ШАС і БРІКС: Беларусі ёсць, што пакласці ў агульную «скарбонку»

Базавым прыярытэтам скарэкціраванай знешняй палітыкі Беларусі з’яўляецца ўступленне ў ШАС і БРІКС, стваральная роля якіх у справе фарміравання гарманічных і справядлівых міжнародных адносін кратна ўзрастае, што публічна прызнаецца не толькі прыхільнікамі, але і апанентамі. ШАС і БРІКС з ядром у асобе дзяржаў-аднадумцаў глабальнага Поўдня і Усходу з іх эканамічнымі і ваеннымі патэнцыяламі, багатай культурай і геапалітычнай вагой становяцца агульнапрызнанымі полюсамі сілы. Жаданне гэтых краін збліжацца заканамерна ва ўмовах, калі ШАС і БРІКС працуюць на сапраўды дэмакратычных, узаемапаважлівых прынцыпах інклюзіўнасці, імкнення да збалансаванага сусветнага парадку, непадзельнай бяспекі, мірнага стварэння і развіцця. Сваім меркаваннем аб Беларусі і яе ролі ў гэтым працэсе падзяліўся намеснік начальніка ўпраўлення знешняй палітыкі Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (БІСД) Юрый Ярмолінскі, паведамляе БелТА.

Ва ўмовах высокаканкурэнтнага геапалітычнага асяроддзя гэтыя інтэграцыйныя фарматы, якія дынамічна пашыраюцца, прыходзяць на змену аднапалярнага свету. Іх краіны-удзельніцы падзяляюць агульныя падыходы аб неабходнасці павагі розных культур, поглядаў, палітычных сістэм, выступаюць за разнастайнасць шляхоў развіцця. Яны не абстаўляюць супрацоўніцтва і ўзаемадапамога папярэднімі ўмовамі, не імкнуцца дыктаваць іншым дзяржавам сваю волю, садзіць чужыя каштоўнасці. Акрамя павышэння сваёй глабальнай вагі, удзельнікі гэтых блокаў становяцца рэальнымі цэнтрамі інтэграцыйнага прыцягнення і эканамічнага развіцця ў сваіх субрэгіёнах.

Такія падыходы ў поўнай меры сугучныя філасофіі і прынцыпам знешняй палітыкі нашай краіны, што, у прыватнасці, у жніўні 2023 года пацвердзіў кіраўнік МЗС Беларусі Сяргей Алейнік падчас удзелу ў мерапрыемствах XV саміту БРІКС у ПАР.

Беларусь вітае адкрыты канструктыўны характар ШАС і БРІКС, абсалютна падтрымлівае іх падыходы на сусветнай арэне і дэманструе гатоўнасць актыўна падключацца на правах паўнапраўнага іх члена да ўсіх сектараў супрацоўніцтва. Беларусь — натуральны саюзнік ШАС і БРІКС па пабудове ўзаемавыгадных і раўнапраўных адносін паміж Захадам і Усходам, Поўначчу і Поўднем без раздзяляльных ліній.

Неабходна падкрэсліць, што сяброўства ў ШАС і БРІКС для нас — гэта не самамэта і не даніна моднаму трэнду: Беларусі ёсць, што пакласці ў агульную «скарбонку».

Уступленне ў ШАС і БРІКС адкрывае новыя магчымасці ў сферах эканомікі, гандлю, інвестыцый, падтрымкі міжнароднай харчовай бяспекі, рэалізацыі высокатэхналагічных праектаў, адпрацоўкі новых схем фінансаў, лагістыкі, трансгранічнай электроннай камерцыі пры пастаўках тавараў у краіны далёкай дугі, у тым ліку актыўнае развіццё калідора «Поўнач — Поўдзень», а таксама іншых альтэрнатыўных транспартна-лагістычных маршрутаў у вялікай Еўразіі. Мінск гатовы прадметна падключацца да намаганняў па павелічэнні ўзаемных разлікаў у нацыянальных валютах і стварэнні агульных плацежных інструментаў.

Такім чынам, актывізацыя практычнага ўзаемадзеяння з ШАС і БРІКС — гэта наша асіметрычная і адэкватная рэакцыя на нелегітымны санкцыйны ціск Захаду. Даўно і паслядоўна прасоўваючы ідэю «інтэграцыі інтэграцый» у сучасным свеце, Беларусь выступае за ўзаемадзеянне ў шырокім кантэксце  ШАС і БРІКС з ЕАЭС і СНД. Развіццё супрацоўніцтва ў такім узаемазлучаным фармаце будзе садзейнічаць стварэнню найбуйнейшага ў свеце інтэграцыйнага блока, а таксама скразной прасторы ўстойлівага развіцця і бяспекі.

У гэты кантэкст абсалютна ўпісваецца ініцыятыва Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі аб правядзенні сумеснага саміту ЕАЭС, ШАС і БРІКС. Стрыжневымі пунктамі яго парадку маглі б стаць пытанні эканамічнага ўзаемадзеяння (напрыклад, фарміраванне рэгіянальных гандлёвых блокаў, выкарыстанне нацыянальных валют), а таксама энергетыка і бяспека.

