Сёлета традыцыйны тыдзень маці праходзіць у нашай краіне з 12 па 18 кастрычніка. Само свята жанчын-маці будзе адзначацца 14 кастрычніка. А найбліжэйшыя сем дзён мусяць быць багатыя на тэматычныя мерапрыемствы ва ўсіх рэгіёнах краіны, і іх задача — умацаваць сямейныя каштоўнасці і падкрэсліць асаблівае стаўленне да галоўнага чалавека ў нашым жыцці.
— Беларусаў павінна быць болей. І каб так было, патрэбна больш моцных сем'яў, — падкрэсліла намеснік старшыні Беларускага саюза жанчын, намеснік старшыні Пастаяннай камісіі па правах чалавека, нацыянальных адносінах і сродках масавай інфармацыі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Лілія Ананіч.
Парламентарый адзначыла, што шэраг знакавых мерапрыемстваў Беларускага саюза жанчын сёлета запланаваны на Гродзеншчыне. У прыватнасці, у Жыровіцкім манастыры адбудзецца малебен за ўсіх жанчын, а пасля на яго тэрыторыі будзе высаджана алея «За Беларусь».
У нашай краіне Ордэнам Маці (а ён уручаецца за выхаванне пяці і больш дзяцей) узнагароджана ўжо больш за 11 тысяч жанчын. Сёлета яго атрымалі 682 маці, і мерапрыемствы па яго ўручэнні працягнуцца на гэтым тыдні.
Паводле слоў намесніка міністра працы і сацыяльнай абароны Валерыя Кавалькова, у Беларусі створаны спрыяльныя ўмовы для мацярынства. Адна з сацыяльных гарантый, якая падтрымлівае сям'ю пры з'яўленні дзяцей — праграма сямейнага капіталу. Першая з іх рэалізоўвалася з 2015 да 2019 года. Каб ёй скарыстацца, у сям'і павінна было нарадзіцца трэцяе ці наступныя дзеці.
— Аналіз дэмаграфічнай сітуацыі за 2015—2019 гады паказаў, што ў параўнанні з папярэдняй пяцігодкай колькасць трэціх і наступных дзяцей у сем'ях вырасла на 40 %, — адзначыў Валерый Кавалькоў. — У нас павялічваецца і колькасць шматдзетных сем'яў. Сёння ў краіне іх больш за 110 тысяч (па даных перапісу 2009 года іх было 62,5 тысячы). Таму праграма падоўжана на новы пяцігадовы тэрмін — да 31 снежня 2024 года. Акрамя таго, першая праграма паказала неабходнасць пашырэння кірункаў датэрміновага выкарыстання сямейнага капіталу з улікам патрэбаў шматдзетных сем'яў — на будаўніцтва і рэканструкцыю ці набыццё жылля, адукацыю ці медыцынскія паслугі. Па стане на 1 кастрычніка гэтага года, адкрыта амаль 90 тысяч укладаў-дэпазітаў «Сямейны капітал». Пры гэтым прынята больш за 22 тысячы рашэнняў аб датэрміновым распараджэнні сродкамі. З іх 90 % — на паляпшэнне жыллёвых умоў.
Намеснік міністра падкрэсліў, што ў краіне рэалізуецца і вялікая праграма сямейных дапамог. Дарэчы, дапамога на дзіця да трох гадоў сёння вышэйшая за мінімальную заработную плату. На першае дзіця яна складае 430 рублёў, на другое і наступных — амаль 490 рублёў. Значнымі з'яўляюцца і адзінаразовыя дапамогі. Для сям'і пры нараджэнні першага дзіцяці гэта 2 560 рублёў, другога і наступных — 3 585 рублёў. Дадатковыя выплаты ў нашай краіне ажыццяўляюцца пры нараджэнні двайнят і трайнят, гэта два бюджэты пражытачных мінімумаў на кожнае дзіцяці, або па 512 рублёў.
Сёння ў Беларусі дапамога выплачваецца на 463 тысячы дзяцей, а гэта значыць, што яе атрымлівае кожнае чацвёртае дзіця. За мінулы год у якасці дапамогі было выплачана 2,3 мільярда рублёў, а гэта 1,7 % ад ВУП.
А вось сем'ям з нізкім узроўнем даходаў аказваецца адрасная дапамога. У першым паўгоддзі бягучага года атрымальнікамі штомесячнай і аднаразовай дапамог сталі больш за 42 тысячы чалавек, якія выхоўваюць непаўналетніх дзяцей. Дзеці да двух гадоў атрымліваюць бясплатнае харчаванне. Такую падтрымку атрымалі 12,5 тысячы дзяцей, прычым амаль 4 тысячы атрымліваюць яе незалежна ад узроўню даходаў сям'і. Кошт харчавання, якое атрымлівае дзіця, — 110 рублёў у месяц.
Штогод шматдзетным і іншым катэгорыям сем'яў дапамагаюць з падрыхтоўкай дзетак да школы. Сёлета такую дапамогу атрымалі больш за 100 тысяч шматдзетных сем'яў. Сярэдні памер гэтай выплаты — 56 рублёў на кожнага школьніка.
