Мы, беларусы, з даўніх часоў імкнуліся да лепшага жыцця, шукалі яго, у тым ліку за межамі. Смялейшыя выязджалі ў Еўропу, Амерыку, Канаду, што ўжо казаць пра Карэлію, Казахстан і Далёкі Усход... А потым — хай не заўсёды — але вярталіся дамоў. Як той казаў, добра там, дзе нас нямашака.
Дык вось, гадоў пятнаццаць назад мая знаёмая ў Германію падалася, да мужа, які з'ехаў яшчэ раней і ўжо паспеў нейкі час папрацаваць там, купіць кватэру, абсталяваць да прыезду сям'і, на першы час назапасіць грошай...
А гэта азначала адно: яго любай жоначцы на новым месцы не трэба будзе тэрмінова шукаць работу (найчасцей — незалежна ад адукацыі — пасудамыйкай ці «нянькай» пры старых). Яна зможа спакойна агледзецца, пажыць для сябе і сваёй сям'і, якая ўрэшце з'ядналася, парадавацца...
Што было, тое было, але ж досыць хутка сплыло, бо засумавала Наташа: муж цэлымі днямі на рабоце, бо трэба ж старацца, забяспечваць сям'ю, дзеці — у школе. Ёй, беднай, ні пагаварыць з кім-небудзь, ні выйсці куды... Мовы ж не ведае, горад чужы — там і заблудзіцца можна.
Хоць-нехаць прыйшлося запісацца на моўныя курсы. Муж на першыя заняткі яе звазіў. У другі раз, каб з'едзіць, надумала таксі заказаць, балазе — у тэлефоне нумарок пазначаны. Яна лічбачкі тыц-тыц-тыц — хуценька набрала, вуха навастрыла, каб вось пачуць іхняе «Хелло!», а ёй — і проста ў сэрца, можна сказаць — далятае наша «А-алё!».
— Вы рускі?! — пытае жанчына з той радасці:
— Не, беларус, — чуе ў адказ.
— Праўда?! Няўжо?! — ажно свеціцца Наташа. — І даўно тут жывяце?
— Ды 34 гады... З хвосцікам...
— І сям'я з вамі?!
— А як жа. Вядома, са мной! Дзе ж яшчэ ёй быць...
Што яшчэ спытаць, маладзіца не ведае, а пагаварыць — проста жах як хочацца!
Суайчыннік «выручыў» — праз паўзу спытаў:
— Дык адкуль вас забраць? Адрас назавіце.
Кліентка тут жа:
— Прагерстрасэ, трыццаць...
— Далекавата, аднак, — перапыніў таксіст. — Гэта ж недзе ў Германіі?
— Так, у Дрэздэне... А вы дзе?
— А я ў Смаргоні.
— Вой, дык мы ж землякі! — яшчэ больш узрадавалася жанчынка. І толькі тут да яе дайшло, што нумар, які толькі што набрала, запісала сабе куды раней, яшчэ ў Беларусі, і што хвіліна міжнароднай размовы можа выліцца ў такую капеечку...
І сапраўды: тэлефон падказаў, што на балансе ў яе нуль еўра. Гэта значыць, што да прыезду мужа пазваніць куды-небудзь яна не зможа, на курсы трапіць таксама... Усяго і радасці, што з землячком пагаманіла, душу адвяла.
...Даўнавата, як быццам, тое было. За гады Наташа добра засвоіла мову, знайшла сабе цікавую работу, ва ўніверсітэце вучыць моладзь — усё ў іх як мае быць!
Але тая размова з таксістам не-не ды і ўспомніцца... Разам з сумным «адкрыццём»: мову абранай краіны трэба вучыць раней — да таго, як з'язджаць. Тады менш будзе сюрпрызаў.
Любоў Чыгрынава,
г. Мінск.
Са сваёй што рабіць?
...Цётку Маню з вёскі ў горад
Перавезлі ўвосень дзеці,
«На замку» дзянёк каторы,
Сумна беднае кабеце!
Тэлевізар не глядзіцца,
Вочкі стомлены чытаць...
У суседзяў ціха быццам —
Не чуваць іх, не відаць...
Раптам во —
званок у дзверы!
Будзе з кім пагаварыць?!
Аж забылася праверыць,
Каму дзверы адчыніць...
Увайшоў такі мужчына —
Пры партфелі, пры вусах:
— Маё прозвішча — Вяршынаў,
Прадстаўляю «Абдурстрах»...
Што за «страх»,
гадае Маня.
Не было б якой бяды?!
Не казалі ж дзеці з рання,
Што ён з'явіцца сюды.
А той зух
ужо з паперкай
І салодка так пяе:
— Мне вы можаце паверыць,
Вось дакументы мае.
Вас, жанчынка, застрахую
Ад навалы —
як такой...
Калі што — бяду любую
Развяду адной рукой!
Захварэеце — на лекі
Грошай выпішам крыху.
Нам удзячны і калекі,
Кажуць: зноўку застрахуй!
Калі маеце машыну,
Дык падкінем на рамонт:
Будзе бегаць, як дзяўчына
За хлапцамі наўздагон!
Вельмі файная кватэра...
А пажар,
крый бог, патоп?
Ці зладзюга ўзломіць дзверы
Альбо зробіць дзе падкоп?..
Наша фірма
дапаможа,
Не пакіне у бядзе!
