Слова «мікразяленіва» ў лексіконе прыхільнікаў здаровага ладу жыцця і аматараў дачных эксперыментаў з’явілася параўнальна нядаўна, таму пакуль не ўсім зразумела, пра што ідзе гаворка. Рэгулярнае ўжыванне ў ежу розных відаў мікразяленіва дабратворна ўплывае на ўсе органы і сістэмы арганізма, паляпшае самаадчуванне і ўмацоўвае імунітэт. Есці яго можна не толькі дарослым, але і дзецям.
Мікразяленівам называюць парасткі агароднінных і зяленівых культур, якія выкарыстоўваюцца ў ежу ў фазе 1–2 сапраўднага ліста (звычайна ва ўзросце не больш за 10–14 дзён, для хуткаспелых культур — напрыклад, крэс-салата — дастаткова 4–6 дзён). Максімальная вышыня такіх раслін — 4 см, вышэй могуць быць хіба што гарох і сланечнік.
Самы просты спосаб ужывання — выкарыстоўваць мікразяленіва для ўпрыгожвання звыклых страў: салатаў, бутэрбродаў, амлетаў і гэтак далей. Можна прыгатаваць соус, змяшаўшы здробненае мікразяленіва са смятанай ці алеем, а можна проста дадаваць яго ў салаты як звычайныя зялёныя культуры.
Наладзіць уласны «зяленевы канвеер» па сілах кожнаму. Усё, што для гэтага спатрэбіцца, — трохі месца на падаконніку, насенне і ёмістасці з прыдатным субстратам.
Падыдуць самыя розныя культуры: крэс-салат, каляндра, базілік, радыска, дайкон, разнастайная капуста (брокалі, кальрабі, чырвонакачанная і іншыя), рукала, буракі, амарант, сланечнік, гарох... Паколькі ў кожнай з іх ёсць свае асаблівасці і нюансы смаку, варта паэксперыментаваць і выбраць тое, што будзе лепшым менавіта для вас. Пазбягаць рэкамендуецца хіба што фасолі — у яе парастках змяшчаюцца таксічныя для чалавечага арганізма рэчывы.
У маладых раслінах канцэнтрацыя біялагічна актыўных рэчываў значна вышэй, чым у спелай агародніне, садавіне або зяленіве, больш, чым у праростках. Да таго ж, пры захоўванні любой расліннай ежы губляецца частка яе карысных уласцівасцяў, а мікразяленіва заўсёды ўжываецца свежым, што захоўвае максімум каштоўных элементаў.
Большасць відаў мікразяленіва валодае выяўленым антыаксідантным дзеяннем і дабратворна ўплывае на страваванне. Тых жа, хто прытрымліваецца дыеты, парадуе нізкая каларыйнасць гэтага прадукту.
Цяпло, вільготнасць і святло — вось, мабыць, і ўсё, што спатрэбіцца для «мікраагарода». Прычым, у адрозненне ад звычайных агароднінных культур, якім неабходна дасвечванне, мікразяленіва можа расці пры звычайным асвятленні.
Пры недастатковым асвятленні расліны будуць больш бледнымі; для атрымання парасткаў насычанай афарбоўкі неабходна забяспечыць ім дасвечванне (10–12 гадзін у суткі) з моманту ўтварэння сапраўднага лісця да ўжывання.
Вільготнае асяроддзе неабходна для прарастання насення і наступнага развіцця зяленіва. Але пры гэтым вельмі важна, каб не з’явілася цвіль, развіццю якой спрыяе павышаная вільготнасць. Пры першых прыкметах з’яўлення плесневых грыбоў прадукт знішчаюць — да ўжывання ў ежу ён непрыдатны.
Можна паспяхова вырошчваць мікразяленіва ў любой прыдатнай ёмістасці, выкарыстоўваючы самыя розныя віды субстрату: гатовыя глебавыя сумесі для расады, какосавае валакно, пілавінне, вермікуліт, перліт, гідрагель і гэтак далей — падыдуць нават звычайная марля, баваўняная тканіна або ватныя дыскі.
Паколькі тэрмін жыцця мікразяленіва нават не тыдні, а дні, раслінам хапае запасаў пажыўных рэчываў, якія змяшчаюцца ў насенні. Сеяць трэба вельмі густа і да з’яўлення ўсходаў трымаць ёмістасці з пасевамі ў цяпле пад плёнкай (вечкам, шклом). Сачыце, каб не з’явілася цвіль! Калі з’явяцца ўсходы, плёнку здымаюць, кантэйнеры выстаўляюць на акно ці ў іншае светлае месца. Аптымальны тэмпературны рэжым залежыць ад патрабаванняў культуры, але любое мікразяленіва паспяхова вырошчваецца пры пакаёвай тэмпературы.
Звычайнае насенне агароднінных і зяленевых культур, якія прадаюцца ў крамах, як правіла, праходзяць перадпасяўную падрыхтоўку, падчас якой іх апрацоўваюць рознымі хімічнымі прэпаратамі для абароны ад узбуджальнікаў хвароб, паляпшэння ўсходжасці і г. д. Такое насенне не падыходзіць для атрымання мікразяленіва, таму што выкарыстаныя для іх апрацоўкі рэчывы могуць патрапіць у арганізм разам з маладымі парасткамі. Для вырошчвання мікразяленіва лепш купляць спецыяльнае насенне — яно не апрацавана хімічнымі прэпаратамі.
Ірына ТАМКОВІЧ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
