Ліст пяром Коласа ды хлеб з жалудоў

Су­пра­цоў­ні­кі музеяў пры­ваб­лі­ва­юць на­вед­валь­ні­каў не­тра­ды­цый­ны­мі спо­са­ба­мі

На­шы му­зеі ў блі­жэй­шай перс­пек­ты­ве па­він­ны за­быць пра бюд­жэт­нае фі­нан­са­ван­не і з год­нас­цю іс­на­ваць ва ўмо­вах рын­ку. Пра гэ­та і не толь­кі іш­ла раз­мо­ва на дру­гім на­цы­я­наль­ным фо­ру­ме «Му­зеі Бе­ла­ру­сі», які прай­шоў у Го­ме­лі.

Дзе­ці з за­да­валь­нен­нем вы­клад­ва­лі з вя­ліз­ных ку­бі­каў вы­явы па­лот­наў вя­до­мых бе­ла­рус­кіх мас­та­коў, праз спе­цы­яль­ныя аку­ля­ры раз­гляд­ва­лі 3D-ма­люн­кі, з да­па­мо­гай су­час­ных тэх­на­ло­гій ства­ра­лі ары­гі­наль­ныя ін­ста­ля­цыі. Да­рэ­чы, і да­рос­лыя не ад­ста­ва­лі. Ця­га фа­та­гра­фа­вац­ца з кас­цю­мі­ра­ва­ны­мі ге­ро­я­мі роз­ных эпох бы­ла поў­нас­цю за­да­во­ле­на ар­га­ні­за­та­ра­мі ме­ра­пры­ем­ства. Не­вя­ліч­кія пе­ра­соў­ныя вы­ста­вы прад­ста­ві­лі ка­ля 100 дзяр­жаў­ных, ве­да­мас­ных і гра­мад­скіх ар­га­ні­за­цый, а так­са­ма кам­па­ній, якія пра­цу­юць у сфе­ры му­зей­ных тэх­на­ло­гій і ін­дуст­рый. Бы­лі на фо­ру­ме і экс­па­на­ты, якія мож­на бы­ло з'ес­ці ці вы­піць. На тэ­ры­то­рыі «зям­лян­кі» Го­мель­ска­га му­зея ва­ен­най сла­вы, на­прык­лад, час­та­ва­лі ту­шон­кай, жо­дзін­цы да­ва­лі па­каш­та­ваць хлеб, вы­пе­ча­ны па пар­ты­зан­скіх рэ­цэп­тах — з да­дат­ка­мі траў і жа­лу­доў. А вось спе­цы­я­ліс­ты шкло­ўска­га края­знаў­ча­га му­зея спа­ку­ша­лі «агур­коў­кай» і са­лам на шпаж­ках.

На­пі­саць пісь­мо з па­та­ем­ным жа­дан­нем пя­ром кла­сі­ка бе­ла­рус­кай лі­та­ра­ту­ры Яку­ба Ко­ла­са — ка­лі лас­ка! На­дру­ка­ваць паш­тоў­ку з улас­най вы­явай — не праб­ле­ма! Вы­ле­піць на ган­чар­ным кру­зе гле­чык — з за­да­валь­нен­нем! Ган­на Кузь­міч, за­гад­чы­ца ад­дзе­ла па збо­ры му­зей­ных ма­тэ­ры­я­лаў і экс­па­зі­цый­най дзей­нас­ці Го­мель­ска­га па­ла­ца­ва-пар­ка­ва­га ан­самб­ля, га­во­рыць, што ін­тэр­ак­тыў­ныя за­ня­ткі — не толь­кі вы­ста­вач­ны пра­ект. На пра­ця­гу апош­ня­га го­да ў му­зей пры­хо­дзяць школь­ні­кі ма­лод­шых кла­саў, каб у фор­ме гуль­ні больш да­ве­дац­ца пра гіс­то­рыю род­на­га краю. Дзе­ці раз­гад­ва­юць тэ­ма­тыч­ныя кры­жа­ван­кі, вы­раб­ля­юць сва­і­мі ру­ка­мі паш­тоў­кі, а по­тым пры­вод­зяць у му­зей сва­іх баць­коў. І тут вы­свят­ля­ец­ца, што не ўсе з іх зда­гад­ва­лі­ся аб на­яў­нас­ці та­кой маг­чы­мас­ці куль­тур­на ўзба­га­ціц­ца:

— Гэ­ты пра­ект раз­лі­ча­ны на да­лё­кую перс­пек­ты­ву і ад­да­чы заўт­ра ад яго цяж­ка ча­каць. Але ж, спа­дзя­ю­ся, та­кім чы­нам на­ра­джа­ец­ца ін­та­рэс да гіс­то­рыі свай­го краю, у на­шым гра­мад­стве бу­дзе больш куль­тур­ных і аду­ка­ва­ных лю­дзей. Мы ве­рым, што яны по­тым сва­іх на­шчад­каў да нас у му­зей пры­вя­дуць.

