Шмат таямніц і загадак тоіць у сабе наваколле вёскі Корань Лагойскага раёна. Асабліва апантаныя і цікаўныя дагэтуль спрабуюць шукаць тут залатую карэту Напалеона і яго маскоўскія трафеі, імкнуцца ўбачыць рэшткі былой капліцы ў густым рабінніку, спрабуюць знайсці берагі зніклага возера...
Могілкі без камянёў
У рабінніку ёсць даволі вялікія старыя могілкі каля дзвюх гоней... Яшчэ да 1950-х гадоў захоўваліся курганы (пясчаныя насыпы, зарослыя травой, абкладзеныя абымшэлым каменнем). З усходняга боку ўзвышаўся больш высокі камень-пліта без надпісаў.
У пасляваенныя гады з палёў Карэншчыны на ўзнаўленне Мінска звозілі каменне. Для жыхароў навакольных вёсак з'явіўся стымул заробку за пагрузку. На палях у той час была незлічоная колькасць крушань (куч камянёў). Калі апусцелі палі, людзі ў пошуках іх кінуліся ў гушчары, лясныя масівы. Камяні зніклі з курганоў рабінніка. Сёння гэтае месца зарасло соснамі і бярозамі. Ніхто са старэйшых не можа расказаць пра паходжанне тых могілак.
Ка
закова балота
Крыху ніжэй за могілкі на захад цягнуўся даволі вялікі масіў балота (цяпер асушаны тарфянік). Каля сушы знаходзіўся вадаём, падобны да азярца. Паміж вадаёмам і могілкамі валялася бітая цэгла. Жыхар вёскі Антаноўка Віктар Сапега расказваў, што тут калісьці была капліца.
Памятаю, як у хрушчоўскія часы я разам з напарнікам Канстанцінам Вашкевічам браў з таго азярца ваду. Яна была чыстай, падступала да самага берага. Меўся і добры пад'езд. Калі асушылі балота, знік вадаём. На месцы яго засталася лагчына, якая зарасла алешнікам, дзікай травой. У народзе яе здаўна называлі Казаковым балотам. Расказвалі, што ў гэтым возеры калісьці з канём утапіўся казак. Хто ён і калі адбылася падзея — загадка. Калі б у Першую сусветную вайну — людзі помнілі б. Значыць, трагедыя адбылася значна раней. Хутчэй за ўсё, падчас баталіі з французамі ў 1812 годзе.
Гісторыя сведчыць...
Што гэтая трагедыя адбылася ў тыя далёкія гады, сведчаць і навуковыя крыніцы:
«У 1812 годзе праз Лагойшчыну двойчы пракацілася ваенная навала. Летам праз яе рухалася на Маскву французская армія Напалеона, а ўзімку яна адступала праз тыя ж мясціны...» Згадваюцца маёнткі Няплюева, Мураваны Двор, Чырвоны Бор. У той час іх звязвала прамая дарога, якая ішла і на рабіннік. Шлях праз Дабрэнева, Кузевічы, Чырвоны Бор, Жырблевічы, Міхалкавічы, далей Корань, Вялікія і Малыя Укропавічы, Пуцілава быў самай прамой і кароткай дарогай з Лагойска ў Мінск. Пасля Другой сусветнай іх нават звязваў грузавы транспарт — «таксі».
А вось што расказвала сваёй унучцы Ганне Урбановіч яе бабуля Марыя Кухаронак (нарадзілася яна ў 1854-м, памерла ў 1955 годзе). Ёй расказвалі родзічы, што сам Напалеон пры наступленні на Маскву ехаў на залатой карэце. Пры адступленні дзесьці закапаў яе ў Гайненскай воласці Барысаўскага павета разам з маскоўскімі трафеямі. Тое ж самае казаў свайму сыну Віктару Антон Кавалеўскі. Толькі ён нарадзіўся нашмат пазней, у 1910 годзе. Відаць, гэтая гісторыя з даўніх часоў перадавалася з вуснаў у вусны.
Загадкавы курган
На поўдзень ад вёскі Жырблевічы быў невялікі пагорак. Людзі здаўна захоўвалі там бульбу. Потым у ямы вывозілі падзеж свойскіх жывёл. У зімовы час сюды наведваліся ваўкі. У піліпаўку абуджаў вёску жаласны працяжны вой. Гэтае ўрочышча, якое пакрылася невысокім хмызняком, назвалі «ваўкаўнёй». За Ваўкаўнёй да самага балота цягнулася чыстае поле. Перасякала яго тая ж самая дарога — Мураваны Двор, Чырвоны Бор. Ранняй вясной ва ўрочышчы расцвітаў ліловы сон. Асабліва шмат гэтых кветак было на каменным пагорку непадалёку ад той дарогі. Думка аб тым, што ў гэтым месцы можа быць захавана залатая карэта, хвалявала вяскоўца Івана Урбановіча. Быўшы брыгадзірам паляводчай брыгады, ён накіраваў трактар Т-100 (карчавальнік), які ачышчаў палі ад валуноў, на той пагорак. Адсунуўшы валуны, капаць углыб механізатар адмовіўся. Яго апанаваў страх, што трактар можа праваліцца ў нейкую прорву. Дзесьці ў 1970-х гадах гэтыя палі былі засаджаны лесам як землі, непрыдатныя для сельскагаспадарчага выкарыстання.
Каб не тыя чуткі
У розныя часы ў людзей хадзілі чуткі. Адны расказвалі, што калісьці ў вёску Мураваны двор (цяпер Мураванка) прыязджаў якісьці замежны госць, распытваў пра паселішча. Асабліва яго цікавіла груша, якая калісьці расла ў панскім садзе. Другіх — капліца, магчыма і тая, што знаходзілася ў рабінніку. Трэціх — чырванаборскія азёры, на якіх калісьці былі млыны. Возера каля вёскі Чырвоны Бор сілкавалася крыніцамі, што ля вёскі Прудкі. Другое (паблізу лесу Гарадзец у напрамку вёскі Кузевічы) сілкавалася балотнымі водамі ўрочышча Палік і водамі Дзікага возера. Пры асушэнні балота воды першага пайшлі па зноў выкапаным канале, на месцы якога засталася пляцоўка для сенажацяў. Сёння ўсё гэта гучыць як легенда. Але ж была вайна і тыя паходы па нашай святой зямлі, і шмат што для нашых нашчадкаў застаецца загадкай.
Анатоль ЗАРОЎСКІ.
Цяпер, каб аформіць дачу, не трэба ехаць туды, дзе яна знаходзіцца.
Узмацненне адраснасці дзяржпадтрымкі і садзейнічання занятасці
Карэкціроўкі па аплаце жыллёва-камунальных паслуг закрануць чатыры катэгорыі жыхароў.