Выйшла кніга Уладзіміра Дражына «Нясвіж у лёсах майго пакалення»

Уладзімір Дражын з таго пакалення, на долю якога выпалі нялёгкае пасляваеннае дзяцінства, станаўленне і гартаванне ў гады аднаўлення разбуранай фашыстамі гаспадаркі, актыўны ўдзел у будаўніцтве сацыялістычнага ладу жыцця ў 60—80 гады мінулага стагоддзя і горыч геапалітычнай катастрофы — развалу Савецкага Саюза.

Пра гэта думалася, калі чытаў кнігу У. Дражына «Нясвіж у лёсах майго пакалення», якую нядаўна прэзентавалі ў Нацыянальным гісторыка-культурным музеі-запаведніку «Нясвіж».

Але найперш — пра лёс самога аўтара. Пасля заканчэння  сярэдняй школы ў роднай вёсцы Дражна, што на Старадарожчыне, Уладзімір Несцеравіч спрабаваў паступіць у Беларускі політэхнічны інстытут, аднак, не дабраўшы аднаго бала, не прайшоў па конкурсе. Уладкаваўся настаўнікам у мясцовую школу, а праз паўгода быў мабілізаваны ў рады Савецкай Арміі. Пасля звальнення ўсё ж такі вырашыў ажыццявіць сваю мару — атрымаць вышэйшую адукацыю. Вычытаў у газеце, што ў Жодзіне працуе вячэрні філіял політэхнічнага інстытута. Паехаў туды, уладкаваўся на знакаміты БелАЗ і паступіў на вячэрняе аддзяленне.

Так пачалася працоўная кар’ера будучага дзяржаўнага і грамадскага дзеяча, а пазней і цікавага пісьменніка У. Н. Дражына. Адпрацаваўшы восем гадоў на БелАЗе ў якасці камсамольскага і партыйнага важака, ён быў накіраваны ў Нясвіжскі раён, дзе на пасадах сакратара, першага сакратара райкама партыі, старшыні райвыканкама адслужыў амаль два дзесяцігоддзі. А ў гады, калі Беларусь стала незалежнай, суверэннай дзяржавай, працаваў намеснікам, першым намеснікам старшыні Мінскага аблвыканкама, віцэ-прэм’ерам рэспублікі, Надзвычайным і Паўнамоцным Паслом Беларусі ў Літве і Фінляндыі.

Нагадваю вехі біяграфіі У. Дражына, каб чытач мог уявіць, адчуць маштаб неардынарнай асобы. Гэта важна пры чытанні яго кнігі «Нясвіж у лё-
сах майго пакалення». Важна, бо тое, пра што апавядае аўтар, — не проста нататкі старонняга чалавека, а хвалюючыя ўспаміны і яркія ўражанні непасрэднага ўдзельніка стваральных будняў.

Нясвіж, бадай, — адна з самых змястоўных, самых помных і, калі хочаце, лёсавызначальных старонак у жыцці Уладзіміра Несцеравіча. Вось чаму ён з такой цеплынёй, такой настальгічнай любоўю ўспамінае гэтыя гады. Са старонак кнігі паўстае яскравы малюнак жыцця Нясвіжчыны 1980—1990 гадоў з усімі яго дасягненнямі і праблемамі, радасцямі і засмучэннямі.

Але каштоўнасць кнігі не толькі ў гэтым. Яна насычана цікавымі, глыбокімі развагамі аб няпростых працэсах стварэння матэрыяльна-тэхнічнай базы на вёсцы, аб ролі кіраўніка ў гэтых працэсах.

