На ся­мі вят­рах

— Ма­ма, я пе­ра­тва­рыў­ся ў агу­рок. Ро­ці­ка ў мя­не ня­ма, во­чак ня­ма. Ру­чак і но­жак так­са­ма ня­ма… Я ма­гу толь­кі ля­жаць і ду­маць.

За­хва­рэў… Ма­раль­на я бы­ла да гэ­та­га га­то­ва. Вунь ка­лі на­ват док­тар Ка­ма­роў­скі, мой аса­біс­ты гу­ру ў ме­ды­цы­не, па­пя­рэдж­вае, што ў пер­шы час на­вед­ван­ня дзі­ця­ча­га сад­ка ма­лое пач­не хва­рэць з ве­ра­год­нас­цю 100 пра­цэн­таў. Не­за­леж­на ад ста­ну зда­роўя і ўмоў у сад­ку. Ха­ця…

Па­мя­таю, ка­лі дзе­ці май­го бра­та па­ча­лі на­вед­ваць са­док і, на­ту­раль­на, хва­рэць, тэ­ма скраз­ня­коў ста­ла ў на­шай сям'і ледзь ці не га­лоў­най. Не адзін год бра­та раз­драж­ня­ла, што ў сад­ку за­над­та час­та, на яго по­гляд, ад­чы­ня­юць форт­кі. А вось там, ку­ды хо­дзіць мой сын, форт­кі амаль заў­сё­ды за­чы­не­ны. І мя­не гэ­та так­са­ма не ра­дуе.

У па­коі, дзе спіць Ан­тон, тэм­пе­ра­ту­ра па­вет­ра рэд­ка пе­ра­вы­шае 18 гра­ду­саў. Форт­ка там усю ноч — на­сцеж. І ні­я­кія скраз­ня­кі не бян­тэ­жаць ні мя­не, ні яго.

Ка­лі мы з сы­нам вяр­ну­лі­ся з ра­дзіль­на­га до­ма, спя­ко­та ста­я­ла прос­та не­ча­ла­ве­чая — са­мі ве­да­е­це, што кож­нае ле­та ў нас бы­вае не­каль­кі дзен ці на­ват тыд­няў не­мі­ла­сэр­най га­ра­чы­ні. Толь­кі пе­ра­сту­піў­шы па­рог ква­тэ­ры, я ім­гнен­на за­ха­це­ла вяр­нуц­ца на­зад, не зва­жа­ю­чы на тое, што ў ра­дзіль­ні на той час не бы­ло на­ват га­ра­чай ва­ды. Бо ўсе вок­ны на­шай ква­тэ­ры вы­хо­дзяць на со­неч­ны бок, і за­стац­ца до­ма на­ват на паў­га­дзі­ны па­да­ло­ся мне са­праўд­ным вы­пра­ба­ван­нем. Але мы за­ста­лі­ся… Гу­ляць з Ан­тош­кам у пер­шыя два тыд­ні яго жыц­ця я не ад­ва­жы­ла­ся: муж ішоў на пра­цу ра­на, фак­тыч­на ўна­чы, уна­чы ж вяр­таў­ся, а я бы­ла над­та сла­бая, каб спус­ціц­ца ўдва­іх з сы­нам з чац­вёр­та­га па­вер­ха ў на­шым до­ме без ліф­та. Ра­та­ва­лі­ся так: ад­чы­ня­лі ўсе вок­ны, ува­ход­ныя дзве­ры і за­ад­но — дзвер­цы ха­ла­дзіль­ні­ка. Уклю­ча­лі па­ру вен­ты­ля­та­раў — і вель­мі ня­бла­га па­чу­ва­лі ся­бе ў сва­ёй ква­тэ­ры на ся­мі вят­рах. За­сту­дзіць сы­на я не ба­я­ла­ся, ха­ця да Ка­ма­роў­ска­га, які ра­іў пры­ву­чаць дзі­ця да скраз­ня­коў з на­ра­джэн­ня, ста­ві­ла­ся та­ды скеп­тыч­на. Але па­куль маё дзі­ця яшчэ не з'яві­ла­ся на свет, я за­пі­са­ла­ся на кур­сы для ця­жар­ных, якія вя­ла ма­ці вась­мі дзя­цей.

