Культура бачыцца на адлегласці

Гэтымі днямі ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі праходзіць Першы міжнародны навуковы кангрэс беларускай культуры. Яго арганізатарамі з'яўляюцца НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН, Міністэрства культуры краіны.

На прадстаўнічым форуме ў беларускай сталіцы сабралася больш як 330 навукоўцаў з Беларусі і замежжа. Учора яны паўдзельнічалі ў пленарным пасяджэнні, наведалі музеі Мінска. Сёння ж, падчас тэматычных секцыйных абмеркаванняў, прадстаўляюць вынікі ўласных даследаванняў у галіне беларускай мовы, літаратуры, фальклорнай спадчыны, архітэктуры, мастацтва.

Як пачуваюцца замежныя навукоўцы ў Мінску? Што яны маюць сказаць аб нашай культуры? З гэтымі пытаннямі мы звярнуліся да ўдзельнікаў кангрэса, якія завіталі на форум з-за мяжы.

Арнольд МакМілін, прафесар Лонданскага ўніверсітэта (г. Лондан, Вялікабрытанія):

— Падчас пасяджэння секцыі я буду расказваць пра сваё бачанне творчасці маладога беларускага паэта, празаіка, перакладчыка Антона Францішка Брыля, унука класіка Янкі Брыля. Гэта вельмі таленавіты і арыгінальны творца. Мой даклад пахвальны. Спадзяюся, што гэты пісьменнік будзе і надалей працаваць на полі беларускай літаратуры.

Я ў Мінску бываю з 1960-х гадоў. Натуральна, за гэтыя гады шмат што змянілася. Я памятаю час, калі тут не было метро, і тралейбусы, што хадзілі па праспекце, былі цалкам поўныя. Я працаваў у Інстытуце мовазнаўства Нацыянальнай акадэміі навук і кожную раніцу хадзіў на працу з гатэля «Мінск» пешкі. Але сёння Мінск стаў вельмі сучасным, тут у кавярнях і рэстаранах добрая кава. Выдатна, што я прывёз з Лондана і добрае надвор'е.

Андрэй Мароз, доктар філалагічных навук, прафесар, загадчык лабараторыі фалькларыстыкі Расійскага дзяржаўнага гуманітарнага ўніверсітэта (г. Масква, Расія):

— Разам з калегамі будзем прадстаўляць вынікі нашага сумеснага з беларускімі навукоўцамі праекта па вывучэнні традыцыйнай культуры беларуска-рускага памежжа. Я прадстаўлю даклад, прысвечаны абраду «Свяча». Калі цэлай вёскай, сям'ёй і нават адным чалавекам на хрысціянскія святы вырабляецца «аброк» — свечка. Яна захоўваецца шмат гадоў і штогод дапаўняецца новымі слаямі воску. У дзень вырабу яна асвячаецца ў царкве і запальваецца падчас службы. Лічыцца, што такая свечка аберагае і ўсю вёску, і кожную сям'ю ад нястач, хвароб.

Праграма кангрэса надзвычай вялікая, яна ўражвае сваёй разнастайнасцю. Гэта першае падобнае мерапрыемства ў Беларусі. Мне вельмі цікава паўдзельнічаць у працы секцыі. Калі з мінскімі, полацкімі калегамі мы падтрымліваем сувязь і час ад часу бачымся на міжнародных форумах, то з вучонымі з іншых рэгіёнаў я зусім не знаёмы. Прыемна будзе пазнаёміцца.

Міраслаў Янковяк, ад'юнкт Інстытута славістыкі Польскай акадэміі навук, кандыдат філалагічных навук (г. Варшава, Польшча):

— Чакаю, што на секцыйных пасяджэннях у межах кангрэса будзе шмат цікавых дакладаў, якія тычацца не толькі культуры Беларусі, але і літаратуры, мовы. На форум прыехалі спецыялісты з розных краін, якія прадстаўляюць розныя навуковыя кірункі, школы. Спадзяюся, што будзе магчымасць параўнаць некалькі пунктаў гледжання, навуковых канцэпцый.

Раней я вывучаў беларускія гаворкі ў Латвіі, даследаваў гаворкі паўднёвай Пскоўшчыны, цяпер працую над манаграфіяй, прысвечанай беларускім гаворкам у Літве.

У Беларусь я прыязджаю штогод. І заўважаю, што ў краіне шмат што змяняецца: адрэстаўраваны многія помнікі архітэктуры, з'явіліся новыя будынкі і цэлыя жылыя раёны. Сталіца ідзе наперад, мадэрнізуецца.

Фо­та Сяр­гея НІ­КА­НО­ВІ­ЧА