Казімір Камейша. Доля цяпла шукала

Таямніца печы

 

Памяці Валерыя Маракова

Пакуль бядой не пахне дым,

А сном ды прыпамінам,

Брыдуць старэйшы з маладым

У свет, прапахлы глінай.

 

Хвала дарозе і хадзе,

Дзе ёсць парог для стрэчы!

Вунь колькі сцен выводзіць дзень,

А сцены просяць печы.

 

Навуку ведаў ён адну,

Бацькоўскую, дарэчы:

Маліся покуці, акну,

Але танцуй ад печы.

 

Ад печы й песню пачынаў

І ў свет праз ноч выводзіў.

Ішла пакутніцай яна,

Як доля наша ходзіць.

 

У пушчу зрання шлюць ганца:

«Даўно чакаем! Досыць!»

Шляхетнай кафлі з Івянца

Той дом, за рэчкай, просіць.

 

Дом просіць бляску і віна,

Не хоча наскай гліны.

А ў нас як быццам плоць яна:

З калянасцю каліны,

 

З агнём дзявочае шчакі,

З пяшчотай свету мудрай.

Якой вам волі, дзецюкі,

Якой вам трэба пудры?!

 

Ужо і цемра неўпрыкмет

На цемя дахаў легла.

Пакуль без слоў жыве паэт —

Радком кладзецца цэгла.

 

Згарэла столькі дроў і стрэч,

Збылося сноў нямала.

Спявала ноч, спявала печ,

Сама душа спявала.

 

Сярнічка ўспыхне і згарыць,

За горла сцісне цемра —

Бо кроў сцякала па пяры,

Ішлі гайнёю цені.

 

Цень ад сцяны і ад стала,

І ценем стаўся горад.

Як многа ў сценах тых цяпла,

Але за імі — холад.

 

Зіма і лёд чужынны там,

Халодныя грамніцы.

Стварыў ён таямніцу сам.

І сам ён — таямніца.

 

ЦЯПЛО

За морам, у лесе, у полі,

Дзе нават нага не ступала,

Там людзі шукалі долі,

А доля цяпла шукала.

 

Пара! Пачынаць усё трэба!..

Бо працы шчэ — край не пачаты.

Жылі без вады, без хлеба,

Але будавалі хату.

 

Хай нават стаіць на па́лях

Або на курыных ножках,

Ды толькі б цяпла хапала

У сценах, у сэрцы й ложку.

 

Хай цешыцца грэшнае цела —

Цяпла прычакала, здаецца.

Калі бракавала ў сценах,

Было аж залішне ў сэрцы.

 

Жыць вольна пад небам птаху,

Над песняй самой уздымацца.

І тым, хто жыве пад дахам,

Патрэбна зямлі трымацца.

 

* * *

Яшчэ жыццё як аркуш белы —

Ніводнай плямінкі нідзе.

Яшчэ душа грахоў не мела,

А ўжо да споведзі ідзе.

 

Яшчэ не пазычаў нічога,

А ўжо пакрыху аддаю.

А той другі, з крыла другога

Заводзіць песеньку сваю.

 

Мой хуткі час, яго — марудны,

Дарога гладкая, як блін.

Я — не суддзя, ён — не падсудны,

Мы ў храм спяшаемся адзін.

 

Ідзём і я, і ён, нябога.

Стаміліся і я, і ён.

Хоць мы ідзём адной дарогай,

А кожны думае сваё.

 

* * *

Зноў мой сон замяла гэта белая вея,

Замяце і твае ля парога сляды.

Новы ранак ідзе. Чуеш водгук хады?

І тваёю шчакой небасхіл ружавее.

 

Ёсць характар зімы і ў абцасікаў стуку,

У разлёце брыва, у павеве рукі.

Я ўжо чую, матыў выспявае які,

Бо даўно тых капрызаў засвоіў навуку.

 

Калі птушка з гняздзечка ўздымаецца рана,

Значыць, сну не было ці трывожным быў сон.

Я цябе не вініў і не бег наўздагон,

А сябе дакараў, тым і быў пакараны.

 

Прытамлёны гадзіннік зноў просіць заводу,

І ў спружынкі аслаблай цярпення няма.

Рана так пачынаецца гэта зіма.

Мо счакаем не позна і блізкую згоду.

 

* * *

Я ўсё аддам,

Што сёння яшчэ маю,

Чым сам яшчэ душу не наталіў,

Што іншыя тапталі і ламалі,

А потым за капейкі прадалі.

 

Жыццё маё, нам на дваіх з табою

Было ўсяго, што трэба для жывых.

Было залішне толькі, мабыць, болю,

А боль дзяліць няпроста на дваіх.

 

Я ўсё аддам,

Што сёння яшчэ маю,

Што нам з табой належала дваім.

Ды за сабою права пакідаю

Любіць і шанаваць, і горка плакаць…

Па ўсім,

Што заўтра будзе не маім…

 

№ 6 «Полымя», 2020