Новае выданне Аляксандра Пушкіна

У выдавецтве «Мастацкая літаратура» толькі што пабачыў свет зборнік прозы рускага класіка «Капітанская дачка».

Першыя кнігі Аляксандра Пушкіна ў Беларусі пачалі выходзіць яшчэ ў сярэдзіне 1930-х гадоў. Спярша «Яўгеній Анегін» — у «Школьнай серыі» ў 1934-м. Праз год у  гэтай  жа серыі — легендарная аповесць «Капітанская дачка». А самая першая кніга Аляксандра Сяргеевіча на беларускай мове ўбачыла свет у  Мінску ў 1937 годзе. Гэта была трагедыя «Барыс Гадуноў». Перакладчыкам выступіў вядомы на той час паэт Пятро Глебка. Праўда, на лацініцы пераклад твораў Аляксандра Пушкіна выйшаў з друку крыху раней: «Казка пра рыбака і рыбку» ў перакладзе Вінцука Адважнага ў Вільнюсе (Вільні) у 1935 годзе.

 Знакавым для выдання асобнымі кнігамі шэрагу твораў вялікага рускага пісьменніка Новае выданне Аляксандра Пушкіна У выдавецтве «Мастацкая літаратура» толькі што пабачыў свет зборнік прозы рускага класіка «Капітанская дачка» аказаўся 1937 год. Выйшлі ў перакладах на беларускую мову «Домік у Каломне» (перакладчык — Алесь Вечар), «Каўказскі пленнік» (паэму перастварыў Мікола Хведаровіч), «Цыганы» (перакладчык — Аркадзь Куляшоў, тады яшчэ зусім малады літаратар, а праз некаторы час — народны паэт Беларусі). Усяго ў гэтым годзе пабачыла свет восем кніг класіка.

А вось публікацый твораў Пушкіна ў беларускім перыядычным друку ў 1937 годзе з’явілася значна больш. У выданнях «Полымя рэвалюцыі», «Іскры Ільіча», «Работніца і  калгасніца Беларусі» былі надрукаваны пераклады асобных вершаў, урыўкаў з паэм і цэлыя паэмы. Перакладчыкамі выступілі Алесь Якімовіч, Янка Купала, Пятро Глебка, Эдзі Агняцвет, Анатоль Астрэйка, Андрэй Александровіч, Аркадзь Куляшоў, Кандрат Крапіва, Якуб Колас і іншыя вядомыя і  меней вядомыя паэты. Прозу Аляксандра Пушкіна пераклалі Кузьма Чорны і Макар Паслядовіч.

Асобна варта сказаць пра судакрананне з творчасцю Аляксандра Пушкіна народнага паэта Беларусі Аркадзя Куляшова. У канцы 1930-х гадоў у перыёдыцы пачалі з’яўляцца яго пераклады ўрыўкаў з «Яўгенія Анегіна». У 1949 годзе раман у  вершах у перакладзе Аркадзя Куляшова пабачыў свет асобным выданнем, верагодна, напрыканцы года. Пераконвае ў гэтым і публікацыя рэцэнзіі Рыгора Шкрабы на пераклад «Яўгенія Анегіна», якая з’явілася ў газеце «Літаратура і  мастацтва» толькі 8 ліпеня 1950 года.

Вяртаючыся да 1937 года як года пушкінскага, да месца згадаць, што да беларускага прачытання класіка звярнуўся і будучы народны паэт Беларусі Максім Танк. Яго пераклады выдатнай паэзіі рускага мастака слова з’явіліся ў заходнебеларускім дэмакратычным друку на тагачаснай тэрыторыі Польшчы.

Пачынаючы з 1930-х гадоў у Беларусі на рускай і беларускай мовах выйшла каля 100 кніг Аляксандра Пушкіна. Двойчы ўбачылі свет і зборы твораў у некалькіх тамах: на рускай мове — у трох тамах, па-беларуску — у двух.

 Кніга «Капітанская дачка», якая пабачыла свет у «Мастацкай літаратуры» напрыканцы 2019 года, складаецца з пяці твораў: «Дуброўскі», «Пікавая дама», «Кірджалі», «Егіпецкія ночы», «Капітанская дачка». Гэта выданне можна назваць падарункам да 220-годдзя з дня нараджэння класіка рускай літаратуры.

Мікола БЕРЛЕЖ