Як перажыць страту блізкага чалавека?

Як мы рэагуем на страту блізкага чалавека? Страта блізкага — страшнае выпрабаванне, таму мы моцна і часам доўга перажываем гора. Сыход любімага чалавека можа прымусіць адчуваць шок, упадаюць у здранцвенне. Як правіла, родным цяжка паверыць у тое, што здарылася. Свядомасць адмаўляецца прыняць рэальную сітуацыю, душэўны боль ад перажыванняў занадта высокі. Часам здаецца, што тое, што адбылося — проста дрэнны сон. І варта толькі прачнуцца — усё будзе як раней. Як перажыць горыч і боль ад страты сваяка і не закрэсліць пасля гэтага ўласнае жыццё, распавядае псіхолаг.

 Адна гісторыя, калі чалавек памірае ў пажылым узросце, з-за працяглай хваробы, і ў нейкай ступені ўсвядоміць тое, што адбылося лягчэй. Але калі жыццё сваяка абрываецца нечакана ў час яго актыўнай дзейнасці, на разуменне страты неабходна значна больш сіл.

Колькі доўжыцца вострая фаза гора? Самымі цяжкімі з’яўляюцца першыя дні і месяцы. Гэта перыяд наймацнейшых пакут, вострага душэўнага болю. Могуць з’яўляцца дзіўныя і палохальныя думкі. Адчуванне бессэнсоўнасці, роспач, пачуццё адзіноты, злосць, віна, страх, трывога і бездапаможнасць. Такія эмоцыі правакуюць дэпрэсію, апатыю і нуду. Чалавека можа адольваць пачуццё несправядлівасці. Настойліва ў галаве круцяцца думкі: «Чаму менавіта з ім гэта адбылося?», «Чаму менавіта ён загінуў?». Потым надыходзіць пустата і, у рэшце рэшт, прыняцце сітуацыі. Усё гэта можа падрываць здароўе і парушаць паўнацэннае жыццё. У любым выпадку для таго, каб зладзіцца і ў поўнай меры ўсвядоміць і прыняць страту, неабходна прамінуць усе стадыі.

Усведамленне страты блізкага, чалавек праходзіць пяць стадый: 

• Адмаўленне, ці ізаляцыя;
• Гнеў;
• Дэпрэсія;
• Пакора. 

Эмацыйна складаная гадзіна надыходзіць на этапе адчаю, калі людзі ў поўнай меры ўсведамляюць незваротнасць страты. Звычайна гэта адбываецца праз 3-4 месяцы пасля гібелі блізкага.

Як лягчэй пражываць страту? Псіхолагі рэкамендуюць, наколькі гэта магчыма, быць актыўным: прагаворваць боль, плакаць. Неабходна, каб у чалавека было сваё кола зносін: сваякі, сябры, знаёмыя, з якімі можна падзяліцца сваімі пачуццямі, і атрымаць маральную падтрымку. Гэта вельмі важна, таму што асэнсаванне адбываецца хутчэй праз эмоцыі і словы. 

Самае галоўнае ў трагічных сітуацыях — нельга сыходзіць у сябе. Менавіта такім людзям пасля патрэбная прафесійная псіхалагічная дапамога.

Паспрабуйце часцей адключаць крытычнае мысленне, менш аналізуйце і ацэньвайце ўсё навакольнае і, галоўнае, сябе. Сітуацыя адбылася — яна ўжо ў мінулым. Вярнуцца ў мінулае і змяніць яе немагчыма – гэта трэба ўсвядоміць. Імкніцеся не вінаваціць сябе ў тым, што адбылося. Чалавек можа перажыць любую страту, калі толькі дазволіць сабе адпусціць пачуццё віны. 

Замест нагнятання лепей ўявіце, што вы ўжо выйшлі з крызысу. Як вы сябе адчуваеце? Чым вам жадаецца займацца? Пражывайце гэты стан кожны дзень, прыкладайце намаганні, каб ён стаў сапраўдным, шчырым. Варта падбадзёрваць сябе добрымі словамі. Хваліце сябе нават за маленькія дасягненні

Клапаціцеся больш аб уласных базавых запатрабаваннях: шпацыруйце, змяняйце становішча, месцы шпацыраў. Рабіце пабольш таго, што вам раней дастаўляла радасць: успомніце любімае хобі, займіцеся спортам. Нават ранішняя зарадка дапаможа зменшыць гармон стрэсу ў крыві. Калі вам складана даюцца заняткі, якія ў мінулым былі агульнымі, адмоўцеся ад іх на час. Або папытаеце сяброў скласці вам кампанію. Так вы пачнеце фармаваць новую рэальнасць, замест таго каб штораз аддавацца сумным успамінам.

Галоўнае – не марнатраўце сябе сродкамі, якія змяняюць прытомнасць: алкаголь, наркатычныя рэчывы, заспакаяльныя прэпараты (у вялікай колькасці) толькі пагоршаць ваш стан.

Калі вам балюча бачыць рэчы блізкага — адзенне ў шафе, агульныя фатаграфіі — прыбярыце іх. Памятайце, гэта не праява няўдзячнасці да памяці чалавека. Вы зможаце выйсці з ілюзіі, быццам нічога не здарылася, і памерлы знаходзіцца побач. Калі вы не паспелі сказаць нешта важнае, напрыклад, папрасіць прабачэння, і гэта мучыць вас — напішыце ліст. Падзяліцца сваімі пачуццямі і перажываннямі вы можаце, прыйдучы на могілкі.

Чаму нельга вінаваціць сябе ў трагедыі? Нажаль, прадбачыць усе рызыкі загадзя немагчыма. Як гаворыцца, калі б ведаў, дзе падаць, саломку б падаслаў. Галоўнае — зразумець: вінаваціць сябе ў тым, што адбылася трагічная выпадковасць, абсалютна бессэнсоўна. Прыміце, што не ўсё, што адбываецца, чалавек здольны трымаць на кантролі. Уберагчыся ад усяго на свеце негатыву проста немагчыма. 

Памятайце аб тым, што нашым блізкім хочацца, каб добрыя ўспаміны пра іх мы назаўжды захавалі ў памяці. Калі б блізкі чалавек мог бы сказаць вам, ён абавязкова перадаў бы гэтае пасланне: «Я вельмі люблю вас і вельмі хачу, каб вы не пакутавалі і былі шчаслівыя. Калі ласка, паклапаціцеся пра сябе!».

Калі вы ці хтосьці ў асяроддзі перажывае смерць дарагога чалавека, памятайце: цяжкія часы — гэта не назаўжды. Востры боль страты пройдзе, жыццё наладзіцца. А блізкі чалавек застанецца ў вашым сэрцы цёплым успамінам.

Фота: pexels.com