Варта небу пацямнець ад набеглых хмар, як чалавек скардзiцца на галаўны боль ды страту сiл, нават кажа, што можа страцiць прытомнасць. У кожнага з нас ёсць такiя знаёмыя. А магчыма, вы i самi пазнаеце сябе: ламоту ў касцях цi цяжар у галаве часам нiчым iншым растлумачыць нельга, як толькi зменай надвор'я.
Метэазалежнасць — гэта хвароба цi ўсё ж прыдумка i спосаб нiчога не рабiць? Як на нас уплываюць розныя прыродныя з'явы? Каму варта быць асцярожным падчас рэзкага пахаладання, а хто, наадварот, дрэнна сябе адчувае ў спёку? Цi можна пазбавiцца ад метэаадчувальнасцi i што рабiць, каб яна менш псавала жыццё? Пра гэта i iншае расказала тэрапеўт медыцынскага цэнтра «ЛОДЭ» Марына КАЖАДУБ.
— Марына Валер'еўна, метэазалежнасць — гэта рэальная праблема або плод фантазii занадта ўразлiвых асоб?
— Варта пачаць з вызначэння метэазалежнасцi. Такi тэрмiн сапраўды iснуе. Гэта нетыповая рэакцыя арганiзма чалавека на пэўныя з'явы надвор'я. Яны самыя розныя — змяненне атмасфернага цiску, тэмпературы, сонечная актыўнасць, моцны вецер. Такая праблема актуальная для, бадай, трацiны насельнiцтва.
— Хто найчасцей пакутуе ад метэазалежнасцi?
— У большай ступенi жанчыны, што звязана з асаблiвасцямi гарманальнай сiстэмы, а таксама людзi, якiя маюць сардэчна-сасудзiстыя хваробы, вегета-сасудзiстую дыстанiю, захворваннi суставаў або доўга лечаць траўмы, таксама пажылыя людзi.
— Як метэазалежнасць праяўляецца?
— Варта заўважыць, што абсалютна ўсе мы схiльныя да рэакцыi на змяненне ўмоў надвор'я. Але ў здаровых людзей гэта адбываецца незаўважна, бо iх органы i сiстэмы вельмi хутка адаптуюцца да знешнiх абставiн. А ў пацыентаў з хранiчнымi хваробамi такая адаптацыя цяжэйшая.
Самая частая скарга метэазалежных людзей — галаўны боль. Ён можа быць звязаны са зменамi артэрыяльнага цiску — павышэннем цi панiжэннем. Калi халоднае надвор'е, больш пакутуюць гiпертонiкi. Звычайна пры знiжэннi тэмпературы паветра ў iх павышаецца артэрыяльны цiск за кошт таго, што сасуды звужаюцца i павялiчваецца нагрузка на сэрца. Супрацьлеглая сiтуацыя з гiпатонiкамi. Яны горш пераносяць спёку, калi атмасферны цiск падае. У такiм выпадку сасуды расшыраюцца i знiжаецца артэрыяльны цiск.
— Сёлетняй вясной былi ваганнi тэмпературы — ад холаду да раптоўнага цяпла. Хто адчуваў сябе дрэнна ў такiх умовах?
— Павышэнне тэмпературы i знiжэнне атмасфернага цiску ўплывае на людзей з сардэчна-сасудзiстымi хваробамi. Горш адчуваюць сябе гiпатонiкi.
— Калi мы закранулi атмасферны цiск, то раскажыце, як уплываюць на нас яго змяненнi.
— Нармальны атмасферны цiск вагаецца ад 750 да 760 мм рт. сл. Гэта сярэднiя лiчбы, i яны залежаць яшчэ ад часавога пояса, вышынi над узроўнем мора. Цягам сутак атмасферны цiск, натуральна, мяняецца. Калi гэтае ваганне не перавышае 3-5 мм рт. сл., то мы яго не заўважаем, i наша самаадчуванне не мяняецца. Калi ж ваганне большае за 8-10 мм рт. сл., то многiя гэта адчуваюць. Найбольш часта такiя змены атмасфернага цiску, а таксама рэзкiя скачкi тэмпературы паветра адбываюцца ў мiжсезонне — вясной i восенню. I ад гэтага найбольш пакутуюць пацыенты з вегетасасудзiстымi дыстанiямi. У iх узмацняюцца дэпрэсii, з'яўляюцца неўрозы, галаўны боль, пераднепрытомнасныя станы.
— Змяненнi атмасфернага цiску ўплываюць на цiск артэрыяльны?
