І пройдзе «эпоха» ў парадных разліках…

Упершыню перад мінчанамі і гасцямі сталіцы пройдуць «партызаны», дзяўчаты і рэтратэхніка часоў яшчэ савецка-фінскай вайны!

Лічаныя дні застаюцца да галоўнага свята краіны. Падрыхтоўка да святкавання 70‑годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў вялася не адзін дзень. Амаль усё насельніцтва замірае ў чаканні цікавых культурных праграм, грандыёзных шоу, захапляльных феерверкаў і, безумоўна, парада.

Парад традыцыйна застаецца адным з найбольш папулярных аб'ектаў назірання падчас святкавання Дня Незалежнасці.

3 ліпеня перад мінчанамі і гасцямі сталіцы ў парадных разліках пройдзе больш як 3700 вайскоўцаў. Сярод іх выхаванцы Мінскага сувораўскага ваеннага вучылішча, курсанты Ваеннай акадэміі Рэспублікі Беларусь, вайскова-тэхнічнага факультэта Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта, ваеннаслужачыя 120‑й гвардзейскай асобнай механізаванай брыгады, 38‑й асобнай гвардзейскай мабільнай брыгады і 5‑й асобнай брыгады спецыяльнага прызначэння, а таксама прадстаўнікі злучэнняў і вайсковых часцей войскаў сувязі, роты ганаровай варты, зводнага аркестра Узброеных Сіл. Акрамя таго, у святочным шэсці прымуць удзел парадныя разлікі Дзяржаўнага пагранічнага камітэта, унутраных войскаў Міністэрства ўнутраных спраў і Міністэрства па надзвычайных сітуацыях. У парадзе на Дзень Незалежнасці возьмуць удзел і вайскоўцы Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі.

—Удзел у парадзе нашых расійскіх калег стаў ужо добрай традыцыяй, — зазначыў вайсковы камендант Ваеннай камендатуры Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь палкоўнік Анатоль ГРЫЦАЎ. — Сёлета да нас прыехалі пскоўскія дэсантнікі, якія пройдуць у складзе пешай калоны. Акрамя таго, будзе прадстаўлена сучасная ваенная тэхніка Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі: самаходныя пускавыя ўстаноўкі аператыўна-тактычнага ракетнага комплексу «Іскандэр» і зенітнага ракетнага комплексу С‑400 «Трыумф», браніраваныя шматмэтавыя аўтамабілі «Тыгр».

Па традыцыі першымі адкрыюць парад самыя юныя яго ўдзельнікі — мінскія сувораўцы. У прыгожай чорнай форме з чырвонымі пагонамі і белымі папругамі яны не толькі будуць сінхронна ісці, трымаючы раўненне, а і адначасова біць у барабаны, чым зададуць тон усяму шэсцю.

Старшыя віцэ-сяржанты Віктар Агееў і Максім Голікаў у парадзе возьмуць удзел другі раз. Віця асабліва не хвалюецца, лічыць, што пэўны вопыт ужо ёсць, таму не так страшна. А вось Максім перажывае больш, чым у мінулы раз.

—Ужо ведаеш, што такое парад, як гэта адказна, — прызнаецца падлетак. — А мы — правафланговыя, лічы, ва ўсіх на вачах.

На рэпетыцыю Кірыл Тамкоў прыехаў з Брэста. 38‑я асобная гвардзейская мабільная брыгада, дзе праходзіць тэрміновую службу юнак, — традыцыйная ўдзельніца парада. З 12 мая вайскоўцы адточваюць страявую, вучацца трымаць дыстанцыю.

—Браць удзел у парадзе для мяне — вялікі гонар, — прызнаецца камандзір аддзялення. — Гэта захаванне традыцый, удзячнасць нашым продкам за Перамогу. Мае абодва дзяды ваявалі на фронце. Пётр Дайнэка (дзядуля па маці) — кулямётчык, удзельнічаў у Сталінградскай бітве, там жа яго паранілі. Дзед па бацьку, Уладзімір Тамкоў, быў адзначаны шматлікімі ўзнагародамі за подзвігі ў тыле. На жаль, дзядоў ужо няма ў жывых. Але я ўпэўнены, яны б мной ганарыліся.

