«Кітайска-беларускія адносіны перасягнулі 30-гадовую мяжу, дэманструючы моцную жыццяздольнасць і станоўчую тэндэнцыю развіцця. У 2022 годзе Старшыня КНР Сі Цзіньпін і Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка правялі гістарычную сустрэчу ў Самаркандзе, якая вывела кітайска-беларускія адносіны на новую вышыню — усепагоднага і ўсебаковага стратэгічнага партнёрства. Летась Аляксандр Лукашэнка двойчы наведаў Кітай з візітамі — у пачатку і напрыканцы года. Кіраўнікі дзвюх краін вызначылі перспектывы і зацвердзілі план дзеянняў па далейшым паглыбленні кітайска-беларускіх адносін у новую эпоху, — адзначыў Се Сяаюн. — Надалей супрацоўніцтва паміж двума бакамі раскрые вялікі патэнцыял і будзе мець шырокія магчымасці ў пяці аспектах».
— Па-першае, высокі ўзровень палітычнага ўзаемадаверу дае цвёрдую гарантыю кітайска-беларускага супрацоўніцтва. Як рулявыя і штурманы кітайска-беларускіх адносін, Старшыня Сі Цзіньпін і Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка ўстанавілі высокую ступень узаемадаверу і цеснае сяброўства, у ходзе шматразовых сустрэч яны правялі глыбокі абмен думкамі па пытаннях двухбаковых адносін, усебаковага супрацоўніцтва, а таксама па міжнародных і рэгіянальных пытаннях, дасягнуўшы шэрагу важных дамоўленасцяў. Кітайска-Беларускі міжурадавы камітэт па супрацоўніцтве працуе бесперапынна, Камітэт высокага ўзроўню па супрацоўніцтве паміж заканадаўчымі органамі Кітая і Беларусі і іншыя механізмы пастаянна ўдасканальваюцца. На кожным узроўні і ва ўсіх галінах назіраецца тэндэнцыя да падтрымання цеснага ўзаемадзеяння, што садзейнічае ператварэнню палітычнага ўзаемадаверу паміж дзвюма краінамі ў практычныя вынікі, — падкрэсліў Се Сяаюн. — На міжнароднай арэне Кітай і Беларусь заўсёды паважаюць і падтрымліваюць самастойна абраныя шляхі развіцця, унутраную і знешнюю палітыку, аказваюць рашучую ўзаемную падтрымку па пытаннях, якія датычацца карэнных інтарэсаў адзін аднаго, эфектыўна абараняюць суверэнітэт, бяспеку і інтарэсы развіцця абодвух бакоў. Менавіта дзякуючы высокаму ўзроўню палітычнага ўзаемадаверу, за 32 гады, якія прайшлі з моманту ўстанаўлення дыпламатычных адносін, кітайска-беларускія адносіны здзейснілі ўздым на новую прыступку чатыры разы і дасягнулі ўзроўню ўсепагоднага і ўсебаковага стратэгічнага партнёрства. Высокі ўзровень палітычнага ўзаемадаверу дае магчымасць абодвум бакам і надалей пашыраць патэнцыял супрацоўніцтва і ў поўнай меры выкарыстаць яго магчымасці, што заклала аснову для прасоўвання ўзаемадзеяння ў розных галінах паміж дзвюма краінамі ў больш шматгранным, глыбокім і высокаўзроўневым кірунку.
