Газавая галіна — адна з найважнейшых складнікаў паліўна-энергетычнага комплексу краіны. Беларусь у лідарах па ўзроўні газіфікацыі сярод дзяржаў СНД. У цэлым па краіне яе ўзровень складае 83,4%. Дынамічна развіваецца і тарфяная прамысловасць. Арганізацыямі галіны летась здабыта 2,2 мільёна тон торфу. Асноўная задача — забеспячэнне ўнутранага рынку краіны.
Як заявіў намеснік начальніка ўпраўлення сістэм газазабеспячэння аб’яднання «Белпалівагаз» Мікалай Струцкі, сярод суседзяў у нас самы высокі ўзровень газіфікацыі, толькі ў сельскай мясцовасці ён складае больш за 50%. Штогод арганізацыі аб’яднання будуюць больш за тысячу кіламетраў газаправодаў розных катэгорый. «Каля 20 тысяч кватэр у нашай краіне газіфікуецца штогод і каля шасці тысяч пераводзіцца на звадкаваны газ», — паведаміў Мікалай Струцкі. Сярод асноўных крытэрыяў працы ён назваў бяспеку, бо газ выбухны — і пажаранебяспечны.
Газавая галіна актыўна развіваецца, толькі Навагрудскі завод газавай апаратуры летась вырабіў амаль адзін мільён газавых балонаў. Дырэктар гэтага прадпрыемства Ігар Капціловіч адзначыў, што на заводзе вырабляюць газавыя балоны як для бытавых патрэб, так і для аўтамабіляў.
Гэтае прадпрыемства з’яўляецца найбуйнейшым у краінах СНД вытворцам газавых балонаў, арматуры да іх, лічыльнікаў газу, розных тавараў народнага спажывання. Прадукцыя рэалізуецца праз дылерскую сетку, якая складаецца з 34 кампаній у шасці розных краінах. Як адзначыў Ігар Капціловіч, з году ў год продажы растуць, вырабы прыцягваюць новых спажыўцоў.
Як распавёў намеснік начальніка ўпраўлення тарфяной прамысловасці «Белпалівагазу» Сяргей Гурло, Беларусь займае першае месца ў свеце па ўзроўні здабычы торфу і аб’ёму вытворчасці брыкетаў. Штогод у краіне здабываецца каля двух мільёнаў тон торфу. З яго вырабляецца 1,2 мільёна тон тарфяной прадукцыі, у тым ліку адзін мільён тон — паліўнай групы, што дазваляе штогод замяшчаць больш за 450 мільёна ў кубічных метраў імпартаванага прыроднага газу. У 2023 годзе арганізацыі тарфяной прамысловасці здабылі 2,2 мільёна тон торфу, што дазваляе цалкам забяспечыць унутраныя патрэбы краіны і пастаўкі на экспарт.
Запасаў торфу пры існуючых аб’ёмах яго здабычы і перапрацоўкі будзе дастаткова для выкарыстання ў эканоміцы на бліжэйшыя 100 гадоў. Сёння тарфяная галіна паспяхова развіваецца, абнаўляюцца вытворчыя фонды, мадэрнізуюцца буйныя аб’екты тарфяной прамысловасці. Як паведаміў Сяргей Гурло, прадукцыя торфабрыкетных заводаў пастаўляецца арганізацыям ЖКГ, цэментнай прамысловасці і насельніцтву. Запатрабаваная яна ў сельскай гаспадарцы, а таксама экспартуецца на знешнія рынкі. Асаблівая ўвага надаецца непаліўнай групе. Сумесна з НАН Беларусі распрацавана больш за 50 рэцэптур тарфяных субстратаў, якія могуць быць спакаваныя ў розную тару ад пяці літраў да 250 літраў і выкарыстаныя як для патрэб хобі-рынку, так і ў прамысловых цяплічных камбінатах. Сёлета пачата рэалізацыя праекта па будаўніцтве цэха па кіпаванні торфу і вытворчасці тарфяных субстратаў на ААТ «Туршоўка» праектнай магутнасцю 32,5 тысячы тон у год, плануецца выпуск шырокага спектра пажыўных грунтоў.
Значным імпартазамяшчальным праектам стала адкрыццё ў 2022 годзе цэха па вытворчасці покрыўных грунтоў для вырошчвання шампіньёнаў на базе ТПУ «Бярозаўскае» УП «Брэстаблгаз». Вытворчая магутнасць цэха — 40 тысяч тон грунтоў у год.
Аб’ёмы рэалізацыі асноўным вытворцам грыбоў у Беларусі (каля 13 арганізацый) выраслі з 2022 года па 2023 год з 1,8 тысячы тон да 17,9 тысячы тон (у 10 разоў), прагноз рэалізацыі ў 2024 годзе складае 25 тысяч тон.
Эксперт адзначыў, што арганізацыі тарфяной прамысловасці нарошчваюць экспарт. За 2023 год на знешнія рынкі пастаўлена 150 тысяч тон тарфяной прадукцыі паліўнага і непаліўнага прызначэння. У вартасным выражэнні гэта больш за 12 мільёнаў долараў.
Вядзецца работа па выхадзе на новыя знешнія рынкі краін Цэнтральнай Азіі, Блізкага і Далёкага Усходу шляхам удзелу ў міжнародных спецыялізаваных выставах.
