На Вілейшчыне людзі даволі сталага ўзросту памятаюць, што быў некалі ( у 1940 — 1947 гады) такі сельсавет — Латыгальскі. А цэнтрам яго з’яўлялася вёска Латыгаль. Яшчэ ў 1771 годзе тут была пабудавана Свята-Мікалеўская царква. Цяпер паселішча Латыгаль уваходзіць у Вязынскі сельсавет Вілейскага раёна. Адміністрацыйны цэнтр — аграгарадок Вязынь (да 2019 года — вёска).
Тут, у Латыгалі, 1 студзеня 1929 года нарадзіўся Анатоль Паўлавіч Васілеўскі (1929 — 1993), рускі пісьменнік і краязнаўца. Яшчэ ў 1976 годзе наш суайчыннік быў прыняты ў Саюз пісьменнікаў СССР як празаік. На той час — аўтар зборніка апавяданняў «Паміж зменамі», які выйшаў з друку ў 1973 годзе ў маскоўскім выдавецтве «Савецкі пісьменнік». А ў 1974 годзе пабачыла свет асобнае выданне аповесці Анатоля Васілеўскага «Ратнікавы».
Ужо з першых сваіх публікацый Анатоль Паўлавіч звярнуў на сябе ўвагу як на песняра Уладзімірскай старонкі, літаратара, які разгледзеў свае асаблівыя адметнасці расійскай глыбінкі. Спярша будучы пісьменнік закончыў мастацкае вучылішча ў Палеху Іванаўскай вобласці. Пасля службы ў арміі працаваў камсамольскім работнікам, педагогам.
А ў 1966 годзе Анатоль Васілеўскі пераязджае ва Уладзімір. Некаторы час вядзе заняткі з аўтарамі-пачаткоўцамі ў маладзёжнай літаратурнай студыі пры Уладзімірскім аддзяленні Саюза пісьменнікаў РСФСР. Анатоль Паўлавіч лічыцца адным з самых аўтарытэтных, уплывовых уладзімірскіх пісьменнікаў у 1970-ыя — на пачатку 1990-х гадоў. А Уладзімір — як горад літаратурны, можна сказаць, легендарнае мастацкае гняздо талентаў. Між іншым, у заснаванні першай газеты ва Уладзіміры ўдзельнічаў Аляксандр Герцэн. З краем звязаны імёны рускіх пісьменнікаў Радзішчава, Аляксандра Адоеўскага, Мікалая Някрасава і нават Аляксандра Сяргеевіча Пушкіна. Свой літаратурны шлях ва Уладзіміры пачыналі Віктар Палтарацкі і Уладзімір Салаўхін. У Вязніках на Уладзімірскай зямлі нарадзіўся легендарны паэт-песеннік Аляксей Фацьянаў. З Уладзіміршчынай звязаны і Венедзікт Ерафееў і яго твор «Масква — Пятушкі»...
Анатоль Васілеўскі напісаў тэкст кнігі-фотаальбома «Уладзімір», якая выйшла ў Маскве ў 1980 годзе. А яшчэ ў Маскве і некаторых рэгіянальных расійскіх кніжных выдавецтвах пабачылі свет кнігі нашага земляка — «Разналессе», «Што чалавеку трэба», «На тры бакі», «Ля астылай ракі». Анатоль Паўлавіч — укладальнік уладзімірскага краязнаўчага зборніка «Залатыя вароты». Памёр пісьменнік 6 жніўня 1993 года на 65-м годзе жыцця. Пахаваны ў вёсцы Кусунова Суздальскага раёна. А ва Уладзіміры па вуліцы Міра, 19, дзе пісьменнік жыў, усталявана мемарыяльная дошка ў гонар ураджэнца Латыгалі Анатоля Паўлавіча Васілеўскага.
А мы ў Беларусі да літаратурна-краязнаўчай гісторыі Вілейкі і Вілейшчыны, якая звязана з імёнамі Максіма Танка, Ганны Новік, Аляксандра Уласава, Ігната Ходзькі, Клаўдзіі Дубовік, Змітрака Бядулі, Івана Лашуткі, Уладзіміра Дубоўкі, Касьяна Вясёлага, Тамаша Зана, Янкі Купалы (напісаў у 1911 артыкул «З гуты «Залессе» пра наведванне ў жніўні 1911 г. гуты, што знаходзілася ў 7-8 км ад вілоейскай Іллі), дадзім і імя рускага пісьменніка і краязнаўца Анатоля Васілеўскага.
Мікола БЕРЛЕЖ
Прэв’ю: pixabay.com
