«Куляшову — 60: «Просім вашага дазволу...»

Народны паэт Беларусі (калі быць больш дакладнымі — усё ж народны паэт БССР) Аркадзь Куляшоў пакінуў значны след у гісторыі беларускай літаратуры. Напісаў шмат цікавых твораў, выявіў сябе як сапраўдны грамадзянскі летапісец часу. І пры гэтым у бальшыні твораў здолеў абысціся без лішняга пустазвонства. У апошнія дзесяцігоддзі творчага лёсу выявіў сябе глыбокім філосафам, паэтам-мысляром...

І, зразумела, асоба паэта, яго юбілеі былі заўсёды ў полі зроку органаў партыі, кіраўніцтва рэспублікі. У Нацыянальным архіве Рэспублікі Беларусь захоўваецца такі вось кароткі ліст старшыні пісьменніцкай арганізацыі Максіма Танка, адрасаваны Першаму сакратару ЦК КПБ Пятру Міронавічу Машэраву — ад 7 студзеня 1974 года: «...Паважаны Пётр Міронавіч!

6 лютага 1974 года спаўняецца 60 гадоў з дня нараджэння народнага паэта БССР, лаўрэата Дзяржаўных прэмій СССР і БССР, аднаго з найбольш выдатных майстроў шматнацыянальнай савецкай літаратуры Куляшова Аркадзя Аляксандравіча.

Просім Вашага дазволу на правядзенне 5 лютага г. г. агульнагарадскога вечара, прысвечанага юбіляру.

З павагай Старшыня Праўлення СП БССР М. Танк».

...На той час ужо выйшлі дзясяткі паэтычных кніг А. Куляшова. З 1947 года Аркадзь Аляксандравіч заставаўся нязменным дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР. Паэт меў дзве Дзяржаўныя прэміі СССР (яшчэ Сталінскія!) — за паэму «Сцяг брыгады» (1946) і за паэму «Новае рэчышча» (1949 год). У 1970-м Куляшова адзначылі Дзяржаўнай прэміяй БССР імя Янкі Купалы за пераклады вершаў і паэм М. Ю. Лермантава, «Энеіды» І. Катлярэўскага і «Спева аб Гаяваце» Г. Лангфела. У 1966 — 1967 гг. выйшаў чатырохтомны Збор твораў паэта. Маштаб зробленага Куляшовым уражваў.

Кіраўнік ЦК КПБ і фактычны кіраўнік рэспублікі накладвае рэзалюцыю: «Тав. Кузьміну А. Т. Прашу ўнесці адпаведныя прапановы...»

15 студзеня 1974 года намеснік загадчыка аддзела культуры ЦК Яўген Парватаў піша П. Машэраву дакладную запіску, кароткую, але дастаткова зразумелую і ясную. «Саюз пісьменнікаў БССР увайшоў у ЦК КПБ з просьбай дазволіць правядзенне агульнагарадскога ўрачыстага вечара, прысвечанага 60-годдзю з дня нараджэння народнага паэта Беларусі А. А. Куляшова.

Правядзенне вечара вызначана на 5 лютага г. г. у памяшканні Беларускага дзяржаўнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы. Мяркуецца, што вечар адкрые ўступным словам народны паэт Беларусі М. Танк. Пасля гэтага зачытваецца прывітанне ЦК КПБ, Прэзідыума Вярхоўнага Савета і Савета Міністраў БССР юбіляру. З дакладам аб творчым шляху А. А. Куляшова выступіць, па яго просьбе, пісьменнік Бярозкін Р. С. Затым будуць прывітанні ад арганізацый і гасцей і слова ў адказ юбіляра. У заключэнне мастацкая частка (канцэрт).

Для падрыхтоўкі і правядзення юбілею створана камісія з прадстаўнікоў Саюза пісьменнікаў БССР, Міністэрства культуры рэспублікі і Мінскага гаркама КПБ пад старшынствам М. Танка.

Лічылі б магчымым пагадзіцца з вызначанымі мерапрыемствамі па 60-годдзю народнага паэта Беларусі А. А. Куляшова...»

На дакуменце захаваўся і аўтограф Уладзіміра Гніламёдава. Ён на той час працаваў у ЦК КПБ: «Урачысты вечар адбыўся 5 лютага 1974 г. Уладз. Гніламёдаў. 6. ІІ. 1974.»

Так, нічога звышардынарнага ў гэтых архіўных матэрыялах няма. Але па-свойму яны з’яўляюцца красамоўным сведчаннем увагі ЦК партыі да постаці літаратара. І постаць жа якая была!.. Яго, Аркадзя Куляшова, вершы «Балада аб чатырох заложніках» (памятаеце: «Перад бацькам Мінаем / Станьце, ўсе бацькі, на калені!»), «Камсамольскі білет» («Цвёрда трымаўся юнак / на дапросе...»), «Мая Бесядзь», «На сотай вярсце», «Маё сэрца ў бары», і сёння — у свядомасці айчыннага чытача. Творы вялікага паэта — сапраўдны дзейсны арсенал духоўнага выхавання моладзі, чытача розных пакаленняў. У 2024 годзе, 6 лютага, спаўняецца 110 гадоў з дня нараджэння вялікага паэта сучаснасці Аркадзя Куляшова. Пэўна ж, юбілейныя ўрачыстасці ў знак памяці аб ім пройдуць па ўсёй нашай краіне…

Вячаслаў СЕЛЯМЕНЕЎ, Мікола БЕРЛЕЖ

Прэв’ю: pexels.com