У Беларусі сёння адзначаюць адно з самых важных святаў у гісторыі краіны — Дзень Перамогі. Для жыхароў рэспублікі гэта не толькі святочны дзень, але і Дзень памяці, глыбокай павагі і ўдзячнасці савецкім воінам, працаўнікам тылу, партызанам і падпольшчыкам — усім, хто набліжаў Перамогу.
Сотні чалавек сёння сабраліся на самай вялікай плошчы Беларусі — плошчы Перамогі ў Віцебску. Каля Вечнага агню Мемарыяльнага комплексу ў гонар воінаў-вызваліцеляў, партызан і падпольшчыкаў адбыўся мітынг, у якім удзельнічалі кіраўніцтва вобласці і горада, прадстаўнікі працоўных калектываў і грамадскасці, моладзь і сведкі тых страшных падзей. Яны ўсклалі вянкі і кветкі, ушанавалі памяць загінуўшых хвілінай маўчання.
«Сёння мы адзначаем 78-ю гадавіну Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. 9 Мая — найважнейшая дата ў жыцці нашай рэспублікі. Беларусы беражліва і з павагай ставяцца да тых, хто перажыў баявыя дзеянні, смуткуюць аб тых, каго ўжо няма з намі. Менавіта дзякуючы адвазе і самаахвяраванню дзядоў і прадзедаў, у нас з’явілася магчымасць жыць у свабоднай дзяржаве і пад мірным небам, — адзначыў старшыня аблвыканкама Аляксандр Субоцін. — Вызваленчая барацьба з захопнікамі была сапраўды ўсенароднай: зямля літаральна гарэла пад нагамі акупантаў. Савецкі народ не даваў спакою ворагу ні днём, ні ўначы, крок за крокам выцясняючы яго са сваёй тэрыторыі. Карнікі за гэта жорстка помсцілі — у кожным раёне ёсць малодшыя сёстры Хатыні, якія былі знішчаны дашчэнту ў месцы з жыхарамі. Напрыклад, вёскі Шунеўка ў Докшыцкім раёне і Вішанькі ў Чашніцкім, якія так і не адрадзіліся. Страшна ўявіць, колькі не пасталела дзяцей, было паламана чалавечых лёсаў з-за шалёных ідэй і крывавай жорсткасці фашыстаў, якая праводзіцца імі палітыкай генацыду».
Кіраўнік паўночнага рэгіёна адзначыў, што пошукавая работа па вяртанню з небыцця імёнаў герояў Вялікай Айчыннай вайны вядзецца няспынна. Толькі ў мінулым годзе у Віцебскай вобласці былі ўстаноўленыя імёны каля 3 тысяч байцоў Чырвонай Арміі, якія загінулі пры вызваленні Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Удзел моладзі ў гэтай рабоце — гэта не толькі моцная сіла пераемнасці пакаленняў, але і школа патрыятызму.
Для ветэрана той далёкай і балючай вайны Мікалая Жарыкава Дзень Перамогі — гэта Дзень яго нараджэння, сёлета герой адзначыў 97-годдзе. Амаль за цэлы век на долю мужчыны выпала нямала цяжкасцяў і гора, аднак і сёння ён малады душой, сустракае новую вясну са слязамі на вачах. Па добрай традыцыі кіраўніцтва Віцебскага аблвыканкама павіншавала ветэрана з двайным святам, яшчэ раз выказаўшы падзяку за светлы і мірны май.
«Балюча глядзець на спробы перакроіць мінулае, абяліць злачынцаў, на руках якіх кроў сотняў тысяч мірных людзей, навязаць маладому пакаленню фальшывых герояў, — падкрэсліў Аляксандр Субоцін. — Магу запэўніць ветэранаў, што нашу Вялікую Перамогу мы нікому не аддадзім. Гэта справа гонару для цяперашніх пакаленняў нашых суайчыннікаў».
У свята для жыхароў і гасцей Віцебска ў Дзень Перамогі арганізавалі забаўляльныя і музычныя святочныя праграмы. Сёлета ў асноўны план уключылі вялікую колькасць канцэртаў і мітынгаў. Інтэрактыўныя пляцоўкі адкрыліся практычна з самай раніцы, на плошчы Перамогі — выстава ваеннай тэхнікі. Непадалёк для сем’яў з дзецьмі запрацавалі атракцыёны.