— Па-другое, вылучаныя Кітаем глабальныя ініцыятывы ствараюць шырокую платформу для развіцця кітайска-беларускага супрацоўніцтва. У апошнія гады ў кантэксце агульнага імкнення народаў усіх краін да міру, развіцця і супрацоўніцтва Старшыня КНР Сі Цзіньпін у рамках пабудовы Супольнасці адзінага лёсу чалавецтва паслядоўна вылучыў Ініцыятыву па глабальным развіцці, Ініцыятыву па глабальнай бяспецы, а таксама Ініцыятыву аб глабальнай цывілізацыі, прапанаваўшы кітайскі варыянт для вырашэння агульных праблем, з якімі сутыкаецца чалавецтва. Услед за актыўным водгукам і ўдзелам у ініцыятыве «Адзін пояс, адзін шлях» Беларусь адной з першых падтрымала і далучылася да вышэйзгаданых ініцыятыў. Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка заявіў, што гэтыя тры глабальныя ініцыятывы ўяўляюць сабой вялікую справу, якая цэментуе агульнае разуменне і супрацоўніцтва міжнароднай супольнасці. Гэта канцэнтравана адлюстроўвае агульнасць поглядаў Кітая і Беларусі на развіццё, бяспеку і цывілізацыю, — адзначыў кітайскі дыпламат. — Што да поглядаў на развіццё, то нашы краіны прытрымліваюцца канцэпцыі развіцця, арыентаванай на народ. Беларусь з’яўляецца краінай-удзельніцай «Групы сяброў ініцыятывы па глабальным развіцці» пры ААН. Абодва бакі цвёрда падтрымліваюць мультылатэралізм і эканамічную глабалізацыю, адданыя аднаўленню і сумеснаму развіццю рэгіянальнай і сусветнай эканомікі ў постэпідэмічную эпоху, а таксама садзейнічаюць рэалізацыі Парадку дня ААН у галіне ўстойлівага развіцця на перыяд да 2030 года. Што да поглядаў на бяспеку, то Кітай і Беларусь дасягнулі шырокага кансэнсусу па пытаннях забеспячэння бяспекі ў розных галінах, такіх як прадукты харчавання, інтэрнэт, біялогія, інфармацыя і г. д. Ініцыятыва Беларусі па фарміраванні «пояса лічбавага добрасуседства» ў значнай ступені пераклікаецца з вылучанай Кітаем Глабальнай ініцыятывай па бяспецы даных.
Што да поглядаў на развіццё цывілізацый, то кітайскі і беларускі народы з’яўляюцца міралюбівымі, паважаюць разнастайнасць сусветных цывілізацый, выступаюць за ўмацаванне абменаў і супрацоўніцтва на аснове адкрытасці і інклюзіўнасці, імкнуцца да прасоўвання агульначалавечых каштоўнасцяў, такіх як мір, развіццё, бесстароннасць, справядлівасць, дэмакратыя і свабода. Кітай і Беларусь маюць шырокія магчымасці для спалучэння супрацоўніцтва ў рамках «трох буйных глабальных ініцыятыў». Гэта не толькі садзейнічае ўласнаму развіццю і бяспецы дзвюх краін, але і садзейнічае міру, стабільнасці і працвітанню ва ўсім свеце, а таксама абменам і ўзаемнаму навучанню паміж цывілізацыямі.
— Па-трэцяе, прагматычнае супрацоўніцтва паміж Кітаем і Беларуссю мае шырокія перспектывы. З’яўляючыся другой па велічыні эканомікай у свеце, Кітай валодае значнымі сродкамі, вытворчым ланцужком, тэхналогіямі, вопытам кіравання і рынкавай перавагай. Беларусь мае багатыя прыродныя рэсурсы і трывалую прамысловую і сельскагаспадарчую базу. Гэта адкрыла вялікі патэнцыял для супрацоўніцтва паміж нашымі краінамі ў традыцыйных галінах, такіх як гандаль сельскагаспадарчай прадукцыяй, прамысловая вытворчасць, фінансавыя інвестыцыі і трансгранічныя перавозкі, а таксама ў новых галінах, такіх як лічбавая і зялёная эканоміка, — заўважыў Се Сяаюн. — У апошнія гады Кітай і Беларусь у поўнай меры выкарыстоўваюць свае ўзаемадапаўняльныя перавагі, структура гандлю працягвае аптымізавацца, а двухбаковы тавараабарот няўхільна расце, дасягнуўшы ў мінулым годзе рэкорднага ўзроўню ў 8,443 мільярда долараў ЗША. Абодва бакі грунтоўна прасоўваюць супрацоўніцтва ў галіне сумеснага будаўніцтва ініцыятывы «Адзін пояс, адзін шлях», вялікая колькасць сумесных праектаў, прадстаўленых Кітайска-Беларускім індустрыяльным паркам, працягваюць паглыблена развівацца і рэалізоўвацца, прыносячы істотныя выгоды народам дзвюх краін.