А вось курсанту 3‑га курса агульнавайсковага факультэта Ваеннай акадэміі Руслану Чаранкевічу пашанцавала больш: яго дзед, ветэран Вялікай Айчыннай вайны, яшчэ, як той казаў, у страі. Парад будзе глядзець абавязкова, праўда, па тэлебачанні. І не ён адзін: усе суседзі ведаюць, што ўнук былога франтавіка ў парадзе будзе ўдзельнічаць ужо трэці раз.

—Вялікі гонар прайсці ва «франтавой» каробцы, якую прадстаўляе 150 курсантаў акадэміі, — расказвае Руслан. — Дзед ваяваў у складзе 2‑га Беларускага фронту, артылерыст. Атрымаў медалі «За адвагу», «За ўзяцце Берліна». Гледзячы на мяне, апранутага ў форму тых часоў, ён успомніць сябе маладога, сваіх таварышаў, якім не пашчасціла вярнуцца з вайны…

Знамя Перамогі і штандары 1‑га, 2‑га і 3‑га Беларускіх франтоў, а таксама 1‑га Прыбалтыйскага фронту, якія пранясуць перад трыбунамі, нагадаюць і пра Беларускую стратэгічную наступальную аперацыю «Баграціён», у ходзе якой была вызвалена беларуская сталіца.

Усяго ў парадзе прыме ўдзел 20 пешых калон. Кожная «каробка» адметная сваёй формай адзення. Упершыню на сталічным праспекце з'явіцца калона «партызанаў». У адпаведнай экіпіроўцы, з унікальнымі ўзорамі рарытэтнай зброі часоў Вялікай Айчыннай вайны яны пройдуць, як іх продкі 70 гадоў таму. Форму тых часоў арандавалі на «Беларусьфільме». Афіцэры Ваеннай акадэміі пройдуць, трымаючы ў руках вінтоўкі Мосіна, карабіны, ППШ, кулямёты Дзегцярова, трафейную зброю… У «партызанскай» каробцы можна будзе заўважыць і дзяўчат. І невыпадкова: колькі нашых маці, бабуль, прабабуль уступалі ва ўсенародную барацьбу! Дарэчы, дагэтуль прадстаўніцы лепшай паловы чалавецтва ў парадзе ніколі не ўдзельнічалі.

—Увогуле без жанчын на Зямлі цяжка, — пераканана выкладчыца кафедры інфармацыйна-вылічальных сістэм Ваеннай акадэміі, выпускніца ўстановы капітан Іна ГЕРМАНОВІЧ. — На фронце жанчыны ў асноўным былі сувязісткамі. А сувязь — кіраванне. Яны абаранялі сваю Радзіму, сваіх дзяцей. Нездарма кажуць, калі страшна, колькасць смельчакоў павялічваецца. Якраз страх, напэўна, і прымусіў забыць, што яны жанчыны. Многіх з іх ужо няма. А для тых, хто яшчэ жыве, наш удзел у парадзе будзе напамінам іх маладосці, удзячнасцю за іх неймаверныя подзвігі, часам непасільныя для некаторых мужчын.

Самае цікавае ў парадзе — ваенная тэхніка. Унікальная магчымасць ацаніць баявы патэнцыял беларускай арміі! Многія і прыходзяць на парад, каб пабачыць усё на свае вочы. Сёлета ў парадзе будзе задзейнічана каля 240 адзінак баявой тэхнікі. Беларускай і расійскай, сучаснай і рарытэтнай, знаёмай і той, якая будзе тут прадстаўлена ўпершыню. Агульная працягласць механізаванага параднага разліку — больш чым 1500 метраў.

Сёлета ў парадзе будзе задзейнічана каля 240 адзінак баявой тэхнікі. Беларускай і расійскай, сучаснай і рарытэтнай, знаёмай і той, якая будзе тут прадстаўлена ўпершыню. Агульная працягласць механізаванага параднага разліку — больш чым 1500 метраў.