Асобныя забаўляльныя мерапрыемствы прадугледзелі ля КДЦ «Першамайскі», на падворку культурна-гістарычнага комплексу «Залатое кальцо Віцебска» Дзвіна" і комплексе культурна-масавага адпачынку імя Савецкай Арміі. Сваю святочную праграму падрыхтавалі для жыхароў у мікрараёне Руба. Акрамя шэсця, мітынгу, канцэрта і акцыі «Беларусь памятае» тут арганізавалі лёгкаатлетычную эстафету.
Бліжэй да вечара жыхары Віцебска закружаць у майскім вальсе ля фантана ў парку Фрунзэ, танцавальна-музычны праект стартуе ў 16.00. Некалькі гадзін праз, у 21.00, жадаючых запросяць у кінатэатр пад адкрытым небам ля Ратушы на прагляд ваеннай драмы «У бой ідуць адны старыя». Завершыць вечар спецыяльная канцэртная праграма на плошчы Перамогі (у 21.00), дзе пад музычныя кампазіцыі адбудзецца гучны святочны салют.
Аляксандра ГВОЗДЗЕВА
Фота БелТА
Напэўна, так выглядаў святочны Магілёў у мае 1945-га: тысячы шчаслівых твараў, усмешкі, віншаванні, сцягі, кветкі, паветраныя шары. На жаль, амаль не засталося відавочцаў той Вялікай Перамогі, якая адбылася 78 гадоў таму. Як фрагменты з далёкага мінулага, на вуліцы сёння шмат маленькіх і вялікіх пляцовак, дзе спяваюць ваенныя песні, кружаць ў мірным вальсе, спрабуюць на смак салдацкую кашу.
А пачалося ўсё з вялікага яркага шэсця. Па плошчы Леніна ўрачыстым маршам прайшлі ваеннаслужачыя Магілёўскага гарнізона, ваенізаваных арганізацый, кадэты. Святочную калону, у складзе якой на рэтра-аўтамабілях рухаліся і нешматлікія ветэраны, гараджане віталі ўрачыстымі воклічамі, крычалі «Ура»" і дзякавалі за Перамогу. У шэсці прынялі ўдзел прадстаўнікі кіраўніцтва горада, сенатары, дэпутаты, працоўныя калектывы, моладзь, грамадскія дзеячы.
У сэрцы Магілёва, на плошчы Славы, пад гукі жалобнага маршу, удзельнікі цырымоніі ўсклалі гірлянду Славы і кветкі да мемарыяла і ўшанавалі хвілінай маўчання памяць загінуўшых герояў.
— Гэты дзень з’яўляецца сімвалам адзінства як для нашага народа, так і для жыхароў нашых братэрскіх краін, — адзначыў у сваёй прамове старшыня Магілёўскага аблвыканкама Анатоль Ісачанка. — Залітая крывёю, апаленая агнём, разрабаваная вайной краіна не здалася. Успамінаючы тыя гады, мы ўсё часцей гаворым пра гераізм салдат на фронце. Мы ўдзячны за Перамогу і тым, хто набліжаў яе ў тыле, забяспечваў фронт правізіяй, тэхнікамі, снарадамі. Памяць аб Вялікай Айчыннай вайне і яе праўдзе — гэта наша адказнасць. Сёння мы бачым, як шэраг дзяржаў свядома перапісвае падзеі вайны, забыўшы пра гонар, здраджваюць сваім продкам. Наш свяшчэнны абавязак — не дапусціць забыцця той страшнай трагедыі.
На тэрыторыі Беларусі за гады вайны адбылося больш чым 140 карных аперацый, падчас якіх было спалена болей чым 9 тысяч сёл і вёсак рэспублікі, 186 з якіх так і не адрадзіліся. На акупаванай тэрыторыі фашысты стварылі болей чым 260 тысяч лагераў смерці для знішчэння ваеннапалонных і грамадзянскага насельніцтва. У Германію было сагнана амаль 400 тысяч чалавек, з якіх тысячы не вярнуліся дамоў.
На плошчы Славы каля Вечнага агню адбылася тэатралізаваная пастаноўка і канцэрт, прысвечаны памяці тых, хто не прыйшоў з вайны, і тым, хто ўзняў на Рэйхстаг сцяг Перамогі.
