У будні — студэнтка, на выхадныя — паненка: як сучаснікі ў мінулае падарожнічаюць

Пяць год таму я і не ўяўляла, што такое рэканструкцыя. Толькі некалькі разоў бачыла «рыцарскія турніры» і аднойчы падчас падарожжа ў Харватыі трапіла на «гладыятарскія баі». А аднойчы мае сябры прапанавалі наведаць з імі баль. Нават параілі, у каго ўзяць сукенку для першага выхаду, і дапамаглі вывучыць танцы. З гэтага і пачалося стварэнне майго другога, паралельнага жыцця ў іншым стагоддзі. Дзіўным чынам я нібыта ўвесь час рыхтавалася да яго.

Для наведвання гістарычнага балю-рэканструкцыі неабходна прытрымлівацца дрэс-кода, суадносна з абраным перыядам, а таксама пажадана ведаць танцы. Вывучыць іх мне было зусім не складана, бо рознымі відамі танца я сур'ёзна займалася год з сямі. Аднак нават тыя, хто ніколі не танчыў, могуць без вялікіх цяжкасцяў падрыхтавацца да балю, бо гістарычныя танцы ў асноўным простыя і пабудаваны на ўзаемадзеянні, галоўнае не баяцца. І гэта падцвярджаецца назіраннямі: на балях можна сустрэць нямала людзей ва ўзросце. Я, напрыклад, моцна здзівілася, калі даведалася, што аднаму з кавалераў, які без перапынку запрашаў дзяўчын на танец, ужо 72 гады. А пасля высветлілася, што ён яшчэ і добры вершнік, удзельнік клуба ваеннай рэканструкцыі па кавалерыі! Ёсць сярод удзельнікаў і моладзь, некаторыя прыходзяць ужо ў 14 – 15 год з вялікім жаданнем дакрануцца да гісторыі. Гэта хобі становіцца для большасці удзельнікаў важнай часткай жыцця, яны знаходзяць сяброў, а часам і сапраўднае каханне, будуюць сем'і. Некаторыя аматары наведваюць мерапрыемствы нават з немаўлятамі.

Мерапрыемствы бываюць разнастайнымі. Некаторыя буйныя, праводзяцца штогод у пэўным месцы і ў пэўны час, яны прымеркаваны да гістарычных падзей, напрыклад, бітва на Бярэзіне, Бабруйскі кацёл. Ёсць фестывалі, якія паказваюць адразу некалькі перыядаў, напрыклад, «Легендарныя эпохі» у Зельве. На іх збіраюцца гледачы. Людзі, не звязаныя з рэканструкцыяй таксама могуць дакрануцца да яе на так званых «грамадскіх балях», дзе няма вельмі строгага дрэс-коду і патрабаванняў. Але ёсць падзеі і закрытыя, з меншай колькасцю ўдзельнікаў і без гледачоў, затое з большым пагружэннем у гісторыю: там нельга выкарыстоўваць гаджэты і сучасныя прадметы, трэба прытрымлівацца этыкету і гэтак далей.

Для першых выхадаў можна ўзяць сукенку альбо касцюм на пракат. Аднак калі гэта хобі зацягвае, пачынаеш збіраць сваю асабістую вопратку. Рэканструктары заказваюць адзенне і аксэсуары ў майстроў, што пры належнай якасці каштуе не малых грошай, альбо ш'юць самастойна па гістарычных узорах, як зараз раблю і я. Для мужчын лічыцца файным хадзіць амаль на ўсе мерапрыемствы ў адным і тым жа, асабліва для «ваенных», якія абавязаны апранаць форму па ўставе. У дзяўчын і жанчын, як і ў тыя старадаўнія часы, гэта лічыцца дрэнным тонам: прынята хаця б на вялікія балі апранаць новыя сукенкі.