— Так, пры знiжэннi атмасфернага цiску знiжаецца i артэрыяльны. Гiпатонiкi горш пераносяць знiжэнне атмасфернага цiску. Гiпертонiкi, наадварот, дрэнна рэагуюць на яго павышэнне. У iх артэрыяльны цiск павышаецца яшчэ больш, iснуе небяспека гiпертанiчных крызаў i iншых сардэчна-сасудзiстых катастроф — iнфарктаў i iнсультаў. Таму ў зiмнi час, калi адбываецца павышэнне атмасфернага цiску, часцей за ўсё здараюцца такiя сiтуацыi.
— Некаторыя людзi змены надвор'я «адчуваюць касцямi». Растлумачце, што гэта значыць.
— Гэта адбываецца ў халоднае надвор'е пры высокай вiльготнасцi. У такiх людзей узмацняюцца болi ў суставах. Але яны з'яўляюцца не ва ўсiх, а менавiта ў тых пацыентаў, якiя маюць захворваннi суставаў — артрозы, артрыты, рэўматычныя хваробы. I пасля траўмаў, канешне. Тады болi ўзмацняюцца пры змяненнi надвор'я. У кагосьцi пачынае балець напярэдаднi, у некага — падчас перамены надвор'я.
— Змяненнi магнiтнага поля, цi так званыя магнiтныя буры, могуць уплываць на наш стан?
— Магнiтныя буры таксама ўплываюць на наша самаадчуванне. У першую чаргу адбываецца змяненне параметраў крывi — павялiчваецца яе вязкасць i замаруджваецца цячэнне. У сувязi з гэтым горш забяспечваюцца крывёй перыферычныя органы i тканкi. Чалавек можа адчуваць санлiвасць, галаўны боль, раздражнёнасць, павышаную нервовасць.
— Яшчэ адна з'ява — моцны вецер. Кажуць, што ён можа быць прычынай мiгрэняў.
— Так. Гэта адбываецца з-за раздражнення паверхневых рэцэптараў галавы. Пры схiльнасцi да мiгрэняў моцны вецер можа iх правакаваць.
— Як палепшыць адаптыўныя здольнасцi свайго арганiзма? Цi лечыцца метэаадчувальнасць i як з ёй змагацца? Цi можна неяк падрыхтавацца да змен надвор'я?
— Цалкам пазбавiцца ад метэазалежнасцi наўрад цi атрымаецца. Але палепшыць стан магчыма. Для маладых людзей у асноўным агульныя рэкамендацыi — найперш здаровы сон у дастатковай колькасцi: 6-8 гадзiн. Пакой перад сном неабходна праветрыць, каб сон быў глыбокi, без прабуджэнняў. Важнае i рацыянальнае харчаванне з вялiкай колькасцю садавiны i агароднiны. Рацыён павiнен складацца з лёгказасваяльных прадуктаў, не ўжывайце нiякай цяжкай ежы, бо арганiзм i так перажывае нагрузку падчас гэтых з'яў надвор'я.
Не лiшнiм будзе захоўваць пiтны рэжым — пiць дастатковую колькасць вадкасцi. Асаблiва гэта датычыцца тых жа магнiтных бур, калi павялiчваецца вязкасць крывi. Звычайна патрабуецца да двух лiтраў у суткi, калi няма супрацьпаказанняў — высокага артэрыяльнага цiску, захворванняў нырак, пры якiх рэкамендавана абмяжоўваць ваду i iншыя напоi. У перыяд неспрыяльных умоў надвор'я гiпатонiкам можна парэкамендаваць прымаць адаптагены кшталту жэньшэню, эхiнацэi. Гiпертонiкам пры неабходнасцi можна павялiчыць дазiроўку антыгiпертэнзiўных прэпаратаў, каб не было гiпертанiчных крызаў. Важна выключыць з рацыёну каву, моцную гарбату, салодкае. Гiпатонiкаў гэта таксама датычыцца, бо такiя прадукты ўзбуджаюць нервовую сiстэму.
Пры схiльнасцi да мiгрэняў у моцны вецер лепш насiць галаўны ўбор i прыкрывацца, напрыклад, капюшонам. А што датычыцца людзей з хранiчнымi захворваннямi, то ў першую чаргу важнае iх лячэнне, каб не дапусцiць абвастрэнняў i крытычных станаў. Гэта абавязковае рэгулярнае выкарыстанне базiснай тэрапii пры сардэчна-сасудзiстых хваробах, бранхiяльнай астме, захворваннях суставаў. Ну i неабходна выключыць алкаголь i курэнне — гэта датычыцца ўсiх.
— Цi могуць паўплываць на стан фiзiчныя нагрузкi?
— Яны не павiнны быць празмернымi, непажаданая i цяжкая фiзiчная праца. А вось хада перад сном вiтаецца.
Алена КРАВЕЦ
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