— Дзеці, унукі і праўнукі пераможцаў, — звярнуўся да прысутных старшыня Магілёўскай абласной ветэранскай арганізацыі Анатоль Глаз. — Маім голасам сёння вас віншуе 228-тысячная ветэранская арганізацыя. З іх, на жаль, толькі 121 ветэран Вялікай Айчыннай вайны. Мы павінны разумець, якой цаной заваяваная тая Перамога. Гэта болей 27 мільёнаў загінуўшых, у тым ліку 16 мільёнаў з ліку мірнага насельніцтва. Наш народ выстаяў, мы свабодныя, мы радуемся міру, але гатоўнасць абараніць радзіму для нас сёння раўназначная гарантыі захавацца як народ. Сёння сілы, якія мараць пра сусветнае панаванне, працуюць на поўную магутнасць. Іх мэта не проста нас зламіць — знішчыць. Сёння ідзе галоўны бой, бой за душу чалавека. Нас хочуць пазбавіць нашай гісторыі, традыцый, святаў, разумення сям’і. Сілы зла вядуць наступленне скаардынавана і нахабна. І прыклад нашых продкаў павінен жыць у сэрцах, каб мы таксама змаглі не страціць нашу Айчыну.
Гараджане прыйшлі на свята сем’ямі, шмат хто нёс у руках партрэты сваіх родных, якія абаранялі радзіму. Таццяна Фёдарава, дачка Фёдара Фёдарава, які прайшоў усю вайну, прызналася, што памяць пра бацьку для яе святая. Ён быў сярод тых, хто падарыў нашай краіне Перамогу.
Пешаходная вуліца Ленінская пераўтварылася ў квітнеючы сад за кошт кветак і яблыневых галінак у руках гараджан. У Камсамольскім скверы разгарнулася выстава, якую арганізавалі школы.
Аматары рэтра-аўтамабіляў давалі магчымасць праехацца на адноўленай імі тэхніцы. Уладзімір Аўчыннікаў, напрыклад, рэстаўрыраваў матацыкл.
— Кожны год 9 мая я і мае таварышы па захапленні шануем памяць нашых продкаў і нагадваем пра ваенную гісторыю, — паведаміў ён. — Асабіста я захапіўся ваеннай гісторыяй з 35 гадоў. І гэта ўжо другі матацыкл, які я з нуля аднавіў. Гэта мадэль вельмі падобная на тую, якая была ў гады вайны.
Цэлая чарга выбудавалася, каб паспрабаваць салдацкую кашу. Выглядала страва, дарэчы, вельмі апетытна. Цікава, што наварылі яе прадстаўнікі адной з магілёўскіх школ. Паведамілі, што рабілі з разліку на 500 порцый. І спадзяваліся, што хопіць усім жадаючым.
Калектыў народнага тэатра «Факел» пры Магілёўскім гарадскім Цэнтры культуры і вольнага часу прапаноўваў паспрабаваць «блакадны» хлеб. Хлеб, вядома, быў звычайны, а вось вага — 125 грамаў, сапраўды, блакадная. Менавіта столькі на суткі атрымлівалі жыхары Ленінграда.
— Як вядома, Дзень Перамогі — свята са слязамі на вачах, таму мы і закранулі адну з балючых тэм вайны, — адзначыла кіраўнік тэатра Кацярына Насонава. — Хочацца, каб маладое пакаленне як мага мацней прасякнулася той трагедыяй, якая адбылася 80 гадоў таму. Некаторыя падыходзяць з усмешкай, а калі бачаць гэты кавалачак хлеба, твар іх мяняецца. Мы на гэта і разлічвалі, калі рабілі блакадную зону. Трэба разумець, якую цану заплаціў народ за тую Перамогу.
— Наша сям’я захоўвае памяць пра нашага дзядулю — Сямёна Нікіфаравіча Зямцова, — адзначыў віце-старшыня Магілёўскага абласнога кадэцкага вучылішча імя Героя Савецкага Саюза Я.Нікалаенкі Уладзіслаў Міхалёў. — Ён пайшоў на вайну 17-гадовым падлеткам, практычна маім аднагодкам, а вярнуўся сапраўдным героем. Ваяваў спачатку ў партызанскім атрадзе, а потым гвардзейскай дывізіі. Мой прадзед прыклад беззапаветнага служэння Айчыне. Я вельмі хачу быць падобны на яго.