Амаль два гады таму я трапіла яшчэ і ў клуб ваеннай рэканструкцыі па пачатку XIX ст. у якасці маркітанткі (гэта былі жанчыны пры еўрапейскіх арміях, якія мелі ліцэнзіі на гандаль, гатавалі ежу, мылі і падшывалі вопратку і г.д.). Тут высветлілася, што і мая любоў да прыроды і паходаў, якую з малога дзяцінства прывіваў мне бацька, і тры гады сур'ёзных заняткаў фехтаваннем, і ўменне ездзіць верхам, засвоенае калісці на падворку ў сяброўкі, да якой я раз-пораз ездзіла ў госці на канікулах у шостым і сёмым класе, прыйшліся вельмі дарэчы. Рэканструкцыя ваеннага фарміравання пачатку дзевятнаццатага стагоддзя прыўносіць у жыццё кожны год не менш як 4-5 выездаў удалечынь ад цывілізацыі, у поле альбо лес амаль без сучасных рэчаў, затое з кампаніяй сяброў-аднадумцаў, з імкненнем прачуць жыццё, апынуцца ў стане салдата таго часу. Тут часцей за ўсё не падабаецца дзяўчынкам, якія баяцца мурашак і ніколі не гатавалі на адкрытым вогнішчы, не спалі ў палатцы. Але з бацькам, які прайшоў безліч складаных турыстычных маршрутаў па недасяжных горных рэках Азіі і вазіў з сабою, куды было можна, сваю дачурку, у мяне не было ніякага шанца не прыстасавацца і не палюбіць такое вольнае жыццё на прыродзе.

У межах ваеннай рэканструкцыі не прынята браць жанчын салдатамі, аднак і такое здараецца. Напрыклад, Інга Пеганава, якая ў рэканструкцыі з 2017 года і займаецца адразу трыма перыядамі: XIV ст, XIX ст. і Першай Сусветнай вайной. Дзяўчына распавядае:

– Мне больш за ўсё падабаецца ўдзельнічаць у рэканструкцыі Першай Сусветнай вайны, апошняй «элегантнай» і першай з выкарыстаннем такой колькасці тэхнікі. Аднак пра яе зараз, нажаль, мала хто ўзгадвае. Там я з'яўляюся грэнадзёрам 4 Нясвіжскага палка генерала-фельдмаршала князя Барклая-дэ-Толі. Таксама дзяўчынкі нашага палка рэканструююць Жаночы ўдарны батальён Марыі Бачкаровай і медсясцёр Чырвонага крыжа.

Наша мэта ўшанаваць памяць тых, хто абараняў нашыя землі, і паказаць як вайна губіць жыцці і як моцна нам трэба шанаваць гэты крохкі свет.

Па кожным больш-менш глыбока раскрытым гістарычным перыядзе, ад антычнасці і да ХХ стагоддзя стварыліся шырокія суполкі, дзе ў кожнага ёсць свой пэўны статус, ёсць сябры і ворагі. Часам здараюцца такія канфлікты, якія прыводзяць да роспуску і раздзялення клубаў, зрываюць мерапрыемствы і ледзь не выліваюцца ў сапраўдную дуэль (хаця і дуэлі ў межах руху здараліся некалькі разоў). У ваеннай рэканструкцыі існуе строгая іерархія, і званні даюцца за кіраванне клубам, арганізацыю добрых мерапрыемстваў, узнагароды – таксама за пэўныя дасягненні. А ў свецкай усё яшчэ больш тонка (мабыць, таму, што запраўляюць тут жанчыны?..) Тут фарміруюцца групоўкі, якія супернічаюць паміж сабой, а скандалы і інтрыгі здараюцца такія, што сапраўды адчуваеш сябе ў грамадстве дзвесце гадоў таму. 

Аднойчы адзін выкладчык сказаў мне, што, здаецца, мне лепей было б жыць за дзвесце гадоў да свайго нараджэння. Мабыць, яно і так, але падумаўшы пра гэта сур'ёзна, я скажу – не. Мне падабаецца маё сучаснае жыццё на два сусветы.

Ганна РОВІНА