Думала, ужо ніколі не буду пісаць пра нашых дурніц перадпенсіённага і малодшага пенсіённага ўзросту, падманутых «генераламі і палкоўнікамі замежных армій», бо надта ж прыкра. Але тэма нечакана атрымала новы паварот і... новыя сумныя развагі.
Генерал арміі ЗША Джордж Кельвін з Тэхаса напісаў маёй сяброўцы і аднакурсніцы ў «Фэйсбуку». Спачатку Ірына хацела абсячы аўтара пісьма, а потым вырашыла пагуляць, каб паглядзець на «кухню» віртуальных ашуканстваў. Раней, калі мы з ёй абмяркоўвалі дадзеную тэму, дапускалі, што махляры ў сеціве дзейнічаюць як спрактыкаваныя псіхолагі, можа, нават карыстаюцца цэлымі ўрыўкамі з літаратурных твораў, каб туманіць галовы патэнцыяльным ахвярам, запэўніваць іх у раптоўным і моцным каханні. Ды дзе там.
Калі ў двух словах, то падзеі развіваліся імкліва. Пасля таго як яна дабавіла ў сябры гэтага невядомага візаві, ён стаў расказваць сваю «біяграфію». Пісаў, што ваюе ў Сірыі ў складзе міратворчай місіі, што ўдавец, а 12-гадовая дачка выхоўваецца ў спецыяльным інтэрнаце. І ўжо літаральна ў трэцім-чацвёртым пісьме паведаміў, што атрымаў вялікія грошы за службу, а дакладней 800 тысяч долараў, і хацеў бы адкрыць сваю справу ў яе цудоўнай краіне, нешта накшталт гасцінічнага бізнесу. «Гэта будзе наш сямейны бізнес», — пераконваў ён, не зважаючы на тое, што раней яна паведамляла пра сваё сямейнае становішча, то-бок пра наяўнасць мужа.
Далей прыгожы і мужны «фрэнд» — прынамсі, такім ён выглядаў з фотаздымка — паведамляў, як будзе транспартаваць грошы ў аэрапорт Мінска з дапамогай знаёмага дыпламата. Для гэтага ён ужо набыў патрэбную скрыню — не ў мяшку ж за плячыма валачы дыпламату такі каштоўны груз. Паказваў сканы квітанцый аб аплаце «паслуг» у ходзе транспартнай аперацыі па дастаўцы грузу. А мы ўсё чакалі, калі ж папросіць грошай. І вось нарэшце паведамленне: «Дыпламат ужо ў дарозе, ты, дарагая, сустрэнеш яго ў аэрапорце, забярэш грошы і будзеш чакаць мяне... Толькі хуценька аплаці мытную пошліну вось на гэты рахунак». Нарэшце!
Першым парывам было напісаць што-небудзь ёмкае, беларускае, накшталт «капач ты з-пад цёмнай хмары і прайдзісвет, а не генерал, дулю табе, а не перавод», але ж працэнтаў на 90 верагоднасці, што сядзіць ён не ў нашай, а ў якой-небудзь з суседніх краін і не зразумее нашага гумару. Ірына адказала іначай: «Прабач, дарагі, але ў мяне зараз невялікія праблемы з законам, і рахункі мае часова заблакіраваныя». Таму яго апошнімі словамі ў гэтай перапісцы былі: «Ты злая і бессардэчная». Ну а як жа, не захацела ахвяраваць пару тысяч долараў аратаму віртуальнай нівы падману.
І ведаеце, што мяне найбольш уразіла ў той перапісцы? Непрыкрыты, амаль ваяўнічы прымітыў. Ні табе вытанчаных прызнанняў у каханні, ні разважанняў пра адзіноту вайскоўца ў суровых умовах, ні яго аповеду пра імкненне знайсці душэўнае цяпло. Пару разоў «маё каханне», «мая дарагая», «цудоўна выглядаеш», а далей — быка за рогі: еду, вязу грошы, сустракай. Што цікава, ён ніколі не называў даму сэрца па імені, гэта значыць, рассылка, хутчэй за ўсё, ішла адразу на дзясяткі адрасоў. І кім трэба быць, каб паверыць, што амерыканскі ўдавец з хворай дачкой на ўтрыманні павязе мільён долараў чорт ведае куды?! Як паказвае практыка, — нашай суайчынніцай названага раней узросту, якая потым і пойдзе ў міліцыю з заявай.
Для мяне гэта не проста неразгаданая тайна, гэта нейкі ступар, мяжа ўяўлення: чаму людзі настолькі не жадаюць думаць, разважаць, чаму схільныя верыць у лухту? І не кажыце тут пра жыццёвыя праблемы і сум па няспраўджаным каханні, як у гераіні Гурчанкі ў фільме «Вакзал для дваіх»: «А мне такіх слоў ніхто не гаварыў». Тут жа таксама не гавораць, тут усё горш, чым нават у серыяле самага апошняга гатунку.
І вераць жа. Значыць, паверыць могуць чаму заўгодна. Лёгка такімі людзьмі маніпуляваць, лёгка туманіць мазгі ці, лепш сказаць, тое, што іх замяняе. Інакш бы не пісалі махляры, не лавілі б у свае сеткі новых дурніц.
Недзе на мяжы 1980—1990-х гадоў на нашых экранах з трыумфам ішоў серыял «Спрут» пра нястомнага барацьбіта з сіцылійскай мафіяй — камісара Катані. Серыял, дарэчы, нядрэнны. Здаецца, усе жанчыны тады былі закаханыя ў мужнага, непадкупнага, разумнага італьянскага паліцэйскага. Нехта з нашых дасціпных гумарыстаў нават прыпеўку склаў. Былі ў ёй словы: «Мілы Катаня, піша табе Маня». Дык вось падумала: добра, што тады сучасных гаджэтаў не было. А то махляры абавязкова скарысталі б вобраз Катані, ад яго імя пісалі б нашым самотніцам, што ён нібыта хаваецца ад крыважэрнай мафіі і яму патрэбныя грошы, каб выбрацца з якой-небудзь афрыканскай пустыні ці пячоры ды прыляцець у наш ціхі, спакойны край блакітных азёраў. І што вы думаеце? Знайшліся б «мані» — і тыя, і іншыя, сабралі б не толькі на авіябілет, але і на цэлы самалёт.
Святлана ЯСКЕВІЧ
Прэв’ю: pexels.com
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
