У мінулую нядзелю сіноптыкі паўсюль на захадзе краіны абяцалі дождж, але насуперак іхнім прагнозам з надвор’ем пашанцавала. Дождж лінуў, калі ўжо пачало вечарэць, а мы перамясціліся пад дах — хадзілі па адрэстаўрыраваным Старым замку.
Кожны год, калі дзень становіцца нашмат карацейшы за ноч, калі на пажаўцелыя дрэвы спускаецца халодны туман, калі думкі аб цёплым пледзе, кубку какавы і коціку на каленях пачынаюць адольваць з самай раніцы, — карацей, кожны год, калі надыходзіць сапраўдная глыбокая восень, я збіраюся зрабіць дзве важныя справы.
Бабіна лета... Не, я не пра сезон, які, спадзяюся, яшчэ настане, і будзе цяпло, і нізкае сонца будзе раскідваць свае промні, «як чараўніца маладая», па замружаных сонных палетках і прыціхлых жоўта-чырвоных кронах. І не пра жаночае запозненае шчасце — яго таксама нярэдка так называюць. Я пра кветкі.
На другім курсе акурат у канцы верасня сяброўка запрасіла мяне з’едзіць на яе малую радзіму ў журавіны. Ягад на балоце дзесьці пад Крычавам мы назбіралі цэлыя вёдры, але ж і прыгод на сваю галаву нажылі яшчэ больш. На балоце мы заблукалі, а пакуль знайшлі дарогу, спазніліся на апошні прыгарадны аўтобус, на якім меліся даехаць да райцэнтра, дзе быў начлег.
Адсутнасць бульбяных градак у вёсцы сёлета кампенсуецца наяўнасцю старога яблыневага саду. У чым тут паралелі, спытаеце? Проста сёлета збіраць апалыя яблыкі — тое самае, што бульбу за «тэкам». Ведаеце, што такое «тэк»? Навясная бульбакапалка да трактара, якая захоплівае дзве градкі і пакідае за сабой паласу ператрэсенай зямлі і россып бульбы на ёй, — капацца ў зямлі не трэба, толькі збірай.
Сустракаю нядаўна прыяцельку, з якой не бачылася з вясны, — і не пазнаю. Замест звычайнага строгага касцюма і туфляў на абцасе — працуе галоўным бухгалтарам у буйной кампаніі, трэба адпавядаць — зусім легкадумная сукенка ў кветкі, на нагах — балеткі колеру мальвы. Валасы сабраныя не ў вечную гульку, а ў нейкую падобную на старажытнагрэчаскую прычоску. Карацей, і яна, і не яна.
Я вельмі люблю гэту пару года — змярканне лета. Мяккія ружавата-шэрыя надвячоркі, засмужаныя світанкі. Астры і «залатыя шары» на вясковых кветніках. Водар спелых яблыкаў і падсохлага бульбоўніку. Прыглушаная зеляніна, якая рыхтуецца перафарбавацца ў рудаватае золата, вялізныя чароды буслоў на зжатым полі, што збіраюцца на паверку перад далёкім падарожжам. Крамяныя грыбы ў кошыку, крывава-чырвоныя гронкі каліны, што амаль ляжаць на зямлі...
Рабіны ў нашай вёсцы былі дрэвамі рэдкімі — іх расло ўсяго чатыры, прычым у адным месцы. Яны ладнай купкай выглядалі з-за рэчкі, каля былой кузні, і калі пачыналі паспяваць іх ярка-аранжавыя ягады, станавіліся прынадай для ўсіх вясковых дзяцей. Дрэвы былі даволі высокія, дастаць да яркіх гронак маглі не ўсе.
На мінулыя выхадныя мы доўга не клаліся спаць — усё спадзяваліся ўбачыць Персеіды — метэорны паток, які якраз у гэтыя дні імкнуўся да Зямлі. Стаялі на вуліцы да дванаццаці ночы, глядзелі ў неба, паказвалі малым сузор’і, якія пазнавалі. Пару раз нават здалося: вось зараз пачнецца — адзінокія знічкі імкліва прачэрчвалі неба і гэтак жа імкліва патухалі.
Тэлефаную раніцай сваячцы, спытаць, як ёй на дачы адпачываецца. Звычайна наша размова бесклапотна-вясёлая: пра надвор’е, пра закаткі, пра ката, які стаў за лета зусім вясковым і кожную раніцу прыносіць гаспадыні на сняданак тлустую мыш… Менавіта пра тое, што нешта здарылася з яе любімым гадаванцам, я і падумала, пачуўшы гэтым разам голас...
Паслужлівы тэлефон, які больш жыве тваім жыццём, чым ты сам, а ўжо ведае пра яго дык дакладна больш, прычым у разы, піскнуў і напісаў на экране: «Прыгадайце, што вы рабілі ў гэты дзень пяць гадоў таму». І паслужліва пад прыемную музыку пачаў гартаць фотаздымкі канца ліпеня такога блізкага і такога ўжо далёкага (калі падумаць: колькі ўсяго за гэтыя пяць гадоў адбылося!) 2019-га.
Іду да кніжнай шафы, шукаю часопіс. Ён дакладна дзесьці тут, бо нядаўна гартала. Ён не згубіўся ва ўсіх маіх пераездах, пакоях-кватэрах-інтэрнатах. Калісьці я яго беспардонна прысабечыла ў адной бібліятэцы...