Тэрытарыяльныя цэнтры сацыяльнага абслугоўвання, у тым ліку сацыяльнага абслугоўвання сямей і дзяцей (яны знаходзіцца ў Мінску і Гомелі) аказваюць паслугі па доглядзе за дзецьмі. Паслугамі нянькі могуць скарыстацца сем'і, якія выхоўваюць дзяцей-інвалідаў, а таксама двайнят і трайнят. Паслугі нянькі бясплатныя для сям'і з трайнятамі (гэта да 40 гадзін у тыдзень), і двайнятамі (да 20 гадзін у тыдзень), а таксама для няпоўных сем'яў і сем'яў, дзе расце дзеця-інвалід да чатырох гадоў. Гэтыя ж паслугі па сацыяльна нізкіх тарыфах (60 капеек у гадзіну) прапануюцца сем'ям, дзе выхоўваецца дзіця-інвалід ад 4 да 18 гадоў.
Валерый Кавалькоў падкрэсліў, што, нягледзячы на сусветны эканамічны крызіс, наша краіна не скарачае меры па падтрымцы сем'яў, а, наадварот, працуе над іх пашырэннем. З 1 верасня бягучага года для шматдзетных сем'яў павышаны крытэрый патрэбнасці пры прызначэнні штомесячнай сацыяльнай дапамогі са 100 да 115 % бюджэту пражытачнага мінімуму і павялічана працягласць тэрміну такой дапамогі з 6 да 12 месяцаў.
— Гэтая мера дазволіць аказаць сацыяльную падтрымку больш чым шасці тысячам шматдзетных сем'яў, — звярнуў увагу намеснік міністра. — Таксама ўведзены дадатковыя пенсійныя гарантыі для шматдзетных маці. Павялічаны з 9 да 12 гадоў перыяд догляду за дзецьмі да трох гадоў, які залічваецца ў стаж пры назначэнні пенсіі. Акрамя таго, жанчынам, якія нарадзілі чатырох і больш дзяцей і выхавалі іх да васьмігадовага ўзросту, даецца льгота па страхавым стажы, які неабходны пры назначэнні пенсіі па ўзросце. Для гэтых жанчын ён складае дзесяць гадоў. Для ўсіх астатніх — 17,5, і будзе штогод павялічвацца да 20 гадоў.
Намеснік начальніка галоўнага ўпраўлення арганізацыі медыцынскай дапамогі Міністэрства аховы здароўя Дзмітрый Лазар адзначыў, што Беларусь займае 25-ю пазіцыю ў свеце па ўзроўні камфорту для мацярынства і ўваходзіць у 50 лепшых краін свету па вядзенні цяжарнасці і арганізацыі родаў кваліфікаванымі медыкамі. У тым ліку Беларусь належыць да 1/5 краін свету, дзе 100 % родаў праходзяць пад наглядам кваліфікаванага персаналу. Наша краіна апярэджвае па гэтым паказчыку Аўстрыю, Венгрыю, Германію, Данію, Нарвегію, ЗША і Францыю (сярэднесусветны паказчык складае 71 %).
Адзін з асноўных паказчыкаў рэпрадуктыўнага здароўя жанчын — мацярынская смяротнасць — за апошнія 20 гадоў знізіўся ў 10 разоў. Мацярынская смяротнасць з акушэрскіх прычын у Беларусі адна з самых нізкіх у свеце. Летась быў адзін такі выпадак, сёлета іх не было ўвогуле. Паказчык дзіцячай смяротнасці летась складаў 2,4 на тысячу народжаных жывымі, і тут мы апярэджваем усе краіны СНД, а таксама Данію, Літву, Польшчу, Вялікабрытанію і ЗША. У рэйтынгу краін шчаслівага дзяцінства Беларусь займае 35-е месца сярод 175 краін.
Дзмітрый Лазар паведаміў, што прымаюцца далейшыя меры па ўмацаванні сістэмы аховы мацярынства і дзяцінства. У прыватнасці, з 1 студзеня 2021 года вызначана магчымасць адной бясплатнай спробы ЭКА пры наяўнасці медыцынскіх паказанняў. Муж і жонка павінны быць грамадзянамі Беларусі, узрост жонкі не павінен быць большы за 40 гадоў. Такая магчымасць даецца толькі ў дзяржаўных медустановах — РНПЦ «Маці і дзіця», Гарадскім клінічным радзільным доме № 2 г. Мінска і Гомельскім абласным медыка-дыягнастычным цэнтры з кансультацыяй «Шлюб і сям'я». У будучым годзе плануецца ажыццявіць дзве тысячы спроб.
Гэтыя меры мусяць спрыяць выхаду з дэмаграфічнай ямы, у якой аказалася Беларусь. Паводле слоў старшыні праўлення грамадскай дабрачыннай арганізацыі «Цэнтр падтрымкі сям'і і мацярынства «Матуля» Веранікі Сярдзюк, калі ва ўсе папярэднія гады ў Беларусі нараджалася ад 100 тысяч дзяцей, летась іх упершыню было менш — 87 602 дзіцяці.
Алена КРАВЕЦ
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