У Магілёве, Бабруйску і ўсіх населеных пунктах Магілёўскай вобласці яшчэ з учорашняга дня праходзяць шматлікія канцэрты, выставы, акцыі.
Напярэдадні дня Перамогі ў скверы 40-годдзя Перамогі ў Магілёве прайшла канцэртная праграма «Пераможны май». Гледачоў парадавалі сваёй творчасцю гарадскі духавы аркестр і самадзейныя артысты.
Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота БелТА
У Дзень Перамогі гродзенцы выйшлі на цэнтральную плошчу горада з фотаздымкамі сваіх бацькоў і дзядоў. Пасля таго, як да Вечнага агню былі ўскладзены кветкі, шматлюдная калона прайшла праз цэнтр горада на плошчу Савецкую, дзе разгарнулася канцэртная праграма.
У калонне — ветэраны Вялікай Айчыннай вайны. Яны размясціліся ў аўтамабілях той эпохі, якія і ўзначалілі калону. На жаль, жывых сведкаў тых падзей з кожным годам становіцца менш – тым даражэй зараз словы, якія гучаць з іх вуснаў. Па-асабліваму ўспрымаюцца наказы захоўваць мір, здабыты іх пакаленнем. Не дапусціць, каб наша зямля пераўтварылася ў руіны.
Як адзначыў старшыня Гродзенскага аблвыканкама Уладзімір Каранік, Дзень Перамогі — хоць і далёкі па часе, але блізкі сэрцу кожнага беларуса, гэта свята працягвае аб’ядноўваць усе пакаленні.
—Чырвоны сцяг над Рэйхстагам стаў сімвалам перамогі над фашызмам. Савецкі народ не толькі спыніў карычневую чуму, якая пакінула пасля сябе разбурэнне, попел і руіны. У надзвычай кароткі тэрмін ён у адзіным стваральным парыве аднавіў рэспубліку, заклаў аснову для пабудовы і развіцця моцнай квітнеючай Беларусі. Мы жывём у прыгожай, камфортнай, дагледжанай краіне. Аб мінулай вайне нагадваюць толькі брацкія магілы і воінскія абеліскі. Але мы не забылі цану здабытай свабоды і незалежнасці. У нашых сэрцах жыве боль страты мільёнаў суайчыннікаў. Можа быць, хтосьці забыў, але мы помнім, і зробім усё, каб захаваць і перадаць нашчадкам гістарычную праўду і памяць аб гераічным подзвігу беларускага народа, — зазначыў кіраўнік рэгіёна.
Здаецца, што шэсце пакаленняў год ад году становіцца ўсё больш масавым. У калоне — людзі розных узростаў. Многія гродзенцы нясуць у руках партрэты сваіх родных.
Гродзенка Інга Уладзіміраўна прыйшла на плошчу з партрэтам свайго дзядулі Віктара Трафімавіча, які ваяваў на Заходнім фронце, закончыў вайну у Манчжурыі. Ён жыў у Гомельскай вобласці, але яго партрэт захоўваюць усе нашчадкі, дзе б яны не жылі. У сям’і Інгі Уладзіміраўны партрэт вісіць у пакоі праўнука ветэрана. А Дзень Перамогі яго родныя па меры магчымасці імкнуцца сустракаць усёй сям’ёй. «Мы абавязаны памяць, якой цаной далася нам перамога, таму мір трэба берагчы», — упэўнена жанчына.
Са сваімі ўнукамі прайшла ў калонне Лілія Савошчык. У яе руках — партрэты бацькоў. Міхаіл Васільевіч Хамко ваяваў з 1944-45 гадах. Па словах яго дачкі, ён адзін уступіў у бой з фашыстамі, дзякуючы яму, рота змагла прарвацца праз агонь ворага. За гераізм баец быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі. Маці была ў палоне ў Германіі, яе вывезлі для работы на лесапавале.
— Мае бацькі сустрэліся пасля вайны, тата расказваў пра ваенныя гады, і мы, трое дзяцей, любілі яго слухаць. Для нас было цікава, а ён пастаянна плакаў. Пасля вайны працаваў газазваршчыкам на адным з прадпрыемстваў Гродна. Рана пайшоў з жыцця з-за цяжкіх раненняў. Цяпер я расказваю сваім унукам і праўнукам аб іх гераічным дзядулі, — коратка паведаміла гродзенка.
