Больш за 90 % беларусаў разглядаюць Беларусь як месца магчымага адпачынку. Каля 30 % нашых суайчыннікаў падарожнічаюць па краіне некалькі разоў на год. А сярод аб'ектаў, якія можна лічыць нашай візітоўкай, беларусы найчасцей называлі Мірскі замак, Брэсцкую крэпасць, Нясвіжскі замак, Белавежскую пушчу, Хатынь, а таксама Мінск, Брэст, Нясвіж, Гродна і Мір. Інстытут сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук правёў сацыялагічнае апытанне «Турыстычныя перавагі жыхароў Беларусі». Апытанне праводзілася ў першых паўгоддзях 2021, 2022 і 2023 гадоў.
Важнай часткай жыцця адпачынак назвалі 73,4 % рэспандэнтаў (у 2021-м гэта лічба была вышэйшай — 87,7 %). Як патлумачыў намеснік дырэктара па навуковай і інавацыйнай рабоце Інстытута сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Мікалай Сухоцкі, пандэмія стала стрэс-тэстам для індустрыі турызму, таму многія хацелі падарожнічаць. А сёлета сітуацыя стабілізавалася.
Сярод спосабаў адпачынку, якім беларусы аддаюць перавагу, найчасцей называлі адпачынак на прыродзе (45,1 %), рыбалку, паляванне, збор ягад і грыбоў (39,2 %), адпачынак на дачы (31,5 %). Таксама сярод папулярных адказаў былі наведванне гістарычных мясцін, адпачынак на пляжы, наведванне прыродных адметных мясцін, храмаў і манастыроў, актыўны адпачынак, культурныя і спартыўныя мерапрыемствы.
Пераважная большасць беларусаў аддае перавагу адпачынку з сям'ёй — 72,6 %. З сябрамі бавяць вольны час 35,4 %, у адзіноце — 11,7 %, з калегамі па працы ці вучобе — 7,4 %. Пры гэтым 70 % апытаных выбіраюць самастойную арганізацыю адпачынку, да тураператараў і агенцтваў звяртаецца 21,5 %. Спыняюцца падчас водпуску беларусы найчасцей у сваякоў (36,4 %), у гасцініцах і атэлях (30,5 %), у арандаваным жыллі (18,1 %), кемпінгах (14,5 %), санаторыях (12,7 %).
Каля 13 % апытаных планавалі сёлета выезд за мяжу. У топ-10 краін для падарожжаў нашых суайчыннікаў увайшлі Расія (42,3 % збіраліся наведаць гэту краіну), Турцыя (11 %), краіны Еўропы (7,9 %), Германія (яе апытаныя часта называлі асобна, 7,1 %), Егіпет (5,6 %), Польшча (5,6 %), Грузія (3,6 %), Іспанія (2,5 %), Аб'яднаныя Арабскія Эміраты (2,3 %), Тайланд (1,9 %).
Усё больш беларусаў арыентуюцца пры выбары месца адпачынку на родную краіну — 91,7 % (у 2021 годзе такіх было 84,5 %). Пры гэтым 7,3 % не разглядаюць Беларусь як месца адпачынку. Іх спыняюць высокія, па іх меркаванні, цэны (37,2 %), мала цікавых і прывабных месцаў (15,9 %), недахоп інфармацыі (13 %), нізкая якасць сэрвісу (6,9 %).
— Беларусы ўсё больш захапляюцца Беларуссю, — каментуе Мікалай Сухоцкі. — У 2021 годзе тых, хто не разглядаў нашу краіну як месца адпачынку, было нашмат больш — 42,7 %.
Некалькі разоў на год па Беларусі падарожнічае каля 30 %, у асноўным гэта моладзь. Пятая частка апытаных не падарожнічала цягам года па краіне. Сярод мэт падарожжа найчасцей называлі наведванне гістарычных і культурных месцаў, сваяцкія візіты і наведванне малой радзімы, наведванне прыродных аб'ектаў, лячэнне і аздараўленне, наведванне мерапрыемстваў, фестываляў, выстаў, рэлігійных аб'ектаў.
