Па месяцавым календары. Пра парадоксы, якія робяць жыццё нармальным

Магчыма, вам падасца дзіўным, але я, чалавек з вышэйшай адукацыяй, прафесійны журналіст (а значыць, ад пачатку скептык, які не вядзецца на розныя там ізатэрычныя штучкі), дзесьці з канца лютага пачынаю жыць, звяртаючыся да месяцавага календара. Клапатліва хаваю яго — дзве старонкі з газеты — у верхнюю шуфлядку камоды, каб, крый божа, не згубіць ці выпадкова не выкінуць. Адчувеш сябе закладнікам гэтых паперак, але нічога зрабіць з сабой не можаш. І час ад часу ўсё роўна адчыняеш тую шуфлядку, звяраешся з табліцай (прычым нават бярэш лупу, каб не пераблытаць дробныя надпісы і даты), ці ўсё зрабіў у спрыяльны час... Вы думаеце, я пра стрыжку валасоў, лячэнне зубоў ці яшчэ пра нешта, звязанае са здароўем і прыгажосцю, што, лічыцца, наўпрост залежыць ад фазы Месяца? Як бы не так! Больш за тое — ніколі ў жыцці, ідучы ў цырульню ці да стаматолага, асабліва не цікавілася, што там на небе — поўня ці збыта... Я зусім пра іншае, больш важнае — пра расаду...

Смейцеся-смейцеся, але гэта сапраўды вельмі важна. Вось, напрыклад, замачыла нядаўна насенне памідораў, з тым, каб пасеяць іх у нядзелю, 10 чысла. А потым адкрыла шуфлядку, глянула ў каляндар — памылачка выйшла. Не дзясятага трэба сеяць, а адзінаццатага або дванаццатага. У змаганні з розумам і логікай (якая розніца — на дзень раней ці пазней?) перамог месяцавы каляндар. І замест таго, каб спакойна, не спяшаючыся, пасеяць тыя памідоры ў выхадны дзень, я рабіла гэта назаўтра позна ўвечары, вярнуўшыся з работы. Лягла спаць, заплюшчваю вочы — а ў іх так лезуць дробныя светлыя семачкі на чорнай зямлі…

Далей — болей. Пытаюцца: ты ж у маі частку водпуску хочаш узяць, калі менавіта пойдзеш? А я: так адразу не скажу, трэба ў каляндар паглядзець. Прыходжу дадому, адчыняю шуфлядку... Ага, вось тут агуркі можна сеяць, а тут расаду ў цяпліцу высаджваць. Карацей, паміж агуркамі і цяпліцай трэба тыя два тыдні і браць... Зрэшты, да мая яшчэ далёка, а вось хутка сад абразаць. Таксама трэба з календаром зверыцца, калі найлепш гэта рабіць. А то вызваніш людзей, грошы аддасі, а яго акажацца — не ў час.

Разумею, што гэта падобна на лёгкую прыдуркаватасць (ах, які трапны ў нашай мове аналаг рускаму інтэлігентна-асцярожнаму «слабоумие»), але нічога зрабіць з сабой не магу. Пачынаю аналізаваць, чаму менавіта ў гэтых агародна-садовых клопатах усе свае дзеянні звяраю з нейкім там Месяцам? Шчыра веру, што ён сапраўды на штосьці ўплывае? Ды не, інакш і іншыя б сферы жыцця пад яго падладжвала. Навошта тады? А каб усё атрымалася. Каб, калі што пойдзе не так, не ўздыхаць скрушна: гэта ж не ў тую пару пасадзіла. А навошта — каб усё атрымалася? Навошта ўсё гэта ўвогуле, калі ёсць прыстойная зарплата, ёсць побач з домам вялікі супермаркет, у якім круглы год чаго хочаш: і памідоры, і бататы з лаймамі…

Навошта? Бо ёсць кавалак зямлі. Нават два кавалкі, па абодва бакі вуліцы. Невялікія, з улікам пабудоў на іх, садовых дрэў і кустоў, вялікага падворка з кветнікамі. І ты на гэтай зямлі гаспадар. Канешне, можна засеяць усё газоннай травой і паліваць яе ды падкошваць і радавацца, што няма больш клопату... Толькі не атрымліваецца. Сялянскія гены, ведаеце, іх пальцам не размажаш. І гэта з дзяцінства бачанае дзіва, якое і праз усё жыццё дзівам застаецца: калі з маленькага семечка ці якога карэньчыка з’яўляецца з-пад зямлі кволы парастак, а пасля расце, расце, красуе, дае ўраджай — а ты да ўсяго гэтага маеш непасрэднае дачыненне, бо гэта ты яго пасадзіў…

І вось атрымліваецца сітуацыя, якая не падасца дзіўнай і парадаксальнай, бадай што, толькі беларусам. Жыве сабе чалавек у добраўпарадкаванай гарадской кватэры. Працуе ў сур’ёзнай арганізацыі. Чытае па дарозе на работу кнігу Муракамі. Вывучае ў сеціве афішу Вялікага тэатра — хоча схадзіць на «Іаланту». Бярэ інтэрв’ю ў кіраўніка буйной дзяржаўнай установы. Плануе наступны нумар рэспубліканскай газеты... А, прыйшоўшы дадому, дастае з шуфлядкі і вывучае пад лупай месяцавы каляндар і цэлы вечар поркаецца з зямлёй і насеннем, старанна кладучы яго па некалькі каліў у зямлю, прыклейваючы цэтлікі з назвамі сартоў, укрываючы пад цэлафан, каб хутчэй узышло. І, што характэрна, лічыць гэта нармальным, звычайным жыццём, з якога выкінь хоць адзін з пералічаных складнікаў (а па логіцы, вячэрні, апошні, зусім не адсюль) — і яно, жыццё, ужо не будзе поўным, не будзе нармальным.

Зрэшты, гэта я, па сутнасці, сваімі словамі пераказваю тое, што ўжо даўно і больш таленавіта напісаў Караткевіч. Што неаднойчы ўжо цытавала, але і тут трэба, бо, напісанае больш чым паўвека назад, яно сёння гучыць па-іншаму і, магчыма, так актуальна, як ніколі: «Таму мы такі моцны, трывалы народ, што праз усё наноснае ва ўсіх нас сядзіць звычайны мужык або баба. І культура, здаеццца, і вытанчанасць, і размова пра Сомерсета Моэма, а павеяла сенам — і хочацца бабе басанож на траву; павеяла небяспекай — і празмерна культурны мужык лаецца беларускімі праклёнамі...»

Учора, ідучы дадому, заўважыла на небе сярод хмар бляклы серпік маладзіка. Вісеў ён акурат у тым баку, дзе на агародзе ўжо адтайвае зямля, а сцены старой хаты пакрысе выпускаюць з сябе халодную вільгаць. Мы з ім па-змоўніцку пераглянуліся, я яму нават падміргнула і ўсміхнулася. У нас з ім ёсць адзін вельмі важны сакрэт. Зрэшты, вы і самі яго добра ведаеце.

Алена ЛЯЎКОВІЧ