Ту­ды, дзе чы­та­лі­ся тыя лек­цыі, яны зрэд­час пры­бя­га­лі — на вы­гляд ней­кія вель­мі ўжо зда­ро­выя, вя­сё­лыя і ад­на­ча­со­ва доб­ра вы­ха­ва­ныя. Гле­дзя­чы на іх, прос­та не­маг­чы­ма бы­ло не пра­нік­нуц­ца да­ве­рам да па­рад іх ма­ці. «Менш за ўсё дзі­ця ча­кае ад вас, што вы бу­дзе­це ста­віц­ца да яго як да хрус­таль­най ва­зы», — ка­за­ла яна нам. І пер­шае, што ра­і­ла зра­біць, — на­ву­чыц­ца не ба­яц­ца ўсё тых жа скраз­ня­коў. Бо ў пер­шыя тры ме­ся­цы жыц­ця ма­лое хва­рэе над­звы­чай рэд­ка (пры­ро­да па­кла­па­ці­ла­ся), а ме­на­ві­та той клі­мат, які мы яму ство­рым у гэ­ты час, бу­дзе для яго кам­форт­ным на ўсё жыц­цё…

І ўсё ж, ска­жу па шчы­рас­ці, ка­лі б не тая жах­лі­вая спя­ко­та, я на­ўрад ці ад­ва­жы­ла­ся б рас­па­чаць за­гар­тоў­ван­не сы­на так хут­ка і эк­стрэ­маль­на. За­тое ця­пер боль­шасць дзі­ця­чых хва­роб мя­не не па­ло­хае, бо вель­мі мно­гае хут­ка і эфек­тыў­на вы­леч­ва­ец­ца пе­ра­важ­на ўсё тым жа све­жым па­вет­рам.

Па­мя­таю, як Ан­тош­ка за­хва­рэў пер­шы раз. З вы­са­чэз­най тэм­пе­ра­ту­рай, мок­рым но­сам і гор­лам, якое вы­клі­ка­ла ў мя­не хві­лін­ную па­ні­ку… На трэ­ці дзень да нас за­ві­таў мой баць­ка. Пер­шае, што ён зра­біў, — па­за­чы­няў усе форт­кі, уклю­чыў ацяп­лен­не (бы­ла поз­няя во­сень) і на­зваў мя­не вар'ят­кай «ра­зам з тва­ім вар'ятам Ка­ма­роў­скім». Маў­ляў, на са­бе я ма­гу ста­віць якія за­ўгод­на экс­пе­ры­мен­ты, а ўну­ка, яко­му не споў­ні­ла­ся і паў­та­ра го­да, ён аба­ро­ніць… Не­дзе праз па­ру га­дзін пас­ля гэ­та­га да нас за­еха­ла мед­сяст­ра з дзі­ця­чай па­лі­клі­ні­кі, якая агле­дзе­ла Ан­то­на і пры­зна­ла, што ён аб­са­лют­на зда­ро­вы. Яшчэ праз па­ру га­дзін баць­ка па­ды­шоў з мі­рам: «Ну дай па­гля­дзець, што там твой Ка­ма­роў­скі пі­ша»…