У топ-10 рэгіёнаў, па якіх найчасцей падарожнічаюць, па выніках апытання ў 2023 годзе ўвайшлі Брэст, Мінск, Гродна, Нясвіж, Віцебск, Мір, Магілёў, Гомель, Полацк, Браслаў. Гэтыя ж гарады, толькі ў іншай паслядоўнасці, трапілі ў дзясятку месцаў, якія беларусы хацелі б абавязкова наведаць. Яна выглядае так: Брэст, Мінск, Гродна, Віцебск, Гомель, Магілёў, Мір, Нясвіж, Браслаў, Полацк.
А вось што нашы суайчыннікі параілі б сябрам ці гасцям краіны для наведвання: Брэст, Браслаўскія азёры, Нясвіж, Мінск, Гродна, Брэсцкую крэпасць, Мір, Белавежскую пушчу, Нарач, Віцебск. Топ-10 гістарычных аб'ектаў, вартых, па меркаванні апытаных, стаць візітоўкай Беларусі, выглядае так: Мірскі замак, Брэсцкая крэпасць, Нясвіжскі замак, Мінск, Нясвіж, Белавежская пушча, Брэст, Хатынь, Гродна і Мір.
Сярод мерапрыемстваў, якія беларусы хацелі б наведваць, найбольшую цікавасць выклікаюць музычныя конкурсы і фестывалі, а таксама кірмашы, гістарычныя мерапрыемствы, нацыянальныя святы, спартыўныя спаборніцтвы.
Чвэрць апытаных у апошнія пяць гадоў наведвала беларускія санаторыі. З іх 76,1 % задаволены якасцю паслуг. А ў 97,7 % такі адпачынак пакінуў станоўчыя ўражанні. Сярод найлепшых санаторыяў, па ўласных адчуваннях і водгуках сяброў, беларусы называлі здраўніцы «Нарач», «Радон», «Ружанскі», «Прыазёрны», «Прыдняпроўскі», «Белая вежа», «Рассвет-Любань», «Белая Русь», «Буг», «Азёрны».
Што адпачывальнікі хацелі б палепшыць у рабоце санаторыяў? Найперш разнастаіць культурна-масавыя мерапрыемствы. А таксама знізіць цэны, палепшыць харчаванне, абслугоўванне, спартыўны інвентар, пашырыць пералік працэдур, зрабіць больш сучасны рамонт, палепшыць якасць медыцынскіх працэдур і медыцынскую базу.
У цэлым каля 65 % апытаных лічыць, што апошнім часам сфера ўнутранага турызму змянілася ў лепшы бок, прычым найперш гэта датычыцца аздараўленчага сэрвісу. А вось над развіццём пунктаў грамадскага харчавання на турыстычных аб'ектах і па дарозе да іх варта яшчэ папрацаваць. Лячэбна-аздараўленчы турызм беларусы лічаць і найбольш перспектыўным відам. Таксама развіваць варта ваенна-гістарычны і аграэкатурызм. Сярод перспектыўных называлі актыўны і спартыўны, культурна-адукацыйны, пляжны, падзейны, рэлігійны і прамысловы віды турызму.
Апытаныя выказалі меркаванне, што ў нашай краіне варта павялічваць колькасць бюджэтных месцаў для адпачынку, прасоўваць адметныя мясціны ў СМІ, паляпшаць якасць абслугоўвання ў існуючых аб'ектах і павялічваць колькасці новых, развіваць турызм, арыентаваны на мясцовую і рэгіянальную спецыфіку. Якія меры могуць гэтаму спрыяць? Найперш рэстаўрацыя і аднаўленне культурна-гістарычных помнікаў і арганізацыя свят і фестываляў, а таксама развіццё інфраструктуры і пашырэнне сеткі турыстычных маршрутаў і інфармацыі пра іх.
Алена КРАВЕЦ
З мастацтвам па жыцці.
Баявое ўзаемадзеянне найвышэйшага ўзроўню.
«Дзесяцігоддзі школьнае харчаванне нашых дзяцей будавалася на аснове зборніка рэцэптур».