З партрэтамі двух дзедаў прыйшла на ўрачыстасць Святлана Глембоцкая. Яна расказала, што яе дзед Станіслаў Уладзіміравіч Глембоцкі вадзіў поезды да Мурманска ў 1941-м годзе, куды была пракладзена чыгунка з тыла. А называлі яе «дарогай жыцця», кажа Святлана. Карэльскі фронт быў адным з самых працяглых. Другі дзед – таксама франтавік. Сяргей Іванавіч Горбін усю вайну правёў за баранкаў аўтамабіля, вазіў снарады і патроны. "Як вядома, быць франтавым шафёрам вельмі складана, бо тут нікуды не звярнуць, нават пад бамбёжкай павінен даставіць снарады па прызначэнні. Салдаты павінны былі атрымаць зброю своечасова. Мы ганарымся, што ў нашай сям’і такія франтавікі, якія абаранялі сваю краіну, і перамаглі ворага, — нагадвае жыхарка Гродна.
Атмасферу свята дапаўняюць гукі ваенных песень, і канешне, салдацкая каша, якую прыгатавалі некалькі вайсковых часцей. Па словах начальніка харчовай службы тыла Першага зенітна-ракетнага палка Кірыла Самсоніка, кашы хопіць усім жадаючым. І многія ўжо з раніцы прадэгусціравалі звычайны салдаці рацыён — пярлоўку з тушонкай, прыпраўленай спецыямі і зажаркай. І сапраўды, каша атрымалася наварыстай. Таксама ў парку імя Жылібера разгорнуты пляцоўкі з самымі разнастайнымі атракцыёнамі як для дзяцей, так і для дарослых. Мірнае свята ў гонар Дня Перамогі гучыць і нагадвае аб сабе ў кожных канцах горада і ўсяго рэгіёна.
Маргарыта УШКЕВІЧ
Фота аўтара
Старт мерапрыемствам дало ўскладанне вянкоў да мемарыяльнага комплексу «Курган Славы» старшынёй Мінаблвыканкама Аляксандрам Турчыным а 9 гадзіне раніцы.
— Пад’язджаючы да Кургана Славы, кожны раз адчуваеш вельмі складаныя пачуцці – хваляванне, трывогу. Усё гэта змешваецца з радасцю, святочным настроем. Наша пакаленне, на шчасце, не заспела жахаў вайны, але мы, па расказах нашых бабуль, дзядуляў, калі яны яшчэ былі жывыя, памятаем пра той час. Сёння галоўнае не перамагчы ў вайне, галоўнае — яе не дапусціць. Мірнае неба, якое над нашай краінай, трэба шанаваць, — адзначыў Аляксандр Турчын.
Пасля заканчэння ўрачыстасцяў на Кургане Славы ён прыняў удзел у шэсці і мітынгу на Плошчы Перамогі ў Мінску. Намеснікі кіраўніка цэнтральнага рэгіёна наведалі месцы баявой Славы і трагедый вайны, дзе таксама ўсклалі кветкі.
8 і 9 мая ў гістарычна-культурным комплексе «Лінія Сталіна» шмат людзей сабрала відовішчная ваенна-гістарычная рэканструкцыя, прысвечаная перамозе ў Вялікай Айчыннай вайне.
Акрамя маштабных мерапрыемстваў святкаванні прайшлі ва ўсіх райцэнтрах Міншчыны і горадзе Жодзіна. Канцэртна-забаўляльныя праграмы, спаборніцтвы, выставы, конкурсы і гульні для ўдзельнікаў адбыліся на шматлікіх пляцоўках вобласці.
У Вілейцы, наапрыклад, на базе экспазіцыйнага комплексу памяці Першай сусветнай вайны ў вёсцы Заброддзе Нарачанскага сельсавета адбылося мерапрыемства «Вайны дзве — памяць адна». А на брацкіх Вайсковых могілках «Лазарэтнае» у лясным масіве паблізу Заброддзя праведзена памінальная служба. Жыхары горада і раёна прайшлі таксама Хрэсным ходам да Барыса-Глебскай капліцы-помніка, дзе адбыўся малебен.
Для віляйчан і гасцей свята былі арганізаваныя канцэртная праграма, выстаўкі фатаграфій ваеннай пары, вырабаў народных умельцаў, а таксама агляд экспазіцый памяці Першай сусветнай вайны. Усе ахвотныя змаглі адведаць салдацкую кашу, прыгатаваную ў палявой кухні.
