Самае надзейнае рабочае месца для вяскоўца — на зямлі

Спорава вядома на ўсю краіну найперш дасціпнасцю і гумарам сваіх людзей. Нездарма ж тут прапісаўся фестываль «Спораўскія жарты». Яшчэ вёска знакамітая возерам, якое спакон веку карміла мясцовых жыхароў. Спораўцы — народ асаблівы, заўсёды маюць сваё меркаванне. У іх, дарэчы, калгас некалі апошнім не толькі ў раёне і вобласці, можа, нават у краіне арганізоўвалі. Яны, што называецца, умелі трымаць паўзу.

Кавалак зямлі

На жаль, і гэтая самабытная вёска церпіць у выніку наступстваў урбанізацыі. Людзей становіцца меней, дзеці тутэйшых жыхароў з'язджаюць у гарады. Сёння ў Спораўскім сельсавеце крыху больш за паўтары тысячы насельніцтва. Асноўная частка працаздольных вяскоўцаў занятая ў мясцовым сельгаспрадпрыемстве. Іншыя працуюць у лясніцтве, на меліярацыі, на аб'ектах сацыяльна-культурнага прызначэння, у арандатара на возеры... Але ў Спораве, напрыклад, няма ніводнага прыватнага прадпрыемства, ніхто нават не спрабаваў распачаць сваю справу.

Таму Васіль і Наталля Шчурко ў нейкім сэнсе першапраходцы. Яны ўзялі тры гектары зямлі ды заняліся вырошчваннем ягад. І няхай для пачатку арганізавалі рабочыя месцы толькі для сябе (у сезон, праўда, наймаюць зборшчыкаў з ліку беспрацоўных), трэба ж было з нечага пачынаць. Раней Васіль ездзіў на заробкі ў Расію, працаваў на будоўлях. Наталля, як шматдзетная маці, займалася выхаваннем дзяцей. З часам галаве сям'і надакучыла такая работа: у вечных раз'ездах, харчаванне ўсухамятку, пражыванне далёка не ў апартаментах. І калі па маладосці можна так-сяк трываць апісаны рэжым жыцця, то з часам наступае пераасэнсаванне, і гэта становіцца непрымальным. Вось і вырашылі на сямейнай нарадзе заняцца маленькай уласнай справай на сваім кавалку зямлі.

Цяпер узяць зямлі на патрэбы асабістай падсобнай гаспадаркі не складана. Аформілі неабходныя дакументы ў сельскім Савеце. Аказалася, як шматдзетная сям'я яны нават пэўныя льготы маюць. Словам, атрымалі тры гектары зямлі. Першы год два адвялі пад маліны, адзін — пад клубніцы. Маліны тады не ўрадзілі, вялікая частка ўраджаю вымакла. Цяпер севазварот памянялі, ужо два гектары засаджаны клубніцамі і адзін малінамі.

На сям'ю хапае

— Сказаць, што раней не вельмі ўяўлялі сабе цяжкасці, з якімі давядзецца сутыкнуцца, — амаль нічога не сказаць, — разважае Васіль Шчурко. — Напачатку спрабавалі збываць ураджай ў сябе, звярталіся ў нарыхтоўчыя арганізацыі, да прыватнікаў. Толькі час патрацілі і сродкі. Паступова прыйшлі да ўсведамлення, што зарабіць нейкую капейку можна ў тым выпадку, калі завязеш ягады ў Маскву.

Летась гаспадар вазіў клубніцы ў сталіцу Расіі. І калі на тамтэйшых рынках адладжана сістэма збыту, скажам, для фермераў і гаспадароў з Малдовы, то нашаму чалавеку трэба ўвесь час быць першапраходцам. Але ўсё роўна, нягледзячы на ўсе фармальныя і нефармальныя траты, там рэалізоўваць ураджай выгадна. Вядома, на зямлі вялікіх грошай не заробіш, але ж на ўтрыманне сям'і хопіць.

