Літаратурны Нобель Бобу Дзілану: за ці супраць?

Днямі стала вядома, што сёлета лаўрэатам Нобелеўскай прэміі па літаратуры названы спявак, пісьменнік, мастак і акцёр Боб Дзілан. У фармулёўцы аб узнагародзе адзначаецца, што прэмію Дзілан атрымаў «за стварэнне новых паэтычных выразаў у межах амерыканскай песеннай традыцыі». А пастаянны сакратар Шведскай акадэміі Сара Дэніус такое нечаканае рашэнне патлумачыла так: «Калі мы азірнёмся ў мінулае, то ўспомнім Гамера і Сапфо. Яны стваралі паэтычныя тэксты, якія прызначаліся для выканання пад музыку. Мы ўсё яшчэ чытаем Гамера і Сапфо, і нам гэта падабаецца. Тое ж і з Дзіланам. Яго можна і трэба чытаць. Ён вялікі паэт у англамоўнай паэтычнай традыцыі».

Такое нечаканае рашэнне Нобелеўскага камітэта выклікала хвалю спрэчак і абмеркаванняў. Мы запыталіся ў айчынных пісьменнікаў, як яны паставіліся да гэтай навіны.

Паэт, галоўны рэдактар выдавецтва «Мастацкая літаратура» Віктар ШНІП:

— Нечакана, калі Нобелеўскую прэмію даюць чалавеку, больш вядомаму як музычны выканаўца. У нейкім сэнсе гэта адсоўвае на другі план саму літаратуру, хоць, канешне, члены Шведскай акадэміі мелі прычыны назваць менавіта Боба Дзілана. Дарэчы, дзякуючы гэтай навіне ў нас з'явілася магчымасць вярнуцца ў нашу маладосць, паслухаць тыя ж песні (тады і гэта музыка, і паэзія былі новымі для нас, сталі часткай нашага культурніцкага выхавання), успомніць мінулае. Але ж было б больш лагічна, калі б Нобелеўскую прэмію далі вядомаму ў свеце літаратару, уласна я сярод прэтэндэнтаў нарэшце адзначыў бы Харукі Муракамі. Ён чытаецца ва ўсім свеце, чарговы раз стаў намінантам на прэмію і зноў яе не атрымаў, хоць Святлана Алексіевіч атрымала яе таксама не адразу. Ёсць каго ўзнагародзіць і сярод нашых аўтараў — адзнака беларускага пісьменніка другі раз запар была б такой жа неспадзяванкай, як і Боб Дзілан у якасці лаўрэата.

Пісьменнік, галоўны дырэктар міжнароднага радыё «Беларусь» Навум ГАЛЬПЯРОВІЧ:

— Выбар шаноўнага Нобелеўскага камітэта трэба, безумоўна, паважаць, ды і асоба Боба Дзілана досыць аўтарытэтная ў свеце мастацтва. Так, хутчэй, мастацтва, а не толькі літаратуры. Таму сёлетні выбар акадэмікаў незвычайны. Тым больш, калі мы гаворым пра ролю кнігі, пра зніжэнне папулярнасці чытання.Таму, віншуючы папулярнага спевака, акцёра і літаратара, хочацца спадзявацца, што высокі аўтарытэт Нобелеўскай прэміі па літаратуры будзе мацавацца больш глыбокім і абгрунтаваным выбарам і абапірацца на творы ўласна літаратуры, шырока вядомыя і прызнаныя ва ўсім свеце.

Празаік, драматург Валерый ГАПЕЕЎ:

— Мне патэлефанаваў сябар, які вельмі любіць чытаць, і спытаў: гэта ён здурнеў і нічога не разумее, альбо нешта не так у свеце? Тады я нагадаў яму пра Нобелеўскую прэмію міра, якую далі Бараку Абаму. Сябра запярэчыў нясмела: тут жа палітыка. На што я заўважыў — палітыка ўсюды. Па шчырасці, мяне вельмі мала зараз цікавяць абсалютна ўсе прэміі. Бо ж відавочна, яны ніякім чынам не адлюстроўваюць рэальнай літаратурнай сітуацыі, папулярнасці, значнасці таго ці іншага аўтара, яго ўнёску ў развіццё літаратуры, яго таленту. Сумна, па шчырасці. Хіба цікава чытаць сацыяльныя сеткі — каментарыі бываюць вельмі трапныя і смешныя. Кшталту: «Ну які ж рускі не любіць перачытаць нанач томік Дзілана!» Такім чынам, прэміі для мяне цікавыя хіба што ў плане разважанняў і каментарыяў пасля падзеі. Тут ужо нешта рэальнае пачынае вымаўлёвацца ў нашым царстве літаратурным.

Празаік, пераможца конкурсу «Першая глава» Ігар ПАЛЯКОЎ:

— Я добра стаўлюся да прысуджэння прэміі менавіта Бобу Дзілану. Так, сёння Нобелеўская прэмія па літаратуры — гэта не толькі прэмія па літаратуры. Але здаецца, менавіта сёння не хапае людзей, здольных змяняць сваім словам — пакаленне, кірункі ў музыцы, ды і ўплываць на грамадства ў цэлым. Дарэчы, я так разглядаю творчасць выдатных музыкаў — у цэльнасці: іх тэксты ды музыка — адно слова. Так што, па мне, гэта гісторыя Боба Дзілана. Чаму не? Хоць, спадзяюся, прэмія для Муракамі таксама не за гарамі.

Марына ВЕСЯЛУХА, Ірэна КАЦЯЛОВІЧ