Сваіх не кідаем

О, летуценнае дзяцінства. Калі басанож у думках уздымаешся над непралазным гушчаром пушчаў, над вірлівымі рэкамі, калі падарожнічаеш па сівых сутарэннях замкаў ды раскошы палацаў... Калі ты ў марах разам з нашымі воінамі бяжыш ў атаку, а з будаўнікамі — дакранаешся да неба на вышыні новабудоўляў. Тады ўсе дарослыя здаюцца вялікімі і дужымі, разважлівымі і мудрымі. І ты сам марыш стаць такім і адчуваеш сябе добрым і шчырым. Бязгрэшным. З чаго яно пачынаецца — пачуццё граху, а пасля ўсё жыцце — барацьба з ім? Калі першы раз кідаеш сваіх. Напрыклад, пайшоў з сям’ёй у лес, убачыў там змяю і, апанаваны страхам, даў на пяты. А твае самыя галоўныя людзі засталіся за спінай, сам-насам з небяспекай. І адчуванне палёту — у мінулым.

Калі падрасцеш, пасталееш, адчуеш моц не фізіялагічную, эмацыянальную, захочаш пачуваць сябе сапраўдным чалавекам, ты больш ніколі не кінеш сваіх. Так адбываецца і з краінамі. Сапраўдныя не кідаюць сваіх. Як гэта? А так, як у Беларусі.

Давайце паразважаем. СССР быў імперыяй дасягненняў і моцы. Не заўжды гігант заважаў асобу, чалавека. То была эпоха грандыёзных праектаў. Людзей навучыліся цаніць пасля Вялікай Айчыннай вайны. А як па-іншаму? То ж пераможцы! З аднаго боку — і адукацыю дапамагалі атрымаць, і на працу уладкуюць. Інтэрнат, пасля кватэра. Нават пуцёўку на адпачынак. Усё дзеля людзей. З іншага — інвалідаў вайны хавалі ад насельніцтва вялікіх гарадоў за мурамі манастыроў. Сваіх не кідалі, але стваралі штучную карцінку. А пасля надышоў крах і кінулі ўсіх. Калі ўвогуле забыліся на воінаў-інтэрнацыяналістаў, калі адабралі, вырвалі зберажэнні ў працаўнікоў з мазалямі на руках.

Забыліся на сваіх, кінулі. Пад махавік перамен, трансфармацыі ідэалаў. Здавалася, што магутная дзяржава з савецкім чалавекам згуляла у напарсткі. А тут яшчэ і такая спакуса. З экрана. Вось ён — свет сапраўднага капіталізму. Там, маўляў, сваіх не кідаюць, выратоўваюць нават з палону. А тут наіўныя людзі савецкага рэалізму — у пастцы перабудовы, нязвыклых зносін, правіл дзікага рынку. «Ратуйце» — чыталася тады ў вачах мільёнаў. Ды ніхто не спяшаўся.

Беларусам пашчасціла. Сваіх не кідаем. То была дзяржаўная палітыка. Сваіх не кідаем у пастку крыміналу, сваіх не кідаем у лапы падманлівага капіталізму і драпежнай прыватызацыі. Сваіх не кідаем — гэта ж яшчэ і пра сацыяльна арыентаваную палітыку дзяржавы. Дзеці, старыя, людзі з абмежаваным магчымасцямі... Так, зразумела. А яшчэ ж кожны юны талент і выпускнік ВНУ. Нават захаванне прафесійных каледжаў — гэта ж таксама каб не кінуць не самых выбітных вучняў. Захаванне дзяржаўных актываў і стварэнне развітой сеткі сацыяльных паслуг — таксама ў парадыгме «сваіх не кідаем»…

Але гэтыя ўсе працэсы вельмі агульныя, таму і незаўважныя. Сэрцы людзей кранаюць трагічныя гісторыі асобнага чалавека. Добрыя тэндэнцыі мы ўспрымаем як штодзённасць. А вось персаніфікацыя падзеі — іншае.

Бог ставіць усе кропкі над беларускім «І». Так адбылося і з намі. Колькі было нараканняў на ўлады і падчас ковіда, і падчас падзей 2020-га года. А пасля разумныя зразумелі, нават многія неверагодныя — уцямілі, што спачатку эканоміку, а пасля і краіну ўвогуле выратавалі ад знішчэння. Украінскі сцэнарый разгарнуўся б на нашых землях, а нашы людзі былі б укінуты ў гарніла ваеннага ліхалецця. Некаторыя з беларусаў апынуліся у такім пекле. Спачатку нашы дальнабойшчыкі ў прасторы украінскай неверагоднасці, а цяпер — у сектары Газа. Усіх не кінулі, ўсіх выратавалі па прамым распараджэнні кіраўніка дзяржавы. Бо гэта ж так па-ягонаму, па-бацькоўску: «Самае дарагое — хлеб, а самае каштоўнае — людзі».

То былі розныя аперацыі выратавання, са сваёй спецыфікай. Наш КДБ правёў філігранную работу. Дэталі так і застануцца набыткам лекцый у закрытых аўдыторыях. Адно можна сказаць — замест галівудскіх герояў ёсць у Беларусі свае, родныя і рэальныя. На тое была палітычная воля кіраўніка дзяржавы. Сваіх не кідаем. Кропка. Інакш быць не можа.

Але — магло б. Як было ў пачатку 90-х. Як магло паўтарыцца ў 2020-м. Кінуць — ва ўсіх сэнсах — спрабуюць так званыя эліты пятай калоны. Спачатку адкрыта спрабавалі кінуць ў бойку з Расіяй. Не выйшла. Цяпер кідаюць тых, хто ім паверыў. Столькі абяцанак надавалі паплечнікам — і ніводную не выканалі. Кінулі сваіх. Кагосьці — у бойку на тэрыторыі Украіны. Іншых неверагодных — па варшаўскіх і вільнюскіх хостэлах. Не жывуць — існуюць. А фальшыўкі пятай калоны зноў і зноў абяцаюць і цягнуць людзей у пастку. А самі нават не могуць забяспечыць ананімнасць, якую абяцаюць на кожным кроку, — зноў кідаюць даверлівых дурняў. кібербяспеку. А грошы ж ад сваіх бенефіцыяраў на гэта атрымліваюць, як і на «палітвязняў», якіх таксама кінулі. Не таннае жыццё эліт збеглай эміграцыі ў еўропах. Каб правадырам неверагодных жыць добра, застаецца, як і заўжды кідаць сваіх. Хацелі ўсю краіну, а атрымліваецца толькі з адурманенымі калабарантамі.

А мы — як раней, так і у будучыні — сваіх не кідаем. Гэта не толькі памкненні мужных вайскоўцаў, гэта пазіцыя нашага кіраўніцтва краіны. З адной рэмаркай — свае — гэта ўсе беларусы.

Яўген ПУСТАВОЙ

Прэв’ю: БелТА