Як адзначыў Мікалай Струцкі, у жыллёвым фондзе краіны эксплуатуецца больш за 3,6 мільёна бытавых газавых пліт, каля 820 тысяч ацяпляльных газавых катлоў і 215 тысяч газавых воданагравальнікаў. У якасці прафілактычных мерапрыемстваў па падтрыманні ў спраўным стане бытавога газавыкарыстальнага абсталявання і ўнутранага газаправода ў краіне дзейнічае сістэма тэхнічнага абслугоўвання. Паслугі аказваюцца спажыўцам як газазабеспячальнымі, так і іншымі арганізацыямі і сэрвіснымі цэнтрамі.
Але, часам, з боку спажыўцоў бывае бестурботнае стаўленне да тэхнікі. Людзі эксплуатуюць тэхнічна няспраўныя катлы і калонкі, газавыя пліты, а таксама не надаюць увагі стану дымавых і вентыляцыйных каналаў. «Многія грамадзяне, нягледзячы на загадзя вывешаныя аб’явы з указаннем даты і часу выканання работ, не даюць доступу правядзення тэхнічнага абслугоўвання, — паскардзіўся спецыяліст. — Па прычыне невыканання правілаў бяспекі ў 2022 годзе зафіксавана 11 здарэнняў: пяць пажараў, па тры выпадкі атручвання прадуктамі гарэння і выбуху газапаветранай сумесі. Пацярпелі 14 чалавек, з іх трое загінулі. За першае паўгоддзе 2023-га зафіксавана тры інцыдэнты. Пацярпелі сем чалавек, двое загінулі.
«Для нас прыярытэтнае пытанне — бяспека, у тым ліку пры карыстанні газам у побыце. Каб бяспечна карыстацца прыборамі, трэба выконваць пэўныя правілы», — сказаў Мікалай Струцкі.
Эксперты адказалі на частыя пытанні на тэму бяспечнага карыстання газам у побыце. Калі ў спажыўца старая пліта, ці абавязкова яе мяняць? Першы намеснік генеральнага дырэктара — галоўны інжынер прадпрыемства «Магілёўаблгаз» Ягор Ізергін растлумачыў, што неабавязкова. Эксплуатацыя газавых пліт па заканчэнні тэрміну службы, названага ў кіраўніцтве па эксплуатацыі, дазваляецца на падставе станоўчых вынікаў правядзення комплексу работ па вызначэнні тэхнічнага стану.
Спецыяліст таксама адказаў на пытанне, што важна ведаць, калі спажывец хоча ўсталяваць газабалонную ўстаноўку на лецішчы. Так, размяшчэнне балонаў унутры жылых будынкаў не дапускаецца. Пры вонкавай устаноўцы балона яго варта размяшчаць у незгаральнай шафе каля сцяны будынка. Адлегласць па гарызанталі ад шафы да вокнаў і дзвярэй павінна быць не менш за 0,5 метра, да вокнаў і дзвярэй скляпоў, цокальных паверхаў, калодзежаў падземных камунікацый і выграбных ям — не менш за тры метры. Вышыня падставы пад шафамі павінна быць не менш 0,1 метра над узроўнем зямлі. Забараняецца ўстанаўліваць у падвалах, цокалях, памяшканнях з адсутнасцю натуральным асвятленнем, гаражах. Мантаж выконваецца работнікамі газазабеспячальнай арганізацыі.
Першы намеснік генеральнага дырэктара — галоўны інжынер прадпрыемства «Гроднааблгаз» Юрый Мажэйка, у сваю чаргу, расказаў, у якія тэрміны неабходна праводзіць праверку і прачыстку дымавых і вентыляцыйных каналаў. «Пасля кожнага рамонту незалежна ад тэрміну, які прайшоў з папярэдняй праверкі», — удакладніў ён. У зімовы час не радзей аднаго разу ў месяц, а таксама ў перыяды рэзкага паніжэння тэмпературы вонкавага паветра арганізацыі, якія ажыццяўляюць эксплуатацыю жыллёвага фонду, упаўнаважаныя асобы па кіраванні агульнай маёмасцю, таварыства ўласнікаў, арганізацыі забудоўшчыкаў, спажыўцы газу павінны забяспечыць агляд дымавых каналаў у мэтах прадухілення іх абмярзання і закаркавання. Першасная праверка ажыццяўляецца да пуску газу спецыялізаванай арганізацыяй.
Эксперт адказаў і на пытанне, з якой перыядычнасцю неабходна здаваць бытавыя лічыльнікі газу на паверку. Паміжправерачны інтэрвал для бытавых лічыльнікаў уліку газу складае не больш чым 120 месяцаў (10 гадоў), але з улікам інтэрвалу часу паміж дзяржаўнымі паверкамі, які дзейнічае для дадзенага бытавога лічыльніка ўліку газу і названага ў сертыфікаце аб зацвярджэнні тыпу сродкі вымярэнняў. Ягор Ізергін таксама звярнуў увагу, што ў выпадку выяўлення падчас паверкі непрыдатнасці прыбора індывідуальнага ўліку расходу газу да далейшай эксплуатацыі трэба набыць на працягу месяца новы лічыльнік і падаць заяву ў газазабеспячальную арганізацыю для яго ўстаноўкі.
Сяргей КУРКАЧ
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
Што за таемнымі дзвярыма?
