Працоўны стаж на тры пакаленні — каля двухсот гадоў

Цікавая лічба: на працягу амаль сарака гадоў Гомельскі абласны шпіталь інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны ўзначальвалі Друяны — спачатку бацька, потым сын. Абодва — заслужаныя ўрачы Рэспублікі Беларусь, кандыдаты медыцынскіх навук, дацэнты, ардэнаносцы... Да таго ж Друян старэйшы — Ібрагім Леанідавіч і яго жонка Марыя Лявонцьеўна — ветэраны вайны і, можна сказаць, заснавальнікі цэлай дынастыі медыкаў з агульным працоўным стажам каля двухсот (!) гадоў — тры пакаленні. Гутарым з прадстаўніком другога з іх — сярэдняга.

— Леанід Ібрагімавіч, у Беларусі, мусіць, няма больш такой дынастыі і няма ўстановы, якую б столькі гадоў узначальвалі бацька і сын. Для вас выбар прафесіі быў заканамернасцю?

— Я не фаталіст, але ж давайце разважаць. Калі б недзе з сёмага класа я не стаў наведвацца да бацькі на работу, не бачыў яго ў справе, не марыў таксама стаць доктарам, дык і не стаў бы. У маім характары змалку не было імкнення рвацца наперад, настырна заяўляць пра сябе... Тым не менш школу я скончыў з залатым медалём, у час вучобы не цураўся і грамадскіх спраў. Тое ж было і ў інстытуце. А пасля яго — праца тэрапеўтам у адной з паліклінік, цэхавым урачом на станкабудаўнічым заводзе, служба ў войску, завочная вучоба ў аспірантуры, выкладанне на кафедры медпадрыхтоўкі, паўстаўкі ўрача-тэрапеўта ў шпіталі інвалідаў вайны, абарона кандыдацкай дысертацыі, пасля якой паступіла прапанова ўзначаліць шпіталь.

Гэты шлях — угару, уверх па прыступках — вынік вялікай асабістай працы. Маё выхаванне было пастаўлена так, каб усё спасцігаў я сам. Бацькі змалку прывучалі да любой справы ставіцца адказна і добрасумленна, да любога чалавека — з павагай. Тады, маўляў, будуць і прызнанне, і пашана, — і як вынік — пасада.

— То-бок вы лічыце, што само жыццё ўсё і ўсіх расстаўляе на свае месцы?

— Напэўна, так. Хаця ў жыцці майго бацькі, рашаючую ролю мелі як заканамернасці, так і выпадковасці, аб чым ён, напэўна, нават не задумваўся. Проста рос у беднай армянскай сям’і, за тры кіламетры хадзіў у школу-сямігодку, падчас вучобы ў Керчанскім металургічным тэхнікуме перабіваўся з квасу на хлеб, бо стыпендыі не хапала, а дапамогі проста не было — пастаянна шукаў падпрацоўку... Горш за тое, пасля вытворчай практыкі на заводзе студэнт зразумеў, што будучая прафесія не для яго, і паступіў у Днепрапятроўскі медыцынскі інстытут. Апошні экзамен (і, дарэчы, на выдатна) ён здаў 21 чэрвеня 1941 года, спадзяваўся прыступіць да працы і прыступіў... Хоць зусім не да той, на якую разлічваў. Праз некалькі дзён доктар Ібрагім Друян апынуўся на пасадзе начальніка эвакуацыйнага аддзялення палявога шпіталя, які перамясціўся ў Жытомір... Казаў, што медыкі там не спалі суткамі — столькі было параненых…

Потым прыйшоў загад рухацца далей — у бок Кіева, але страты ад бамбардзіровак былі настолькі вялікімі, што перасоўныя шпіталі давялося расфарміраваць, а медыкаў адправіць на перадавую.

Для бацькі гэта быў 193 кулямётны батальён Кіеўскага ўмацаванага раёна, адступленне ўглыб краіны, зноў налёты нямецкіх бамбардзіроўшчыкаў, і разгром калоны... Апрытомнеўшы пасля ранення, бацька ўбачыў перад сабой групу нямецкіх аўтаматчыкаў.

Пасля гэтага быў палон, паўгода амаль канцлагернага рэжыму з пастаянным голадам, маральнымі і фізічнымі здзекамі, невыносна цяжкай працай і пастаяннымі думкамі пра ўцёкі.

Першая ж спроба для некалькіх чалавек скончылася расстрэлам. Бацьку цудам пашчасціла выжыць і пазней трапіць у партызаны.

Расказваў, што атрад іх быў зусім не вялікі, аднак ворагу шкодзіў нямала. Немцы не раз спрабавалі расправіцца з народнымі мсціўцамі, што няцяжка было зрабіць ва ўмовах украінскага рэдкалесся... Таму летам 1942-га, адолеўшы нялёгкі шлях, атрад перабазіраваўся ў лясы Беларусі…

— Бацька прымаў удзел у баях, у сутычках з немцамі ці больш, як урач—хірург, стаяў за аперацыйным сталом?