Варта адзначыць, што Кітай і Беларусь завяршылі перагаворы па асноўных палажэннях тэксту праекта «Пагаднення аб свабодным гандлі паслугамі і ажыццяўленні інвестыцый», а таксама пачалі перагаворы па пытанні рынкавага доступу, што будзе садзейнічаць далейшаму пашырэнню форм гандлю паміж дзвюма краінамі, збліжэнню гандлёвых абменаў і стварэнню новых пунктаў росту для прагматычнага супрацоўніцтва паміж нашымі краінамі. Акрамя таго, супрацоўніцтва ў сферы сельскай гаспадаркі мае мноства пераваг і прыносіць вялікую ўзаемную выгаду. Праект стварэння высокатэхналагічнага аграпрамысловага комплексу поўнага цыкла, які рэалізоўваецца сумесна Кітаем і Беларуссю, з’яўляецца першым у Беларусі прадпрыемствам па вытворчасці амінакіслот і першым праектам з валютнай выручкай ад экспарту і імпартазамяшчальным праектам у галіне глыбокай перапрацоўкі збожжа. З таго часу, як Нацыянальны павільён Беларусі запусціў прамыя трансляцыі з продажамі тавараў на кітайскіх платформах электроннай камерцыі, такіх як JD. com і Douyіn, сукупная колькасць падпісчыкаў перавысіла 1,5 мільёна. Беларускія высакаякасныя сельскагаспадарчыя прадукты, такія як мяса, рапсавы алей і малочныя прадукты, карыстаюцца ўсё большым попытам у кітайскіх спажыўцоў.
— Па-чацвёртае, міжрэгіянальныя абмены становяцца новым пунктам росту кітайска-беларускага супрацоўніцтва. З 2021 да 2023 года ў рамках «Года рэгіёнаў» Кітай і Беларусь правялі больш за 200 разнастайных мерапрыемстваў па абмене і супрацоўніцтве, у рэгіёнах абедзвюх краін адзначаецца сапраўдны бум кантактаў праз абмен візітамі дэлегацый, падпісанне планаў супрацоўніцтва, правядзенне дыялогаў аб супрацоўніцтве і стварэнні мясцовых даследчых цэнтраў. Цяпер колькасць дружалюбных правінцый і абласцей, а таксама гарадоў-пабрацімаў дасягнула амаль 50 пар, з іх каля 20 былі створаны ў апошнія тры гады, — паведаміў пасол КНР. — Усе шэсць беларускіх абласцей і горад Мінск устанавілі сяброўскія і пабрацімскія адносіны з мінімум як дзвюма кітайскімі правінцыямі. У мінулым годзе для ўдзелу ў шостай Кітайскай міжнароднай выставе імпарту ў Кітай былі накіраваны дэлегацыі высокага ўзроўню з усіх шасці абласцей і сталіцы Беларусі з вялікай колькасцю выдатных прадпрыемстваў. Больш за 100 прыватных прадпрыемстваў з правінцый Фуцзянь, Чжэцзян, Гуандун, горада Чунцын, а таксама іншых правінцый і гарадоў Кітая наведалі Беларусь для ўдзелу ў выставе кітайскіх тавараў і паслуг у Кітайска-Беларускім індустрыяльным парку.
Відавочна, што міжрэгіянальныя абмены паміж дзвюма краінамі глыбока праніклі ва ўсе сферы грамадскага жыцця, што эфектыўна ўзбагачае змест і маштабы двухбаковага супрацоўніцтва, а таксама пашырае формы ўзаемадзеяння і каналы для народных абменаў паміж дзвюма краінамі. У будучыні інтэнсіўнасць двухбаковых міжрэгіянальных абменаў захаваецца, узаемадапаўняльныя перавагі будуць і ў далейшым рэалізоўвацца шляхам адкрыцця ўзаемных мясцовых прадстаўніцтваў і правядзення рэгіянальных форумаў, дадаючы новыя фарбы супрацоўніцтву паміж дзвюма краінамі.