Паз­ней ён з уз­ды­хам кан­ста­та­ваў: «Тра­пі­ла­ся б мне гэ­тая кніж­ка ра­ней, не пра­гуль­ва­лі б вы шко­лу тыд­ня­мі». Са­праў­ды, на­шы з бра­там за­цяж­ныя пра­сту­ды ля­чы­лі­ся па кла­січ­ных схе­мах: ма­лі­на-ма­ла­ко, бань­кі-гар­чыч­ні­кі, ма­заць ёдам — ды­хаць па­рай, кроп­лі-таб­лет­кі-ан­ты­бі­ё­ты­кі… І, на­ту­раль­на, шчыль­на за­чы­не­ныя форт­кі і ні­я­кіх пра­гу­лак. У вы­ні­ку адэ­но­і­ды нам абод­вум вы­да­ля­лі двой­чы — у дзя­цін­стве і знач­на паз­ней. А той клі­мат, да яко­га я пры­ву­чы­ла свай­го Ан­то­на, для мя­не са­мой да­гэ­туль над­звы­чай ня­зруч­ны. Мя­не ж усё дзя­цін­ства ху­та­лі, як аран­жа­рэй­ную квет­ку…

Ме­на­ві­та та­му та­кім ка­рыс­ным ха­лад­на­ва­тым па­вет­рам сын ды­хае пе­ра­важ­на ўна­чы. Ра­ні­цою я ад­круч­ваю вен­тыль на ба­та­рэі на­зад. І на­са­мрэч я да­лё­ка не та­кая ра­зум­ная і пас­ля­доў­ная ма­ці, якой ха­це­ла б вы­гля­даць. Вось і ця­пер…

Гэ­тая Ан­то­на­ва хва­ро­ба па­чы­на­ла­ся да­во­лі бяс­крыўд­на: кры­ху гор­ла, кры­ху ка­шаль… У па­лі­клі­ні­цы мне па­ра­і­лі даць яму амб­рак­сол: маў­ляў, каб рап­там не дай­шло да бран­хі­ту і каб хут­чэй мог зноў пай­сці ў са­док. Я па­ча­ла ўжо вяр­тац­ца да пра­цы, да лю­дзей, на­ту­раль­на, мне вель­мі за­ха­це­ла­ся гэ­та­га «каб хут­чэй». І я да­ла сы­ну таб­лет­ку… Ра­ней на аб­са­лют­ную боль­шасць ме­ды­ка­мен­таў у яго вы­яў­ля­ла­ся алер­гія. Але апош­ні раз Ан­тон хва­рэў яшчэ па­за­мі­ну­лай во­сен­ню, і мне па­ду­ма­ла­ся, што сваю ўспры­маль­насць да ле­каў ён мог, у прын­цы­пе, «пе­ра­рас­ці». Як «грыз­ла» я ся­бе за тыя дум­кі по­тым! Праз паў­га­дзі­ны ў сы­на па­чаў­ся ацёк лёг­кіх, уз­нік­ла па­да­зрэн­не на пнеў­ма­нію…

Яму вы­пі­са­лі цэ­лы сто­сік рэ­цэп­таў, але ця­пер я вы­ра­шы­ла не мі­ту­сіц­ца. Ад­клю­чы­ла ацяп­лен­не на ўвесь дзень і пай­шла за­вар­ваць траў­кі — ба­ла­зе, ні на якія з іх алер­гіі ў Ан­тош­кі ні­ко­лі не бы­ло. Праз два дні ён ужо ска­каў па ква­тэ­ры, «пе­ра­тва­ра­ю­чы­ся» ў агу­рок на ды­ван­ку пе­рад са­мым акном — які там «па­сцель­ны рэ­жым»! Яшчэ праз тры дні па­лі­клі­ні­ка да­ла нам да­звол вяр­тац­ца ў са­док… Да­рэ­чы, Між­на­род­ная асамб­лея ўра­чоў не так даў­но падцвер­дзі­ла, што ў шмат­дзет­ных сем'ях дзе­ці хва­рэ­юць знач­на ра­дзей. І афі­цый­на па­тлу­ма­чы­ла гэ­ты агуль­на­вя­до­мы факт тым, што ў шмат­дзет­ных ма­ці не над­та шмат ча­су, каб трэс­ці­ся над кож­ным і за­над­та доў­га тры­маць дзя­цей до­ма. Ну дык хто ж не ве­дае пра ка­рысць гуль­няў у два­ры…

Ма­ры­на БЕ­РА­ЗЕН­СКАЯ.