Шмат раз­моў бы­ло і на­конт інф­ра­струк­ту­ры, якая іс­нуе пры мно­гіх еў­ра­пей­скіх му­зе­ях: гэ­та і ка­вяр­ні, і кра­мы, і ліф­ты з пан­ду­са­мі для ін­ва­лі­даў... Ды­рэк­тар На­цы­я­наль­на­га мас­тац­ка­га му­зея Бе­ла­ру­сі Ула­дзі­мір Пра­кап­цоў га­во­рыць, што ганд­лё­выя ва­кол­му­зей­ныя ўста­но­вы мо­гуць пры­но­сіць ад 40% да 60% пры­быт­ку:

— Але ж спра­ва ў тым, што наш му­зей быў па­бу­да­ва­ны ў 1957 го­дзе, ка­лі ні­хто не ду­маў пра ад­па­вед­ную інф­ра­струк­ту­ру. Са­праў­ды, у Еў­ро­пе ча­ла­век, які зай­шоў у му­зей, без су­ве­ні­ра ад­туль не вый­дзе, ха­ця б паш­тоў­ку з вы­явай лю­бі­май кар­ці­ны ку­піць. У нас так­са­ма ўсё гэ­та бу­дзе. Ня­даў­на, на­прык­лад, мы за­мо­ві­лі ары­гі­наль­ныя су­ве­ні­ры на пар­ца­ля­на­вым за­вод­зе ў Доб­ру­шы.

Пад­час фо­ру­му прай­шлі лек­цыі, дыс­ку­сіі, трэ­нін­гі і май­стар-кла­сы з удзе­лам вя­до­мых пра­фе­сі­я­на­лаў у воб­лас­ці му­зея­ло­гіі і му­зей­най дзей­нас­ці Бе­ла­ру­сі, Ра­сіі, Гер­ма­ніі, Сла­ва­кіі і Літ­вы. Мі­ністр куль­ту­ры Бе­ла­ру­сі Ба­рыс Свят­лоў ад­зна­чыў, што му­зеі па­він­ны пры­рас­таць не столь­кі коль­кас­на, коль­кі якас­на:

— Га­лоў­нае, на мой по­гляд, не тое, якім чы­нам гля­дач атрым­лі­вае ін­фар­ма­цыю, а якую ін­фар­ма­цыю ён атрым­лі­вае. Му­зей — сро­дак вы­ха­ван­ня, і са­мае га­лоў­нае — якая кан­цэп­цыя за­кла­дзе­на ў кож­ную му­зей­ную экс­па­зі­цыю. Гэ­тая кан­цэп­цыя па­він­на ад­па­вя­даць ча­су. На­ша за­да­ча — знай­сці ад­па­вед­ныя тэх­ніч­ныя срод­кі, каб гэ­тую кан­цэп­цыю да­нес­ці.

Не­звы­чай­ныя і глы­бо­кія кан­цэп­цыі ўлас­ці­выя заў­сё­ды экс­па­зі­цы­ям Вет­каў­ска­га му­зея ста­ра­вер­ства і бе­ла­рус­кіх тра­ды­цый. Та­му не­вы­пад­ко­ва, што ды­рэк­тар гэ­тай уста­но­вы Га­лі­на Ня­ча­е­ва бы­ла пры­зна­на леп­шым кі­раў­ні­ком му­зей­ных уста­ноў кра­і­ны. Гран-пры кон­кур­су «Му­зеі Бе­ла­ру­сі — трэ­ця­му ты­ся­ча­год­дзю» атры­маў На­цы­я­наль­ны мас­тац­кі му­зей у на­мі­на­цыі «Леп­шае ўяў­лен­не му­зея на экс­па­зі­цыі фо­ру­му». У на­мі­на­цыі «Леп­шае на­ву­ко­вае пра­ек­та­ван­не экс­па­зі­цыі фо­ру­му» вы­шэй­шай ацэн­кай ад­зна­ча­на ра­бо­та Брэсц­ка­га аб­лас­но­га края­знаў­ча­га му­зея, пры­све­ча­ная гіс­то­рыі Брэст­чы­ны са ста­ра­жыт­ных ча­соў да пер­шай чвэр­ці ХХ ста­год­дзя. У на­мі­на­цыі «Леп­шае мас­тац­кае пра­ек­та­ван­не» пе­ра­мож­цам пры­зна­на экс­па­зі­цыя Ашмян­ска­га края­знаў­ча­га му­зея імя Фран­ціш­ка Ба­гу­шэ­ві­ча.

У якас­ці га­на­ро­ва­га гос­ця і су­стар­шы­ні жу­ры на фо­ру­ме пры­сут­ні­чаў ды­рэк­тар Дзяр­жаў­на­га Эр­мі­та­жа Мі­ха­іл Пі­ят­роў­скі. Ша­ноў­на­му гос­цю з Санкт-Пе­цяр­бур­га на цы­ры­мо­ніі за­крыц­ця ад го­мель­скіх кан­ды­та­раў да­стаў­ся ад­мыс­ло­вы торт з ма­люн­кам бу­дын­каў Эр­мі­та­жа і го­мель­ска­га па­ла­ца Ру­мян­ца­вых-Па­ске­ві­чаў.

Іры­на АСТАШ­КЕ­ВІЧ.

Фо­та аў­та­ра.