Час прафесіяналаў

У кожнага свой талент. Хтосьці вельмі выдатна выточвае дэталі. Хтосьці віртуозна валодае пэндзлем, як іншы грацыёзна сваім целам на сцэне. Таленавітаму літаратару хапае трох дзясяткаў літар, каб перадаць пачуцці, а музыканту і ўвогуле сямі нот — каб чалавек адчуў сваю душу: настальгію, трывожнае шчасце альбо ўздым настрою. Майстэрства залежыць ад многага, але найперш ад таленту і прафесіяналізму. Усе мы гэта ведаем. І ўсе мы з гэтым згодныя. А вось калі размова аб палітыцы — чамусьці часам пра гэты прынцып забываемся. Шмат жа людзей маюць музычную адукацыю, але не ўсе Раічыкі альбо Лучанкі. Вось і ў палітыцы так.

Партыйнае шматгалоссе. За яго адсутнасць, здаралася, папракалі Прэзідэнта. Іншыя рэчы асабліва і не заўважалі, нібы ўсё само па сабе адбылося: і краіну Лукашэнка ад прорвы адвёў, і тое пабудаваў, і гэта стварыў. Хтосьці пра гэта не помніць, а яшчэ менш — цэніць. Ёсць і ёсць. А вось чаго не хапала — дык, маўляў, палітычнага плюралізму. Зрэшты, мы яго нагледзеліся ў суседзяў, калі яшчэ грамадства не было гатовым да такога палітычнга меню. Бойкі ў парламентах іншых краін ні да чаго добрага не прывялі. Людзям паказвалі спектаклі, а за іх спінамі прыхватызавалі краіну. У нас быў зусім іншы падыход. Рацыянальны. Час паказаў, што і правільны. І калі вакол такая геапалітчная турбулентнасць — беларусы займаюцца палітычным апгрэйдам. Канстытуцыю падшліфавалі, з’явіўся ўнікальны орган народнай улады — УНС.

Згодна з пірамідай Маслоў — іерархіяй патрабаванняў, — асалода ад палітычнай дзейнасці — гэта на вяршыні развіцця. Дараслі. «Прыкладныя дэмакратыі» свету гэты шлях адолелі за некалькі стагоддзяў, мы — за некалькі дзесяцігоддзяў. Не Лукашэнка замінаў — мы гатовы не былі. Але факт застаецца фактам — моцнай нашу краіну зрабіла не шматпартыйнасць, а зразумелая, добра кіруемая вертыкаль. Таму мы не парламенцкая, а прэзідэнцкая рэспубліка. Таму кіраваць краінай — дзяржаўнай уладзе, а вось партыйная прастора — дзеля аб’яднання людзей па ідэалагічных сэнсах. Заўважаць — амбіцыёзных, дапамагаць — здольным. Гэта новы, яшчэ адзін сацыяльны ліфт. Ці лесвіца. Трэба прайсці кожную прыступку. Партыйная вертыкаль не замяняе дзяржапарат, наадварот — супрацоўнічае. Вось яна — беларуская мадэль адносін улады і грамадства. Партыя ўлады — не для Беларусі. Ніякай касты абраных — гэта тыя ж «неверагодныя», толькі з ярлыком палітычнай недатыкальнасці.

Чырвоная дывановая дарожка, што вядзе ў калідоры ўлады, можа згуртаваць вакол сябе не толькі ідэйных рамантыкаў і здольных кіраўнікоў. Такое ўжо было ў нашай гісторыі. Партыя можа дараваць памылкі. Грамадства ніколі не даруе партыі падман. Інакш — развал. А наша сістэма — пра стваральную працу. Патрэбна ўлічыць усе моманты. І суквецце партый з прадзяржаўнай пазіцыяй — гэта магчымасць выказаць сваё меркаванне людзям розных поглядаў.

Гэта — у ідэале. А насамрэч толькі кожны пяты беларус давярае партыям. Давярае, але не вызначыўся, якую з чатырох падтрымліваць. Не закранулі, не зацікавілі. Ёсць над чым працаваць! Усё наперадзе. Ад адшліфоўкі ідэалогій да пазначэння месца ў сістэме дзяржаўных каардынат. Патрэбны новыя твары, так бы мовіць, персаніфікацыя палітычных пераваг. Беларусы абіраюць не лозунгі, а людзей. Бо менавіта людзей характарызуюць справы.

Прабачце за спажывецкае параўнанне. Крама палітычных прапаноў адчынена. Але рукі цягнуцца ўжо да знаёмага і звыклага. А на паліцах — новы асартымент. Гэта як з урачом: давяраеш вопытнаму прафесіяналу. Але чым больш у яго дасведчаных асістэнтаў — тым лепш. Ці скончу, з чаго пачаў, — з музыкі. Нават таленавітыя і здольныя музыканты без прафесіянала-дырыжора складаную вялікую сімфонію аніяк добра не выканаюць.

Яўген ПУСТАВОЙ

Прэв’ю: pixabay.com