У «Беларускай навуцы» выйшла зусім нечаканая і па сённяшнім часе кніга Таццяны Валодзінай і Уладзіміра Лобача «Далман. Асоба і міф». Выданне прысвечана аднаму з найболей цікавых знахараў Беларусі — Міхаілу Уладзіміравічу Даламанаву з Віцебшчыны.
Якім жа быў пачатак даследвання..? Пра гэта мы даведваемся ў «Прадмове»: «У ліпені 1992 г. у Расонскім раёне, амаль на самай мяжы з Расіяй, старэнькая бабуля, распавядаючы пра мясцовых шаптух, што дапамагалі людзям ад розных хвароб замоўленай вадзічкай, раптам прыгадала надзвычай „бальшога знахара Далмана“, які жыў недзе за Глыбокім і дапамагаў „ад усяго“.
Звесткі былі цікавымі, але даволі няпэўнымі, спраўдзіць іх падавалася немагчымым. Але год за годам, у экспедыцыях на Полаччыне і Вушаччыне, Лепельшчыне і Глыбоччыне, у ваколіцах Докшыцаў і Шаркаўшчыны гэты „бальшы знахар“, але ўжо з устойлівым найменнем „Далман“, гучаў у аповедах вяскоўцаў усё часцей і часцей. Дзясяткі, а то і сотні ўдзячных успамінаў маглі адрознівацца паміж сабой у дэталях, але зводзіліся да аднаго — легендарны Далман лекаваў людзей ад самых разнастайных хвароб, пазбаўляў ад немачаў хатнюю жывёлу, меў прарочы дар і спагадлівую, чалавечную натуру. Уяўленне малявала мудрага вясковага дзеда, патомнага знахара, што атрымаў свой дзівосны дар ад пра-прадзедаў, як пра гэта пісалася ў этнаграфічных зборніках XIX — пачатку XX стагоддзя».
У 2012 годзе, праз 20 гадоў пасля першай згадкі, экспедыцыйныя шляхі прывялі да невялікай вёскі на Пастаўшчыне — Верацеі. І там ўдалося пагаварыць з дачкою самога Далмана — Ксеніяй Міхайлаўнай... Як высветлілася, спярша — па старых здымках, Міхаіл Уладзіміравіч Далманаў — прадстаўнік дваранскага роду. Нечаканая акалічнасць у звязку з традыцыйным знахарствам, носьбіты якога былі выхадцамі з самых народных глыбінь, з сялян.
Аўтары кнігі пра Далмана, падрабязна разглядаючы саму асобу знахара, вельмі грунтоўна звяртаюцца да характарыстык самога феномена знахарства. Даследванне, сабранае па крупінках з многіх сведчанняў людзей, якім даводзілася сустракацца з Далманам, чытаецца як унікальная энцыклапедыя народнага жыцця. Хаця аўтары і сцвярджаюць: «Прапанаваная чытачу кніга — гэта не гістарычнае даследванне ў класічным разуменні, але спроба ў галіне антрапалагічнай фенаменалогіі, калі прыярытэтнай стае асоба ўнікальнага чалавека ў праекцыі на спецыфіку культурнага ландшафту краю і адметнасць эпохі, якія ў суплёце і спарадзілі непаўторную легенду, што дагэтуль жыве ў вёсках і мястэчках Падзвіння».
Выдавецтва «Беларуская навука», прапаноўваючы кнігу пра Далмана ў серыі «Фальклор нашага краю», раіць пазнаёміцца з даследваннем этнографам, фалькларыстам, краязнаўцам, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй і культурай роднага краю.
А набыць кнігу Таццяны Валодзінай і Уладзіміра Лобача «Далман. Асоба і міф» можна ў кнігарні «Акадэмкніга» у Мінску па адрасе: праспект Незалежнасці, 72.
Сяргей ШЫЧКО
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
На гэтым тыдні Цяльцы будуць проста незаменныя ўсюды, дзе іх ведаюць.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
