Сімвалічная плата за дом — 37 рублёў на сённяшні дзень, лічы, бонус ад Указа № 116. Закон ствараўся для таго, каб навесці на вёсцы парадак з пустымі дамамі. Спачатку былі складанасці з яго прымяненнем. Але як толькі ўсё стала на свае месцы, працэс пайшоў.
Да старшыні Семукацкага сельсавета Тамары Укружскай сёння ездзяць па перадавы вопыт. Вельмі спрытна ў яе атрымліваецца знаходзіць для дамоў новых гаспадароў.
— На пачатак года ў рэестры пустых жылых дамоў налічвалася 73 будынкі, — расказвае яна. — На сённяшні дзень прададзены 21 дом, чатыры знесены, яшчэ 16 рыхтуюцца пад знос. З бюджэту пад гэта ўжо выдзелены грошы. Па астатніх працуем у судовым парадку.
Вядома, што нічога само па сабе не робіцца, трэба шукаць гаспадароў, якія гадамі не прыязджаюць на сваю сядзібу, весці з імі перапіску, умець дамаўляцца.
— Прасцей, калі дом зарэгістраваны ў Агенцтве па нерухомасці і зямельным кадастры, — расказвае суразмоўніца. — У такім выпадку знайсці ўласніка не праблема. Цяжэй, калі дом вымарачны і ў яго няма ні ўласніка, ні спадчынніка. Але мы знайшлі выйсце і тут. Апытваем суседзяў, мясцовых жыхароў. Дастаткова знайсці аднаго члена сям’і, астатнія потым самі дадуць аб сабе знаць.
Бывае, што спадчыннікі паводзяць сябе вельмі легкадумна і не спяшаюцца ўступаць у правы. Калі на працягу паўгода пасля смерці былога гаспадара дома спадчыннік не ўзаконіўся, прыходзіцца рабіць тое ўжо ў судовым парадку. А гэта дадатковыя выдаткі.
У Семукацкім сельсавеце 29 населеных пунктаў, па 27 з іх пытанне з пустымі хатамі ўжо цалкам вырашана. Самае цікавае, што жадаючыя на безгаспадарную маёмасць хутка знаходзяцца. Адпаведная інфармацыя размяшчаецца на сайце сельсавета, і яе адсочваюць.
— Мы з задавальненнем дапамагаем усім тым, хто да нас звярнуўся, знайсці найбольш падыходзячы варыянт, — расказвае старшыня сельсавета. — Для людзей, у якіх няма асабістага транспарту, вельмі моцная прывязка да грамадскага. І мы гэта абавязкова ўлічваем. Вось звярнулася да нас шматдзетная сям’я з Магілёва. На жаль, той дом, які яны прыглядзелі, ужо забралі. Я ім прапанавала іншы. У дарозе высветлілася, што яны збіраюцца ездзіць сюды з Магілёва аўтобусам. Улічваючы што сям’я вялікая — бацькі і пяцёра дзяцей, паездкі маглі б уляцець ім у капеечку. Я прапанавала разглядзець варыянты з прывязкай да больш таннага чыгуначнага транспарту. Паказала ім адзін дом 1976 года пабудовы, ім спадабаўся.
Вядома, што 37 рублямі (адной базавай) справа не абмяжоўваецца. Трэба яшчэ аформіць дом на сябе, а гэта каля 800-850 рублёў. Але такая сума ўносіцца на працягу паўгода — па ходу ўступлення ў правы. А спачатку ўносіш адну базавую — і можна спраўляць наваселле.
— Прыемна, што да нас вельмі часта звяртаецца моладзь да 35 гадоў, — кажа Тамара Укружская. — Для іх 30-40 кіламетраў ад горада да вёскі — не адлегласць. Нядаўна паказвала сям’і домік на беразе Друці. Ён невялічкі, але жывы і ўтульны ўнутры. Мужчына, калі зайшоў у яго, нават не стрымаў эмоцый: «Няўжо не дарэмна жыў». Вельмі спадабалася хата. Яшчэ адна маладая сям’я была ў захапленні ад доміка на ўскрайку вёскі. Ад яго дарога ідзе проста ў лес.
Суразмоўніца кажа, што заўсёды прапануе суіскальнікам нерухомасці зайсці ўнутр дома і ацаніць яго энергетыку. Быў выпадак, калі пакупнік, адчуўшы нейкае трапятанне, спытаўся: «А хто тут жыў?». Яму хата падалася вельмі цёплай і роднай, быццам бы тут прайшло жыццё блізкага яму па духу чалавека.
Попыт на маёмасць у магілёўскай глыбінцы ёсць і ў расіян. Так, жанчына з Архангельскай вобласці купіла спачатку кватэру ў Магілёве, а потым прыглядзела нерухомасць у Магілёўскім раёне. Яе скарыў маленькі домік з бярвення. Купляюць сабе дамы і самі сяляне. Прычыны розныя. Камусьці надакучала жыць у казённай маёмасці, захацелася мець сваё асабістае. Нехта купляе дом побач, напрыклад, з бацькамі. Каб больш зручна было даглядаць.
— Адзіны недахоп, які ёсць у законе, — адсутнасць выразнай фармулёўкі наконт адказнасці для тых, хто не паспеў прывесці у адпаведнасць з патрабаваннямі атрыманую за адну базавую велічыню нерухомасць, — адзначае дэпутат. — На тое чалавеку даецца год. Гэта значыць, што на працягу дадзенага перыяду, фасад дома павінен набыць прыстойны выгляд. Як і тэрыторыя вакол яго.
Тамара Укружская прызнаецца, што выпадкаў, калі шчаслівы ўладальнік доміка ў глыбінцы не спраўляецца са сваімі абавязацельствамі, няшмат, але яны ёсць. Прыходзіцца ўвесь час іх штурхаць у плечы, нагадваць, што дом можа вярнуцца ў рэестр пустых. Але прасцей было б уздзейнічаць, калі б такі момант быў прапісаны ў законе.
Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота з архіва Семукацкага сельсавета
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.