На работы з лямцу мінчанкі Ірыны Калеснікавай немагчыма не адгукнуцца эмацыянальна. У іх — цеплыня душы чалавека, у якога варта павучыцца майстэрству жыць.
Ёсць людзі, у жыцці якіх рэгулярна адбываюцца нейкія дзіўныя падзеі. Напэўна, гэта залежыць ад лёсу, характару, але мне здаецца, часта гэта яшчэ пытанне веры. Рамеснік Ірына Калеснікава з ліку тых, хто, нягледзячы на ўзрост, працягвае верыць у цуды і быццам прыцягвае іх да сябе. І хай яны не такія, як у казках ці сучасных фэнтэзі, а маштабам больш сціплыя, тым не менш напярэдадні свят аб некаторых выдатных гісторыях з яе жыцця хочацца распавесці.
Да валення Ірына далучылася 13 гадоў таму. Пасля разводу з мужам перажывала няпросты перыяд. Па дыпломе выкладчык нямецкай мовы, яна паспела папрацаваць па спецыяльнасці, пазаймалася рэпетытарствам, паспрабавала сябе ў індустрыі прыгажосці. І ўсё ў яе атрымлівалася, але душа прасіла нечага іншага. Даведаўшыся аб праекце, які знаёміў з традыцыйнымі для Беларусі рамёствамі, вырашыла паўдзельнічаць. На майстар-класе ў Браславе Ірына ўпершыню патрымала ў руках скруткі воўны і адразу ўлюбілася ў гэты матэрыял.
Вярнуўшыся ў Мінск, скончыла курсы, асвоіла тэхнікі сухога і мокрага валення. Пачынала Ірына Калеснікава з упрыгажэнняў і цацак.
— У той час я рэгулярна наведвала адну бібліятэку. І вось яе супрацоўніца, даведаўшыся, што я захапляюся валеннем, прапанавала падрыхтаваць некалькі работ для міжнароднай кніжнай выставы, — успамінае Ірына. — Спачатку я запанікавала: у мяне ж няма мастацкай адукацыі! Але мая пазіцыя: калі жыццё нешта падкідвае, трэба адгукацца.
У той раз Ірына стварыла некалькі казачных вобразаў. А потым не ўстаяла супраць нечаканага для сябе самой жадання — выканала аб’ёмную карціну з сюжэтам з дзіцячай кнігі «Медзведзяня і тыграня», якую чытала дачцэ Яне. Менавіта гэтая работа і выклікала буру захаплення. Так карціны з лямцу сталі галоўным «жанрам» Ірыны Калеснікавай.
З таго часу ў яе было шмат выстаў. У мінулым годзе прадстаўляла экспазіцыю ў Браславе, які ёй асабліва дарагі.
— Не перастаю дзівіцца, як часам звычайныя падзеі, накшталт таго ж майстар-класа, могуць перавярнуць жыццё, — прызнаецца мая суразмоўніца. — Першы час, прымаючыся за працу, я быццам упадала ў стан трансу. Завяршаючы, глядзела на карціны і пыталася ў сябе: «Няўжо гэта я зрабіла? Як у мяне такое атрымліваецца?
Аднойчы, адгукаючыся на прапанову адной з галерэй зладзіць выставу да Дня святога Валянціна, Ірына напісала цэлую гісторыю і прадставіла ў серыі карцін з героямі-закаханымі: рыжай паненкай і яе чарнавалосым спадарожнікам.
Не прайшло і паўгода, як прыяцелька пазнаёміла Іру з Сяргеем. Ужо пры першай сустрэчы Ірына адзначыла: да чаго ж мужчына падобны да яе героя з карцін да Дня закаханых. А неўзабаве абое зразумелі — яны як кубкі з аднаго сервіза. І вось ужо 8 гадоў яны разам.
Побач з Ірай Сяргей таксама захапіўся творчасцю. Зрабіў некалькі карцін. Купіў спецыяльны станок і асвоіў ткацтва. Для яго, банкаўскага працаўніка, гэта пакуль хобі. Але сужэнцы не выключаюць: з часам будуць у іх і сумесныя праекты. Каб будні не ператвараліся ў дні сурка, Сяргей і Ірына ўвесь час прыдумляюць нешта цікавае. Абое любяць падарожжы. Падчас кавіду адкрылі для сябе шмат цудоўных мясцін на поўначы Беларусі. Рэгулярна ходзяць у горы. Паднімаліся на вяршыні ў Хібінах, Карпатах. У гэтым годзе пабывалі ў раёне Эльбруса і ў Дагестане.
