанне праводзілася сярод нашых гандляроў (мабыць, на Ждановічах) і турыстаў. І што б вы думалі — на першым месцы апынулася... матрошка. На другім — беларуская гарэлка, потым — магніцікі з выявамі Нацыянальнай бібліятэкі, Мінска, Міра, Нясвіжа і нашай сучаснай сімволікі. І, нарэшце, — бялізна і кераміка... Каментарыі на сайце, натуральна, былі абуральныя, але ў сеціва інфармацыя трапіла...

Тут і падумалася: а чаму, уласна, матрошка такая ў нас папулярная ? Як для мяне — дык цацка цацкаю. Адказ просты: нашы гандляры купляюць за мяжой тое, што добра разыходзіцца. Ну, няхай бы сабе на тых матрошках малявалі б не толькі расійскіх кіраўнікоў, а і нашых — Прэзідэнта, прэм'ера. Дык не — упарта прадаюць Пуціных, Абамаў, Берлусконі, нават Жырыноўскага і іншых. На вернісажы каля Палаца прафсаюзаў такім дабром гандлюе шмат народу.

— А што? Мы ж з расіянамі — славяне-браты. У нас усе іх "зорак" палітыкі і культуры таксама ведаюць, таму і прадаём. А матрошкі — дык гэта сусветны брэнд. Расійскі, праўда, але бяруць... Саломку дзеля продажу невядома дзе ўзяць, і ручнікі раз на два тыдні нам майстрыха з Нясвіжа ці то з Клецка прывозіць. Каб вы бачылі — за хвіліну размятаюць...

Гэтую майстрыху я акурат ведаю — завуць яе Вольга Уладзіміраўна Стэфановіч, народны майстар з Нясвіжа, вышывальшчыца. Другая — мая цешча, таксама майстрыха па вышывальніцтве і па саломе, Ларыса Паўлаўна Гетнер. Менавіта яны бароняць гонар Нясвіжа і Бацькаўшчыны на ўсіх розных выставах. Абедзьве — у статусе народных майстроў, былыя настаўніцы.

— Бяруць у нас і саломку, і вышыванкі. Асабліва расіяне з далёкіх ускраін Расіі. Глядзяць на саломку і пытаюцца: "А з чаго гэта вы зрабілі, што за матэрыял?" Але прыкра, што тут жа прадаюць замежны шырспажыў — у асноўным кітайскі і расійскі. Так смешна бывае, калі побач купляюць тыя ж матрошкі, нейкія паветраныя шарыкі з геліем і з расійскай сімволікай. А тут яшчэ і новая мода: народных майстроў прымушаюць купляць месцы для гандлю побач з тымі, хто абы-чым гандлюе...

Наконт гарэлкі: расіяне, якія ведаюць што да чаго, бяруць "Белавежскую". А жанчыны пытаюцца пра лён: дзе сурвэткі, бялізна, дзе проста тканіна. А і насамрэч — дзе?

У Міры, Нясвіжы, Дудутках — мясцовыя майстры: мірская і гарадзейская кераміка, саломка, выцінанкі, у тым ліку і па тканіне, вышыванка, карункі. Ніякіх матрошак, ніякіх кітайскіх вырабаў. Але чаму госць, які нас наведаў з Расіі, Егіпта, Польшчы альбо Чэхіі не ведае, што менавіта саломка — гэта наш брэнд? А навокал — матрошкі...

Яшчэ адзін патрыёт з Нясвіжа. Гандлюе беларускімі лыжкамі і... нашымі паштовымі маркамі. І мае добры даход.

— Увесь свет збірае маркі. А нашы беларускія паштовыя маркі — найпрыгажэйшыя, і гэтаму я ведаю мноства доказаў. Таму і прадаю з добрай выгадай... Што да замежных сувеніраў — даўно час уладам у такіх месцах гандаль імі забараніць: ну навошта расіянам у нас купляць матрошкі, самавары ці кітайскую біжутэрыю? Яны ж смяюцца, а нам сорамна...

Пятро РАМАНЧУК.

г.п. Акцябрскі