У Дзень Перамогі ў Дзяржынску цэнтральнае месца ў афіцыйнай частцы ўрачыстасцяў заняла акцыя-шэсце «Беларусь памятае». Пасля ўскладання кветак да стэлы вызваліцелям шэсце ў суправаджэнні аркестра Інстытута пагранічнай службы накіравалася да брацкіх могілак, дзе таксама адбылася памятная цырымонія.
У гарадскім парку разгарнуліся шматлікія выстаўкі, інсталяцыі з элементамі гістарычнай рэканструкцыі, літаратурна-музычныя кампазіцыі, майстар-класы. У спецыяльнай палатцы, імправізаванай пад палявы кінатэатр, дэманстраваліся фільмы ваеннай тэматыкі.
У музеі «Дудуткі» госці правялі 9 мая ва ўрачыстай і ўтульнай атмасферы. Сярод яблыневага цвету пелі пераможныя песні пад гукі акардэона, частаваліся салдацкай кашай, фірменнымі стравамі.
Таццяна ЛАЗОЎСКАЯ
Фота: БелТА
Сюды, у Брэсцкую крэпасць, мы прыходзім заўсёды: і ў святочныя дні, і ў будні. Крэпасць — асаблівае месца не толькі для брастаўчан, але і для ўсіх жыхароў Беларусі, а таксама многіх людзей з усёй былой вялікай краіны. Вось і сёння ў крэпасці сабраліся не толькі суайчыннікі, але і шматлікія госці. Людзі прыйшлі, каб успомніць, каб пакланіцца подзвігу продкаў, каб расказаць сваім дзецям і ўсяму свету аб каштоўнасці міру.
Але сёлета святкаванне Дня Перамогі пачалося не ў легендарнай цытадэлі, а крыху раней — на плошчы Леніна. Тут прайшоў парад Перамогі з удзелам ваеннай тэхнікі, ваеннаслужачых Брэсцкага гарнізона і органаў пагранічнай службы. Абапал дарогі выстраіліся сотні людзей, каб паглядзець на парад. Многія прыйшлі з сем’ямі, дзеці махалі сцяжкамі тым, хто ішоў ва ўрачыстых калонах, дарослыя ўсміхаліся. Удзельнікаў урачыстага маршу прывіталі кіраўнікі вобласці і горада.
Адкрыла парад падраздзяленне 38-й асобнай гвардзейскай дэсантна-штурмавой брыгады. Дэсантнікі прадставілі бронетранспарцёры, разведвальна-дазорную машыну «Кайман», мінамёты. 111-я артылерыйская брыгада паказала рэактыўную сістэму залпавага агню «Ураган». А 115-ы зенітна-ракетны полк прадэманстраваў зенітна-ракетны комплекс С-300. На парадзе было шмат тэхнікі, увагу прыцягнуў аўтамабіль берарускай вытворчасці «Волат». Сама назва пра многае гаворыць.
Замыкалі парад узорна-паказальны аркестр Брэсцкай пагранічнай групы і аркестр 38-й дэсантна-штурмавой брыгады. Мелодыю вядомай песні «Дзень Перамогі» падпявалі, здавалася, усе. Пасля ўрачыстага шэсця ўдзельнікі парада накіраваліся ў Брэсцкую крэпасць. Тым часам сюды ўжо сцякаліся людскія патокі. Прадстаўнікі грамадскасці, працоўных калектываў, школьнікі са сваімі настаўнікамі сталі збірацца ў цэнтры горада загадзя, а потым рушылі арганізаванымі калонамі ў бок галоўнай святыні горада над Бугам.
У шэсці калоны «Беларусь памятае. Памятаем кожнага» на гэты раз удзельнічала каля пяці тысяч чалавек. Да 11 гадзін, паводле ацэнкі арганізатараў, каля 50 тысяч чалавек сабраліся на плошчы цырыманіялаў і ў яе ваколіцах.
Мерапрыемствы ў крэпасці пачаліся з ускладання кветак да Вечнага агню Мемарыяльнага комплекса «Брэсцкая крэпасць-герой». Наступае мінута маўчанння як даніна памяці абаронцам крэпасці і ўсім людзям, якія пралівалі кроў за Радзіму і набліжалі Вялікую Перамогу. «Вечная слава героям, якія загінулі за свабоду і незалежнасць нашай Радзімы» — гэтыя словы вось тут, у Брэсцкай крэпасці, гучаць асабліва шчымліва і ўрачыста.