Мы яшчэ й не тое можам
Дзеля шчасцейка людзей!
Скажам, мае ўнук ваш бізнес
У далярах, за мяжой.
Мы — любых пазбавім рызык!
Гарантуем вам спакой...
Красамоўнічаў Вяршынаў,
Пра паслугі гаварыў...
Моўчкі слухала жанчына:
Як Амерыку адкрыў!
А пасля пытае ціха
Ды з хітрынкай у вачах:
— А ці мог бы кляты вірус
Адагнаць
ваш «Абдурстрах»?
Ці дасць рады
для дачушкі
Мужа добрага знайсці:
Той, што быў,
распіўся дужа:
Не шанцуе па жыцці...
Калі ў гэтым дапаможа
«Страх» ваш...
Хоць па драбязе,
Падпішуся з ласкай божай
На паслугі вашы ўсе!
...Сціх тут «посвіст салаўіны»,
«Госцік» рушыў за парог.
Стуль і вымавіў Вяршынаў:
— Няхай вам паможа бог!
Віктар Сабалеўскі,
г. Узда.
З Растова ў Мінск мяне перавёз мой будучы муж. Ніколі не забыцца, як ехалі сюды ўпершыню, як па дарозе Раман (яшчэ студэнт філфака) знаёміў мяне са сваёй краінай і роднай для яго беларускай мовай. Казаў, напрыклад, што едзем чыгункай: адно слова, а не железной дорогой (у рускай — два), што ў цягніку (ад слова «цягнуць»)...
Потым мы ішлі з ім па праспекце знакамітага Скарыны, дзе мяне ўражвала ўсё: Галоўпаштамт, карціны ў мастацкім салоне, кнігарня (а не книжный магазин)... Што ўжо казаць пра цукерню (я ахрысціла так сталічную «Лакомку», пачуўшы слова «цукерка»)...
Факт, што ў першы ж прыезд, злёту, я засвоіла многае.
Праўда, і загадак хапіла. Помню, ніяк не магла разабрацца, што такое канапа, а што —дыван, што — ложка, што — ложак, чаму тыква па-беларуску гарбуз, а арбуз — ужо кавун?
Вось гэта, апошняе, я не запомніла б, мусіць, ніколі, але...
Назаўтра пасля прыезду мы з Раманам пайшлі гуляць, пад вечар пасядзелі ў кафэ, а непадалёк ад яго купілі арбуз (гэта значыць, кавун). Не магу сказаць, што ён дужа вялікі быў, але чамусьці вельмі цяжкі. Ды і неслі яго без «торбы»... Мы змарыліся і нарагаталіся, пакуль «дакацілі» яго дадому. А ўжо там — захацелі пакаштаваць, пачаставаць бацькоў.
Усе разам паселі за стол, адрэзалі па лустачцы. Дзе была адна, там і дзве, і тры, і чатыры... Ды яшчэ за размовай... Факт, што спыніцца мы не змаглі і проста не заўважылі, як з'елі ўвесь.
Нанач разышліся па пакоях: гаспадары — у адзін, Раман — у другі, я — на ложак у трэцім... Там яшчэ фарбай пахла. Гаспадар на балконе рамонт распачаў. (Я, трохі мастачка, абяцала яму дапамагчы — пафарбаваць рамы.)
Толькі прылягла, — чую, што трэба ўставаць, ісці ў прыбіральню.
Там — праз шчылінкі бачу — святло. Значыць, нехта мяне апярэдзіў?
Я затаілася ў сваім пакоі, стала чакаць: мінуту, дзве... Больш — проста не змагла: выйшла на балкон, узяла там пустую бляшанку ад фарбы... Потым, з ёй жа, рушыла ў бок прыбіральні...
Здалёк убачыла (калідор вялікі, начнік гарыць), што святла там ужо няма — на шчасце.
А няшчасце заключалася ў тым, што... расчыніліся дзверы спальні, і насустрач мне выйшаў гаспадар.
Я (у халаціку паверх «начнушкі») не ведала, дзе і падзецца!... Ён таксама не чакаў мяне ўбачыць... Ды яшчэ з бляшанкай у руках. «Ты што, — здзівіўся, — фарбаваць узялася?.. З глузду з'ехала, дзеўка!.. Ану аддай мне фарбу!» — «Не!... Нізашто!» — ускрыкнула я, хаваючы бляшанку за спінай і адступаючы ў «свой» пакой.
Тым часам на галасы ўжо ішла гаспадыня. «Што за шум?» — спытала ў нас, але разбірацца не стала — зачынілася ў прыбіральні...
Карацей, мне зноў давялося ісці на балкон...
Вось такая, «на другие не похожая ночь у Любочки была». На працягу яе чаго ні прывялося: і нацярпецца, і назлавацца (нанач есці кавун — гэта ж галавы не меўшы!)... А нараніцу ўжо і нарагатацца, бо аказалася, што «вясёленькая» ноч была не толькі ў мяне — ва ўсёй маёй (ужо без сумненняў) новай сям'і.
Вось такім атрымалася першае і напраўду блізкае знаёмства з ёй, з бацькамі майго жаніха.
Як і з беларускай мовай, у якой гарбузы — гэта адно, а вось кавуны — ужо другое. Не трэба нанач іх есці шмат.
Любоў Я.,
г. Мінск.
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Прэв’ю: pixabay.com
Што за таемнымі дзвярыма?