У той жа час афармленне ШАС і БРІКС ў якасці своеасаблівага пула краін другога і трэцяга свету, якія дамагаюцца справядлівай і раўнапраўнай сістэмы глабальнага кіравання з роўнымі для ўсіх правіламі і правамі (асабліва ў сферах фінансаў і эканомікі), мала каму падабаецца на Захадзе, што выклікае рэакцыю ў адказ. Аднак інтэграцыйныя працэсы на гэтай прасторы, нягледзячы на спробы стрымлівання і процідзеяння, ужо набылі незваротны характар, што наглядна ілюструе спіс краін, якія жадаюць далучыцца да гэтых аб’яднанняў.

Беларусь падтрымлівае канструктыўныя дыверсіфікаваныя двухбаковыя адносіны з усімі без выключэння членамі ШАС і БРІКС, а таксама з многімі намінантамі. Таму мы разлічваем на шырокі станоўчы кансенсус у ходзе разгляду нашых заявак на суісканне ў іх сяброўства. Асноўныя нашы надзеі на шляху ў ШАС і БРІКС звязаны з падтрымкай Масквы, як бліжэйшага стратэгічнага партнёра і саюзніка.

У снежні 2023 года ў Маскве па выніках сумеснага пасяджэння калегій МЗС Беларусі і Расіі была падпісана праграма ўзгодненых дзеянняў у галіне знешняй палітыкі дзяржаў-удзельніц Дагавора аб стварэнні Саюзнай дзяржавы на 2024-2026 гг. У ліку іншых напрамкаў там прадугледжана каардынацыя дзеянняў і ўзаемадзеянне на пляцоўках ШАС і БРІКС.

15 студзеня 2024 года Сяргей Алейнік падчас сустрэчы ў Мінску са спецпрадстаўніком Прэзідэнта РФ па справах ШАС, паслом па асаблівых даручэннях МЗС Расіі Бахціерам Хакімавым падкрэсліў поўную гатоўнасць Беларусі актыўна ўключыцца ва ўсе вымярэнні практычнай дзейнасці арганізацыі ўжо ў бягучым годзе.

У сваю чаргу, 17 студзеня ўжо ў Маскве намеснік міністра замежных спраў Беларусі Яўген Шастакоў абмеркаваў са сваім расійскім калегам Сяргеем Рабковым пытанні ўзаемадзеяння ў кантэксце старшынства РФ у БРІКС, удзелу Рэспублікі Беларусь у маючых адбыцца мерапрыемствах аб’яднання.

БІСД пачынае новы год таксама ва ўнісон з актуальным міжнародным парадкам дня ў рамках уласнай дарожнай карты. 15 студзеня аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў прыняў удзел (анлайн) у пасяджэнні круглага стала на тэму «Роля Расіі і краін БРІКС+ ва ўмацаванні шматпалярнага свету», арганізаванага ў рамках расійскага старшынства пры падтрымцы Індыйскага цэнтра садзейнічання міжнародным ініцыятывам. У ходзе дыскусіі, лейтматывам якой стаў стратэгічны ўклад краін БРІКС+ у шматпалярнасць, наш прадстаўнік выступіў з дакладам на тэму «Беларусь на шляху ў БРІКС: перадумовы і базавае мэтапакладання». Ідзе падрыхтоўка да ўдзелу ў XIX пасяджэнні Форуму ШАС, якое адбудзецца ў маі ў Ташкенце пад старшынствам нашых даўніх партнёраў — інстытута стратэгічных і міжрэгіянальных даследаванняў пры Прэзідэнце Рэспублікі Узбекістан.

У планах БІСД таксама атрыманне ва ўстаноўленым парадку статусу нацыянальнага даследчага цэнтра ШАС, які, згодна з рэгламентам, неабходны для ўдзелу ў працы форуму ШАС на правах паўнапраўнага члена, што, верагодна, здарыцца пазней у гэтым годзе. Пры падтрымцы калег з МЗС Беларускі інстытут стратэгічных даследаванняў плануе далучыцца да фармату штогадовых пасяджэнняў акадэмічнага форуму, а пасля ўступлення — да Савета экспертных цэнтраў БРІКС. Разлічваем таксама на актыўны ўдзел і ў іншых мерапрыемствах акадэмічнага трэка ўзаемадзеяння, у тым ліку ў рамках бягучага старшынства РФ.

Па нашым глыбокім перакананні, экспертная дыпламатыя — практыкаарыентаванае ўзаемадзеянне па лініі экспертна — аналітычных цэнтраў — з’яўляецца адным з эфектыўных дапаможных інструментаў умацавання інстытуцыйнага падмурка ШАС і БРІКС шляхам нарошчвання дынамікі гуманітарных сувязяў, які дапамагае Беларусі гарманічна інтэгравацца ў шматнацыянальную сям’ю гэтых аб’яднанняў.

Прэв’ю: БелТА