У Брэсцкай вобласці засталося каля адной тысячы жывых сведкаў вайны — франтавікоў, працаўнікоў тылу, блакаднікаў. З іх 89 чалавек — удзельнікі баявых дзеянняў ваеннага ліхалецця. Невялікая група ветэранаў прыбыла на святочнае мерапрыемства. Іх даставілі ў крэпасць на аўтамабілях, для іх на плошчы паставілі крэслы. Ветэранаў цёпла павіншаваў і падзякаваў за Перамогу старшыня Брэсцкага аблвыканкама Юрый Шулейка.
— Менавіта тут, у Брэсцкай крэпасці, пакладзены пачатак усенароднаму супраціву ворагу і ў выніку — Вялікай Перамозе. За яе наш народ заплаціў вялікую цану. Да гэтай пары мы адкрываем новыя старонкі трагедыі, якія прынёс фашызм на нашу зямлю — сказаў кіраўнік вобласці. — Мы працягваем эстафету стварэння, умацоўваем эканоміку, павышаем якасць жыцця, выхоўваем патрыётаў сваёй краіны. Мы бачым, наколькі гэта важна для бяспекі людзей, для захавання дзяржавы... Мы заўсёды будзем помніць і шанаваць бессмяротны подзвіг нашага народа.
Адразу пасля мітынгу ў крэпасці пачаўся святочны канцэрт заслужанага калектыву акадэмічнага ансамбля песні і танца Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь. Сталічных артыстаў на сцэне змянілі брэсцкія з праграмай «Кветкі Перамогі». Канцэрт сабраў шмат гледачоў. Сваімі ўражаннямі падзяліліся ўдзельнікі мерапрыемства.
Анжаліка Вялічка, масквічка:
— Мы прыехалі ўсёй сям’ёй на святочныя дні ў Брэст. Мае сыны — 10 і 12 гадоў — упершыню ў крэпасці, яны ў захапленні ад святкаванняў, ад атмасферы. І ў мяне, і ў мужа ёсць прадзеды — франтавікі. Гэтае свята асаблівае для нашай сям’і.
Як высветлілася, Анжаліка прыехала ў госці да сваячкі, брастаўчанкі Вікторыі Вольскай, былога юнармейца, удзельніка Паста Памяці:
—У школьныя гады я вельмі ганарылася тым, што нясу вахту Паста Памяці каля Вечнага агню Брэсцкай крэпасці. А цяпер вось прыходжу сюды з сям’ёй, са сваімі дзецьмі, радуюся, што традыцыі працягваюцца, нашу справу прадаўжаюць юныя пастоўцы. Віншую ўсіх з Днём Перамогі!
Святлана ЯСКЕВІЧ
Фота БелТА
Буянства кветак, сцягаў, музыкі... У 78 гадавіну Пераможнага Мая больш за 25 тысяч жыхароў і гасцей Гомеля прынялі ўдзел ва ўрачыстым шэсці па вуліцах абласнога цэнтра.
Падрыхтоўка горада над Сожам да святкаванняў пачалася ўжо з шасці гадзін раніцы. У прадчуванні вялікага агульнанацыянальнага свята рыхтаваліся сустракаць гасцей знакавыя гарадскія пляцоўкі з інтэрактыўнымі зонамі, выставамі і святочным гандлем.
Распачалося святкаванне традыцыйным урачыстым шэсцем. Больш як 25 тысяч гамяльчан і гасцей абласнога цэнтра жывой плынню памяці прайшлі ад плошчы Паўстання да плошчы Леніна. На перадзе шэсця ўпершыню вайскоўцы пранеслі 12-метровы цэнтральны святочны сімвал — Сцяг Перамогі. Гэта копія таго самага чырвонага сцяга, які 30 красавіка 1945 года быў узняты над Рэйхстагам. Калонай па цэнтральнай вуліцы прайшла і ваенная тэхніка.
Ва ўрачыстым шэсці па цэнтральнай вуліцы Гомеля прайшлі кіраўніцтва вобласці і горада, ветэраны і вайскоўцы, дэпутаты і парламентарыі, працоўныя калектывы, грамадскія арганізацыі і моладзь. Жыхары і госці абласнога цэнтра — удзельнікі акцыі «Беларусь памятае» — пранеслі фатаграфіі герояў Вялікай Айчыннай вайны, памяць аб якіх захоўваюць у сваіх сем’ях.