—Цяперашні год з'яўляецца юбілейным, таму склад механізаванай калоны пашыраны, — паведаміў намеснік начальніка ўзбраення Узброеных Сіл Беларусі палкоўнік Андрэй ФЕДЗІН. — У яе ўваходзяць усе асноўныя ўзоры ўзбраення, якія знаходзяцца на аснашчэнні воінскіх часцей і злучэнняў Рэспублікі Беларусь, ваенная тэхніка Расійскай Федэрацыі. Машыны расстаўлены такім чынам, каб парад глядзеўся эстэтычна. Зыходзячы з іх габарытаў, вызначаецца, колькі іх будзе ў адной шарэнзе: тры ці дзве. Спачатку ідзе бранятанкавае ўзбраенне і тэхніка, затым тэхніка сіл спецыяльных аперацый, ракетных войскаў і артылерыі, замыкае калону тэхніка войскаў супрацьпаветранай абароны. Галоўнае, каб накіроўваючыя задалі тон і неабходную хуткасць руху, тады ўсё пройдзе выдатна.

Адкрые механізаваную калону тэхніка Вялікай Айчыннай вайны. Дарэчы, рарытэтаў сёлета будзе надзвычай шмат. Тэхніка першага перыяду вайны — танкі Т‑37 і Т‑60 — ваявала яшчэ ў фінскай вайне. Іх прывезлі па дамоўленасці з прыватным музеем тэхнікі Вадзіма Задарожнага, які знаходзіцца ў Маскве.

—Т‑60 — машына, якая знаходзілася на ўзбраенні савецкіх войскаў у першы перыяд вайны, адзін з самых масавых танкаў у тыя гады, — расказаў супрацоўнік музея тэхнікі В. Задарожнага Андрэй ХРАПАЎ. — Гэтыя танкі суправаджалі пяхоту, падтрымліваючы яе бранёй і агнём. Экіпаж — два чалавекі: механік-кіроўца і камандзір танка, ён жа наводчык гарматы і зараджальнік. Па сутнасці, гэта невялікая, але дастаткова грозная машына для свайго часу. На ёй ваявалі нават пад Курскай дугой. Напрыклад, у складзе 1‑й танкавай арміі Катукова налічвалася 15 такіх танкаў. У нашым музеі іх шэсць, і ўсе яны ўдзельнічаюць у штогадовых парадах у Маскве.

Завершыцца ўрачыстае шэсце на Дзень Незалежнасці пляц-канцэртам зводнай роты ганаровай варты і выступленнем зводнага ваеннага аркестра. Больш за сотню чалавек прадэманструюць новыя элементы і перастраенні. Як расказаў камандзір зводнай роты ганаровай варты капітан Павел ШПАРЛА, іх выступленне будзе доўжыцца каля 7 хвілін. «Пляц-канцэрт пабудаваны такім чынам, што ў гледачоў з'явіцца магчымасць убачыць яго з абодвух бакоў, — раскрыў галоўны сакрэт юнак. — Дзеянне адбудзецца пад песні аб Беларусі, якія ведае амаль увесь свет. Можна смела казаць, што сёлета, ідучы на пляц-канцэрт, людзі трапяць на своеасаблівае шоу!»

Парад пройдзе і ў мінскім небе. Паветраны «эшалон» складуць асноўныя тыпы авіяцыйнай тэхнікі беларускай арміі. Увечары неба над Мінскам упрыгожыць святочны салют з 30 залпаў. Арганізатары запэўніваюць, што ён будзе дастаткова маляўнічым і асаблівым. А мы пажывём — паглядзім. Каму ўжо вельмі карціць, то ёсць магчымасць папрысутнічаць на генеральных рэпетыцыях парада, якія адбудуцца ў Мінску 26 і 28 чэрвеня.

Вераніка КАНЮТА.

Фота Анатоля КЛЕШЧУКА
і Любові БЯЛЯЕВАЙ