З немалым шкадаваннем аўтар адзначае, што сёння нярэдка кіраўнік гаспадаркі, прадпрыемства альбо раёна застаецца сам-насам са сваімі праблемамі і, не паспеўшы ні агледзецца, ні апраўдацца, злятае з пасады. Гэта ў далейшым нараджае абыякавасць і да справы, і да агульнага лёсу краіны. Са «сцэны» сыходзяць многія кіраўнікі, якія напачатку падавалі надзеі, так і не «сыграўшы» сваю галоўную ролю. А потым мы наракаем, што не знайсці добрых рабочых, што сяляне — не тыя, што страчваецца, размываецца пачуццё гаспадара на зямлі.

З чаго ж пачынаў сам Уладзімір Дражын, узначаліўшы раён? На мой погляд, гэта таксама і актуальна, і павучальна. Паслухаем: «Першапачаткова я прыступіў да сістэмнага вывучэння кадраў ва ўсіх сферах раёна… На працягу года правёў больш за 850 сустрэч з кіраўнікамі прадпрыемстваў, сярэднім звяном упраўленцаў, маладымі спецыялістамі, кадрамі масавых прафесій. Мэта такіх сустрэч была адна — выявіць найбольш здольных, адказных людзей і адчыніць перад імі ўсе дзверы да прафесійнага росту, вучобы ў вышэйшых і сярэдніх спецыяльных установах». У адным толькі 1982 годзе студэнтамі сталі 358 чалавек. І ўсе наступныя гады гэтая праца працягвалася. А праз 5—6 гадоў выпускнікі ВНУ і тэхнікумаў вярталіся тэарэтычна і практычна падрыхтаванымі спецыялістамі, кіраўнікамі. Гэта быў вельмі важны працэс планамернага абнаўлення кадраў, што з’яўлялася найважнейшай задачай кіраўніцтва раёна, залогам яго будучых поспехаў.

Разам з тым Уладзімір Несцеравіч выдатна разумеў, што не адным хлебам жыве чалавек. Зямля вечная, бо людзі, што насяляюць яе, жывуць надзеяй, добраўпарадкоўваюць і ўпрыгожваюць месца свайго жыхарства. І варта адзначыць, што дзякуючы намаганням кіраўніцтва раёна (і ў першую чаргу У. Н. Дражына) за два дзясяткі гадоў Нясвіж пераўтварыўся ў цэнтр развіцця турызму ў нашай краіне, стаў прызнанай культурнай сталіцай Беларусі. Тут у 1995 годзе ўпершыню правялі Нацыянальны фестываль камернай музыкі «Музы Нясвіжа», які стаў ужо традыцыйным. А ў 1997 годзе райцэнтр прымаў гасцей Дня беларускага пісьменства. Усё гэта, спадзяецца аўтар, дае надзею на тое, што і надалей горад, захаваўшы прынцыпы гістарычнага развіцця, рэгіянальную спецыфіку, непаўторнасць прыроднага ландшафту, узбагаціўшыся сучасным добраўпарадкаваннем, будзе захоўваць сваё ўнікальнае аблічча.

І, вядома ж, у кнізе ідзе размова аб тым пакаленні, у лёсе якога Нясвіж адыграў надзвычай важную ролю. Тут вырасла цэлая плеяда выдатных, таленавітых кіраўнікоў і арганізатараў прамысловасці, калгасна-саўгаснай вытворчасці. Гэта — Якаў Васільевіч Аляксанкін, Міхаіл Васільевіч Саленік, Міхаіл Аляксандравіч Карчміт, Анатоль Канстанцінавіч Захарэвіч,  Міхаіл Аляксандравіч Касцюкевіч, Вера Дзмітрыеўна Макаўчык і многія іншыя. Пакаленне стваральнікаў, пакаленне пераможцаў.

Можна бясконца цытаваць старонкі гэтай змястоўнай, цікавай кнігі, якую стварыў Уладзімір Дражын, кнігі пра слаўных працаўнікоў Нясвіжчыны, іх дасягненні і шчаслівыя лёсы, але лепш узяць і прачытаць. Упэўнены: вы не будзеце расчараваны.

Зіновій ПРЫГОДЗІЧ