Аддаць даніну павагі і ўшанаваць подзвіг герояў традыцыйна 9 мая сотні гамяльчан прыйшлі да Вечнага агню на плошчы Працы. На гэтым знакавым месцы памяці абласнога цэнтра прайшоў урачысты мітынг.
— Нашы героі — гэта наша гісторыя, гэта наша будучыня! Гэта наш бясспрэчны аргумент супраць фашызму, які і сёння спрабуе праявіць свой звярыны аскал у розных кропках планеты, і бясспрэчная перавага над сучаснымі «перапісчыкамі гісторыі», — звярнуўся да ўдзельнікаў на мітынгу ля Вечнага агню старшыня Гомельскага аблвыканкама Іван Крупко.
Кіраўнік рэгіёна нагадаў аб знакавых ваенных перамогах савецкіх воінаў, якія дапамаглі наблізіць Вялікую Перамогу.
— Гэта бітва за Днепр, у якой удзельнічалі больш за два з паловай мільёны чырвонаармейцаў. Гэта трыумф савецкага ваеннага мастацтва — наступальная аперацыя «Баграціён», якая не толькі вызваліла народ Беларусі ад акупацыі, але і значна наблізіла крах фашызму, — нагадаў Іван Крупко.
— Верна кажуць: не было б гераізму, калі б не было герояў. Імя кожнага з іх павінна навекі захавацца ў нашых сэрцах і нашай памяці. Скажу больш: мы абавязаны аднавіць імёны ўсіх загінулых за нашу свабоду і незалежнасць. Усіх. Каб на нашай тэрыторыі не засталося невядомых салдат, — заклікаў старшыня аблвыканкама.
Да ўдзельнікаў святочнага мітынгу каля Вечнага Агню і ўсіх жыхароў рэгіёну звярнулася знакамітая гамяльчанка — ветэран Вялікай Айчыннай вайны Аэліта Самсонава.
— Ганарыцеся, што нарадзіліся ў такой цудоўнай краіне, якая перамагла фашызм. Працуйце для дабрабыту Радзімы, — перадала ветэран свой наказ пакаленням нашчадкаў Вялікай Перамогі.
Цэнтральнай святочнай пляцоўкай Гомеля стала плошча Леніна. На ёй разгарнулася канцэртная праграма — «Гэты Дзень Перамогі!». Тэматычныя экспазіцыі аб подзвігу пакалення пераможцаў тут прадставілі ўстановы і арганізацыі горада.
Закружыцца ў «Майскім вальсе» прапанавалі ўдзельнікам святочнага балю, якія прайшоў у парку каля Палаца Румянцавых і Паскевічаў. Выканаўцамі бальнай праграмы сталі лаўрэаты гарадскога конкурсу. Сярод іх уладальнікі Гран-пры — танцавальны калектыў Гомельскага гарадскога ліцэя.
Новая святочная пляцоўка да Дня перамогі разгарнулася ў Савецкім раёне Гомеля каля галоўнага корпуса тэхнічнага ўніверсітэта, які носіць імя легендарнага авіяканструктара Паўла Восіпавіча Сухога. Тэматычныя выставы, гульнявыя і спартыўныя лакацыі, выязны гандаль і выступленні творчых калектываў да Дня Перамогі сустрэлі гамяльчан у скверы каля бамбардзіроўшчыка Су-24М.
Між тым, жыхары ўсіх райцэнтраў вобласці падрыхтавалі не менш насычаную святочную праграму. Урачыстыя мітынгі, прысвечаныя Дню Вялікай Перамогі, прайшлі ў раёнах каля знакавых месцаў памяці і брацкіх пахаваннях герояў Вялікай Айчыннай вайны. Прадстаўнікі працоўных калектываў, ветэраны, школьнікі прайшлі па цэнтральных вуліцах сваіх населеных пунктаў з паветранымі шарамі, сцяжкамі ў колерах нацыянальнай беларускай сімволікі, пранеслі партрэты франтавікоў — сваіх родных і блізкіх.
Наталля КАПРЫЛЕНКА
Фота Андрэя ФЕАКЦІСТАВА
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