— Людзі вельмі правяраюцца ў паходах, — перакананая Ірына. — Там, дзе можна замерзнуць, не знайсці вады, адразу становіцца відаць, хто побач з табой: надзейны чалавек, які падставіць плячо, або панікёр, эгаіст. Для нас з Сяргеем не праблема начаваць у палатцы. І калі я спыняюся ў дарозе і паўгадзіны фатаграфую ўпадабаныя месцы, мужа гэта не напружвае.
На працягу двух месяцаў сужэнцы займаліся рэканструкцыяй дома, які застаўся Іры ў спадчыну ад бабулі. Стаміліся. Іра прапанавала Сяргею: «Давай паедзем на Каўказ, знойдзем малалюднае месца і проста будзем сузіраць горы». Прыехалі, знайшлі. Некалькі гадзін сузіралі прыгажосці. А потым рушылі ўверх, да вяршынь.
— Камусьці, магчыма, мае цуды здадуцца чымсьці штодзённым, — разважае Ірына. — А я не перастаю дзівіцца, колькі ў жыцці дзіўных супадзенняў. Аднойчы мяне папрасілі вырабіць работу — на веласіпедзе павінна ехаць сям’я: тата, мама і двое дзяўчынак. Адна дачка ў пары на той момант ужо была, яны чакалі другую. Пакуль я рабіла карціну, жанчына нарадзіла. Хочаце верце, хочаце не, але паміж іх малой і «маёй» выявілася відавочнае падабенства.
Выконвала работу па просьбе маладога мужчыны: напярэдадні позняй восені ён хацеў падарыць карціну сваёй дзяўчыне, каб у непагодлівыя дні яе сагравалі ўспаміны аб іх летнім адпачынку на моры. Акрамя воўны, Ірына рэдка выкарыстоўвае іншыя матэрыялы, але гэтую работу ёй захацелася дапоўніць ракавінкай, прывезенай з Грузіі, дзе яны з Сяргеем правялі водпуск у тым годзе. Пасля высветлілася: абедзве пары адпачывалі ў адным і тым жа месцы — недалёка ад Кабулеці.
Неяк майстру давялося ствараць карціну для жанчыны, якая нарадзілася на Фрызскіх астравах. Ірыне даслалі фатаграфіі характэрных для тых месцаў дамоў, адзення. На адным з астравоў Ірыне пашанцавала пабываць, але пры стварэнні работы прыйшлося глыбей вывучыць культуру і традыцыі фрызскага народа. Карціна атрымалася не проста тэхнічна бездакорнай, але і зараджанай эмацыянальна: гледзячы на яе, ты быццам трапляў пад магію дзюн, адчуваў дыханне халоднага паўночнага ветру. Атрымаўшы ў падарунак карціну, жанчына, якая даўно не наведвала радзіму, расчулілася да слёз!
— Не магу забыць работу над карцінай «Лавандавае поле», — дзеліцца Ірына. — Гэта быў новы вопыт — нічога падобнага раней не рабіла. Але толькі «зайшла ў тэму», вакол неадкладна з’явіліся падказкі, я літаральна насычалася лавандай з дапамогай жывапісу, французскіх фільмаў, эфірнага алею, якім актыўна карысталася. Завяршала работу з устойлівым перакананнем, што сама пражыла нейкі час у Правансе побач з лавандавым полем.
Рэчы з сонечнай, пазітыўнай энергіяй любому чалавеку паднімаюць настрой. Яны здаюцца адухоўленымі, жывымі. І я выдатна разумею, чаму Ірыну просяць часам выканаць карціны для хворых сваякоў, людзей, якія перажываюць страты, жыццёвыя няўдачы.
— Мне таксама падабаецца атачаць сябе яркімі рэчамі, якія натхняюць, — кажа Ірына. — Да таго ж валенне само па сабе — цудоўная псіхатэрапія. Калі пачынаюцца халады, хочацца раскласці вакол сябе цёплую рознакаляровую воўну, уключыць музыку і ствараць прыгажосць, якая абавязкова падорыць камусьці ўсмешку.
Мы сядзім ва ўтульнай кухні, п’ём травяную гарбату з яблычнай пасцілой, прыгатаванай гаспадыняй. Побач у скрынцы сярод скруткаў воўны задрамаў пухнаты кот Персік. Не магу ўтрымацца, каб не пагладзіць яго, развітваючыся. Пакідаю гэтае месца з адчуваннем чагосьці цудоўнага. Здаецца, што пасярод непагадзі я некалькі гадзін правяла ў казцы.
Вольга ПАКЛОНСКАЯ
Фота з архіву Ірыны КАЛЕСНІКАВАЙ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