— Бывалі перыяды, мы ледзь не ў роспач упадалі, — дапаўняе мужа Наталля. — Мы запрашалі людзей з раённай службы занятасці на ўборку. Яны, дарэчы, вельмі добра працавалі. За збор ім плацілі ў разліку па рублі за кіло. А бралі ў нас у нарыхтовачным пункце клубніцы па 80 капеек за кілаграм. Такім чынам, збіраць ураджай стала нявыгадна і мы перасталі збіраць. Прапаноўвалі ўсім ахвотным сабраць ягады бясплатна для сябе, такіх не знаходзілася, і частка іх зусім прапала ў полі.

Шкада, што ў нас не бяруць ягаду на замарозку, на варэнне, — працягвае Наталля. — Тыя ж малочныя камбінаты, што ёгурты выпускаюць, нярэдка купляюць вітамінныя напаўняльнікі за мяжой.

Пераадолець бар'еры і развівацца

Добра, што цяжкасці, з якімі давялося сустрэцца сужэнцам Шчурко на першым этапе, іх не спынілі. Яны маюць намер пераадолець перашкоды, прызвычаіцца да сітуацыі, навучыцца асновам бізнесу і развіваць сваю справу. Гаспадар набыў трактар і ўсю неабходную прычапную тэхніку для апрацоўкі.

Старшыня Спораўскага сельскага Савета Аляксандр МАРТЫСЕВІЧ называе мужа і жонку Шчурко стараннымі працаўнікамі. І гэтыя тры гектары, што яны ўзяліся апрацоўваць, даўно мазолілі вока мясцовай уладзе. Кавалак зямлі за вёскай быў нецікавы сельгаспрадпрыемству, даўно не апрацоўваўся, зарастаў пустазеллем. А цяпер зямля акультураная і даглядаецца. Калі ж стане больш гаспадароў, якія кормяцца з вырашчанага ўласнымі рукамі, то, можа, яны альбо такія, як яны, з часам адкрыюць прадпрыемствы па замарозцы, перапрацоўцы ягады. Пакуль мы гаворым, што падобных прадпрыемстваў не хапае. Але ж хтосьці павінен іх стварыць. Для гэтага патрэбна ініцыятыва, кампетэнтнасць і пэўныя ўкладанні. А гэта ўжо будучыя рабочыя месцы і падаткі.

Дарэчы, услед за Васілём і Наталляй яшчэ адзін участак аформіў пад асабістую гаспадарку Леанід Пашкевіч. Леанід Васілевіч плануе вырошчваць буякі.

І хоць вяскоўцы, якія бяруць зямлю для асабістай падсобнай гаспадаркі, не падпадаюць пад статыстыку стварэння рабочых месцаў, па сутнасці, яны іх ствараюць, няхай нават і для сябе. Гэта самае надзейнае рабочае месца для вяскоўца — на зямлі.

Начальнік упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне райвыканкама Людміла ЭСАНАВА паведаміла, што ўсяго за мінулы год на Бярозаўшчыне створана 195 рабочых месцаў:

— У адных яны, можна сказаць, атрымаліся паспяховымі, справы адразу пайшлі ўгару, у іншых узніклі цяжкасці. Бізнес не заўсёды адразу бывае паспяховым, давядзецца яшчэ працаваць, прыкладаць пэўныя намаганні. Варта адзначыць, што добры старт узялі прадпрыемствы «НІКТАТРАНС» і ЮСС. Першае таварыства з абмежаванай адказнасцю займаецца грузавымі перавозкамі, летась прыняло на работу адразу 13 чалавек. Другое ўяўляе сабой новую вытворчасць па рабоце з металам. Спецыялісты ЮСС выконваюць у тым ліку кавальскія работы, пачалі з шасці чалавек штату. Ёсць сярод новых прадпрыемстваў тыя, на якіх займаюцца прамысловасцю і грамадскім харчаваннем, ёсць гасцінічны бізнес і фермерскія гаспадаркі. У мінулым годзе для арганізацыі прадпрымальніцкай дзейнасці субсідыі атрымалі 11 беспрацоўных жыхароў раёна.

Святлана ЯСКЕВІЧ

Бярозаўскі раён