Атрымаць лішнюю капейку звыш стыпендыі студэнту заўсёды прыемна. Таму ў час летніх вакацый многія актыўна шукаюць падпрацоўку. Адны ўладкоўваюцца самастойна, іншыя далучаюцца да студатрадаў. Сёлета ў іх ужо адпрацавала каля 40 тысяч чалавек. Усяго заняць на будоўлях, у летніках, на сельскагаспадарчых і іншых аб'ектах плануецца 70 тысяч маладых людзей.
Вакансіі на любы густ
У гэтым годзе з'явіліся два новыя профілі. Тыя, хто запісваецца ў медыцынскія атрады, працуюць у якасці малодшага медыцынскага персаналу ў паліклініках і бальніцах. Моладзь з навукова-вытворчых атрадаў збірае халадзільнікі і абслугоўвае камп'ютарныя сеткі.
Асобна збіраюцца развіваць педагагічны рух.
— Мы жадаем адрадзіць тую сістэму, што была ў савецкія часы, — дзеліцца планамі другі сакратар ЦК БРСМ Сяргей КЛІШЭВІЧ. — Сёння гэта стратэгічны напрамак, бо ў педатрадах моладзь працуе з дзецьмі — нашай будучыняй. Трэба, каб студэнты арганізоўвалі не толькі культурна-забаўляльную праграму, але і займаліся патрыятычным выхаваннем малечы. Удзельнікаў педагагічнага руху варта было б рыхтаваць на працягу года, выкладаць ім педагогіку і псіхалогію.
Другі сезон працуе Усебеларуская маладзёжная будоўля. Сёлета дапамагаць узводзіць атамную электрастанцыю прыехала 400 чалавек (у два разы больш, чым у мінулым годзе), з іх 60 — расійскія студэнты. Маладыя будаўнікі задзейнічаны таксама на сталічным стадыёне «Дынама», Кургане Славы ў Гродне, на фізкультурна-аздараўленчых комплексах у Касцюковічах і гарадскім пасёлку Краснаполле (Магілёўшчына).
Больш за дзвесце беларускіх студэнтаў паехалі працаваць у Расію. Адны сталі важатымі ў лагеры «Полымя» Дняпроўскага раёна Маскоўскай вобласці, іншыя праполваюць грады і збіраюць ураджай у Каломенскім раёне (таксама Маскоўская вобласць), кагосьці накіравалі ў аддзел харчавання санаторыя «Арляня» (Краснадарскі край).
Дарэчы, сярод байцоў студатрадаў у 2015-м адзначыліся 6,5 тысячы няпоўнагадовых. Большасць падлеткаў працавала ў сельскай гаспадарцы і прыбірала лесапаркавыя і прыбярэжныя зоны. Акрамя таго, 13,5 тысячы дзяцей ва ўзросце ад 14 да 18 гадоў запісаліся ў добраахвотніцкія атрады. Асаблівую ўвагу надаюць занятасці праблемных школьнікаў, напрыклад, тых, хто стаіць на ўліку ў міліцыі. «Не хацелася б, каб улетку гэтыя дзеці былі прадастаўлены самі сабе, — кажа начальнік упраўлення па справах моладзі Мінадукацыі Наталля ПШАНІЧНАЯ. — У атрадаў моцны выхаваўчы патэнцыял. Па-першае, дзеці праводзяць час у калектыве, бачаць перад сабой прыклады, як трэба сябе паводзіць. Па-другое, яны вучацца адказна ставіцца да грошай».
Трэба сказаць, што заробкі ў студатрадах прыстойныя. У сэрвісных і педагагічных атрадах можна атрымаць 3-6 мільёнаў у месяц, а на асобных будаўнічых аб'ектах і па 8-10 мільёнаў. Так, летась хлопцы, што паехалі на атамную станцыю ў Астравец, зарабілі за сезон па 18 мільёнаў.
Сабраць грошы на рамонт помнікаў
— Мы пастаянна ўносім змяненні ў заканадаўства, якое рэгулюе дзейнасць студатрадаў. Не таму, што яно недапрацавана: рух набірае моц, і з'яўляецца патрэба ў пэўных карэктывах, — тлумачыць Наталля Іванаўна. — З 2012-га пашырыўся ўзрост удзельнікаў (запісвацца ў атрады цяпер можна з 14 гадоў), з 2013-га далі магчымасць працаваць у студэнцкіх дружынах на працягу цэлага года. Зараз з'яўляюцца новыя профілі, таму мы рыхтуем праект указа, які б павялічыў шэраг працоўных напрамкаў.
Некаторыя прадпрыемствы ахвотна бяруць студатрадаўцаў, бо гэта дазваляе запоўніць сезонныя вакансіі і адпусціць у адпачынак пастаянных работнікаў. Аднак многія адмаўляюцца ад дапамогі маладзёжных брыгад, баючыся павышанай адказнасці. Каб заахвоціць наймальнікаў да супрацоўніцтва, плануюць перагледзець заканадаўства і тым арганізацыям, якія прымаюць моладзь, зменшыць узносы ў ФСАН. Напрыклад, дазволіць замест 35 працэнтаў ад сумы, налічанай студатрадаўцу за працу, выплачваць толькі 6 працэнтаў на сацыяльнае страхаванне. Гэта не значыць, што прадпрыемствам дадуць нажывацца на студэнтах і сэканомленыя такім чынам грошы класці сабе ў кішэню. Частка вызваленых сродкаў будзе ісці на развіццё атрадаўскага руху. Як дадатковы нематэрыяльны стымул плануюць заснаваць сцяг найлепшай арганізацыі, якая прымае маладзёжныя дружыны.
Паступова развіваецца і студатарадаўская мода. Распрацоўваюць дызайн значкоў, куртак. Байцоўкі ўдзельнікаў розных профіляў не будуць выглядаць аднолькава. Для маладых будаўнікоў падабралі цёмна-сіні колер, для памочнікаў па сельскай гаспадарцы — балотны. Педагогаў апрануць у светлыя курткі. Байцоўка будзе даступна кожнаму: яе кошт — 200 тысяч рублёў.
У год 70-годдзя Перамогі БРСМ праводзіць рэспубліканскую працоўную акцыю «Маладосць. Традыцыі. Будучыня». Плануецца зарабіць каля 200 мільёнаў і накіраваць гэтыя грошы на рэстаўрацыю мемарыяльных комплексаў і месцаў воінскай славы Першай сусветнай і Вялікай Айчыннай войнаў. У спісе аб'ектаў — мемарыял «Прарыў» (Ушацкі раён), помнік героям Дняпроўскай бітвы ў гарадскім пасёлку Лоеў, сквер імя Марата Казея ў Мінску.
— Студэнты могуць выязджаць на гэтыя месцы і бясплатна там працаваць ці пералічыць на рэканструкцыю частку заробленых грошай, — кажа Сяргей Міхайлавіч. — І моладзь гатова ўкладвацца, бо разумее, што памяць трэба захоўваць.
Наталля ЛУБНЕЎСКАЯ
lubneuskaya@zvіazda.by
Каб заахвоціць наймальнікаў да супрацоўніцтва, плануюць перагледзець заканадаўства і тым арганізацыям, якія прымаюць моладзь, зменшыць узносы ў ФСАН. Напрыклад, дазволіць замест 35 працэнтаў ад сумы, налічанай студатрадаўцу за працу, выплачваць толькі 6 працэнтаў на сацыяльнае страхаванне.
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