— І тое, і другое. З інструментаў — казаў — быў нож (звычайны, кухонны), іголка, ніткі, пацыенту — шклянка першаку для наркозу. Гэта ў пачатку. З часам бацька ўзначаліў санітарную службу партызанскай брыгады імя Гуляева, стаў адным з арганізатараў медыцынскай службы Мінскага партызанскага злучэння і вельмі многага змог дабіцца. Па яго прапанове былі пабудаваны спецыяльныя зямлянкі для параненых і хворых, для правядзення аперацый, адкрыты лазні, арганізаваны збор лекавых траў.…

Якраз гэтая справа і звяла майго бацьку доктара Ібрагіма Друяна з медсястрой Палескага партызанскага злучэння Марыяй Вежнавец. Нейкі час яны перапісваліся (бо атрады знаходзіліся на вялікай адлегласці), а потым атрымалі дазвол камандзіраў (такія былі парадкі) на шлюб. Кіраўнік партызанскай брыгады Герой Савецкага Саюза Фёдар Іларыёнавіч Паўлоўскі разлічваў, што доктар Друян перабярэцца да Марыі, і ў брыгадзе з’явіцца выдатны доктар. Але ж тата хацеў, каб жонка перабралася ў ягоны атрад... Так яно ўрэшце і выйшла: бацькаў шпіталь папоўніўся кваліфікаванай медсястрой.

— Адкуль была родам ваша матуля? Як яна трапіла ў партызаны?

— Марыя Лявонцьеўна паходзіла з вёскі Пратасы былога Парыцкага раёна, да вайны ў Бабруйску скончыла школу медсясцёр…

Яе старэйшы брат Рыгор пасля ваеннага вучылішча служыў у Чырвонай Арміі, трапіў у акружэнне, вызваліўся, вярнуўся дамоў і адразу папярэдзіў сям’ю, што пойдзе ў партызаны. Марыя пайшла следам.

— Спачатку — следам за братам, потым — следам за мужам, праз усё жыццё…

— Так... Адразу пасля вызвалення Беларусі мае бацькі працавалі на Камянеччыне. Дарэчы, па дарозе туды ў ліпені 1944-га ім давялося заначаваць у нейкім будане і трапіць там пад абстрэл (па лясах яшчэ блукалі недабітыя фашысты ды іх памагатыя)... У мамы пачаліся роды, і прымаць іх давялося бацьку.

З 1952 года па 1960-ы, ужо ў Гомелі, ён працаваў начальнікам медчасці шпіталя інвалідаў вайны, потым узначаліў яго і вельмі шмат зрабіў. Пры ім былі пабудаваныя новая сталовая, водалячэбніца, гаражы, пацыентаў-інвалідаў сталі навучаць іншым прафесіям — майстра па рамонце гадзіннікаў, абутка, кінамеханіка і г. д. Заслугі бацькі былі настолькі значнымі, што ў Цэнтральным медыцынскім музеі Ленінграда яго дзейнасці была прысвечана спецыяльная экспазіцыя.

— Пасля Ібрагіма Леанідавіча шпіталь узначалілі вы — Друян малодшы, Леанід Ібрагімавіч. Прызнайцеся: мела месца пратэкцыя?

— Не! Яе нават быць не магло, хоць бы таму, што шпіталь я ўзначаліў у 1990-м, а бацькі не стала ў 1988-м.

— Тым не менш вы прадоўжылі яго справу. Раскажыце, што ўдалося зрабіць?

— Пералік будзе доўгім. Пачну з таго, што калі заступіў на пасаду, шпіталь меў адзін корпус на 220 ложкаў і ў калектыве працавала 280 чалавек. Калі ў 2008-м пераходзіў на іншую работу, лічбы «падскочылі» адпаведна да 600 і 500... Ішло будаўніцтва новых карпусоў, ствараліся новыя аддзяленні — пасляінсультнае і пасляінфарктнае, траўматалагічнае, рэабілітацыйнае, прымяняліся новыя тэхналогіі лячэння і дыягностыкі. Вялікую ўвагу мы надавалі безбар’ернаму асяроддзю — рабілі ўсё, каб пацыенты-калясачнікі маглі самастойна наведваць любы кабінет, «выязджаць» за межы памяшканняў. У новых карпусах у кожнай палаце прыбіральня, умывальнік, і ўсё ж…

Калі ў Гомелі адкрываўся медыцынскі ўніверсітэт, я, у адрозненне ад большасці галоўных урачоў бальніц і паліклінік, горача падтрымліваў рэктараў гэтай ВНУ, якія стаялі за тое, каб на базе шпіталя і ўніверсітэта, у звязцы практыкі і навукі, дзейнічала клінічная ўстанова. Што ўрэшце атрымалася і дае цяпер добры плён…

Мне вельмі прыемна, што шпіталь працягвае развівацца пад умелым кіраўніцтвам Алега Анатолевіча Іванцова.

— Леанід Ібрагімавіч, пытанне, як той казаў, «на засыпку». Вашы бацькі ўзнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны, многімі медалямі і Ганаровымі граматамі, вы, «Заслужаны ўрач Рэспублікі Беларусь» — ордэнам «Знак Пашаны»... Сёлета вам споўніцца восемдзясят. Пенсійны ўзрост. У такім вельмі многія і даўно — на сапраўды заслужаным адпачынку. Вы па-ранейшаму працуеце. Спакой вам толькі сніцца?

— Не (з усмешкай), не сніцца. Ужо 30 гадоў я працую дацэнтам кафедры прапедэўтыкі ўнутраных хвароб Гомельскага медуніверсітэта. За гэты час выступіў аўтарам ці сааўтарам 11 кніг, у свае 74 вырашыў заняцца вывучэннем англійскай мовы і ўжо тры гады навучаю на ёй замежных студэнтаў…

Дарэчы, ва ўніверсітэце было арганізавана інтэрнэт-галасаванне з мэтай вызначыць найлепшых выкладчыкаў. Што вельмі прыемна, студэнты назвалі мяне... Так што пакуль дазваляе здароўе, ад работы адмаўляцца не збіраюся. Жыць — значыць служыць, быць карысным людзям. У нас, Друянаў, гэта ў крыві.

Уладзімір ПЕРНІКАЎ

г. Гомель