— Па-пятае, супрацоўніцтва ў галіне навукова-тэхнічных інавацый будзе адыгрываць важную ролю ў кітайска-беларускіх адносінах. Навукова-тэхнічныя інавацыі з’яўляюцца стратэгічнай падтрымкай павышэння прадукцыйных сіл грамадства і ўсё часцей становяцца вырашальным фактарам у барацьбе за сукупную моц дзяржавы, — адзначыў кітайскі дыпламат. — Кітай і Беларусь надаюць вялікае значэнне супрацоўніцтву ў сферы навукова-тэхнічных інавацый, абапіраючыся на важны механізм абмену і ўзаемадзеяння Камісіі па навукова-тэхнічным супрацоўніцтве Кітайска-беларускага міжурадавага камітэта супрацоўніцтва. Нашы краіны дабіліся актыўнага прагрэсу ў навукова-гуманітарных абменах, сумесных даследаваннях і распрацоўках, стварэнні сумесных навукова-даследчых платформ і падрыхтоўцы кадраў у галіне навукова-тэхнічных інавацый.
У сакавіку мінулага года кіраўнікі дзвюх дзяржаў разам апублікавалі «Сумесную заяву Кітая і Беларусі аб далейшым развіцці ўсепагоднага і ўсёабдымнага стратэгічнага партнёрства ў новую эпоху», удзяляючы асаблівую ўвагу новай сітуацыі новага вітка навукова-тэхнічнай рэвалюцыі і паглыбленаму развіццю прамысловай трансфармацыі, а таксама прынялі канкрэтныя меры па ўмацаванні навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва. Абодва бакі дамовіліся працягваць заахвочваць стварэнне сумесных навукова-даследчых цэнтраў, лабараторый і іншых платформ, павялічваць фінансаванне праектаў навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва і садзейнічаць сумеснай распрацоўцы новых тэхналогій, у тым ліку ў галіне штучнага інтэлекту і 5G, садзейнічаць камерцыялізацыі навукова-тэхнічных дасягненняў дзвюх краін, пашыраць навукова-даследчае супрацоўніцтва ў двухбаковым фармаце і ў рамках шматбаковых міжрэгіянальных структур, такіх як Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва і Нарада па ўзаемадзеянні і мерах даверу ў Азіі. Гэтыя меры будуць садзейнічаць колькаснаму росту і якаснаму ўдасканаленню праектаў навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва паміж дзвюма краінамі, а таксама дадуць магутную падтрымку і энергічны імпульс супрацоўніцтву паміж дзвюма краінамі.
— Як трапна адзначае беларуская прыказка, народнае сяброўства і братэрства даражэйшае за ўсякае багацце. Кітайска-беларускія адносіны ўсепагоднага і ўсебаковага стратэгічнага партнёрства адпавядаюць карэнным інтарэсам народаў дзвюх краін, маюць трывалую грамадскую базу, аб’ектыўна адлюстроўваюць «жалезнае братэрства» народаў дзвюх краін, — лічыць Се Сяаюн. — Кітайскі бок гатовы прыкладаць сумесныя намаганні з беларускім бокам для практычнай рэалізацыі важных дамоўленасцяў, дасягнутых кіраўнікамі дзвюх дзяржаў, усеагульнага выкарыстання пераваг і ўнікальнага вопыту традыцыйнага супрацоўніцтва, глыбокага раскрыцця патэнцыялу і выкарыстання магчымасцяў, каб садзейнічаць далейшаму імкліваму развіццю ўзаемадзеяння паміж нашымі краінамі ў розных галінах на карысць дзвюх дзяржаў і іх народаў.
Падрыхтаваў Мікалай ЛІТВІНАЎ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
